تراز تجاری غیرنفتی در ۲۱ سال گذشته منفی بوده و این موضوع حاکی از وابستگی اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی است. در برخی سالها برای تعدیل تراز تجاری صادرات میعانات گازی جزء صادرات غیر نفتی محاسبه شده، ولی بهنظر میرسد با این وجود کمکی به مثبت شدن تراز تجاری نکرده است. در این گزارش به روند تراز تجاری غیرنفتی کشور در 6 ماهه سال جاری پرداخته شده که به طورکلی منفی اعلام شده است.
تراز تجاری کشور در شش ماهه سال جاری چقدر بوده است؟
براساس مبانی علم اقتصاد تراز تجاری به معنای تفاوت صادرات و واردات است. هرگاه رقم این شاخص منفی اعلام شود یعنی میزان واردات از صادرات بیشتر بوده است. بررسیها نشان میدهد تراز تجاری غیرنفتی ایران در 21 سال گذشته به کلی منفی برآورد شده و این امر به معنای ارزش بیشتر واردات از صادرات کشور است. ارقام مربوط به تراز تجاری بدون احتساب میعانات گازی که شامل صادرات نفتی نیز میشود مورد محاسبه قرار گرفته است. براین اساس حتی در فاصله سال 98 تا 1402 نیز که صادرات میعانات نفتی در محاسبات تراز تجاری گنجانده شده، این شاخص منفی بوده است.
آخرین آمار از بانک مرکزی که به تراز تجاری کشور در 6 ماهه ابتدایی سال جاری مرتبط میشود نیز حاکی از آن است که در اغلب ماهها تراز تجاری غیرنفتی کشور منفی برآورد شده است. بهطوری که تنها در فروردین و تیر امسال تراز تجاری کشور مثبت بوده و به ترتیب 86 و 297 میلیون دلار اعلام برآورد شده است. در ماههای دیگر اما تراز تجاری غیرنفتی منفی بوده و در برخی ماه مقدار تفاوت واردات از صادرات حتی از یک میلیارد دلار نیز فراتر رفته است. برای مثال در خرداد رقم تراز تجاری کشور معادل منفی یک میلیارد و 166 میلیون دلار اعلام شده است. در اردیبهشت نیز تراز تجاری برابر با منفی 316 میلیون دلار محاسبه شده است.
در مجموع ارزش واردات کشور تا شهریور سال جاری به میزان 2 میلیارد و 423 میلیون دلار از صادرات بیشتر بوده و تراز تجاری غیرنفتی منفی اعلام شده است. این یعنی حتی بدون لحاظ صادرات نفتی نیز صادرات کشور در حدی نبوده تا کسری تجاری کشور را جبران کند.
