قفل مذاکرات شکست؛ ادامه رایزنی‌ها برای رفع موانع دشوار

به گزارش اکوایران، به دنبال سفر انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده مذاکرات وین به تهران که با سفر میانجیگرانه امیر قطر به ایران همزمان شده بود، جوزپ بورل، مسئول سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا گفت که او معتقد است در جریان رایزنی‌های نماینده وی و مقامات ایرانی در تهران در هفته جاری پیشرفت کافی برای از سرگیری مذاکرات هسته‌ای پس از دو ماه بن‌بست حاصل شده است.

بورل: گفت‌وگوهای مورا در تهران بیش از حد انتظار مثبت بود

بر اساس گزارش خبرگزاری فرانسه، اتحادیه اروپا روز جمعه اعلام کرد که مذاکرات متوقف شده برای احیای برجام پس از سفر مورا به تهران رفع انسداد شده است، اما واکنش محتاطانه ایالات متحده تردیدهایی را در مورد اینکه آیا این مذاکرات برای احیای برجام کافی است یا خیر، ایجاد کرده است.

مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای سال 2015 ایران با قدرت‌های جهانی از ماه مارس، زمانی که متن توافق تقریباً تکمیل شد به حالت تعلیق درآمده و عمدتاً به دلیل اختلاف تهران و واشنگتن بر سر حذف/حفظ سپاه پاسداران از/در فهرست [ادعایی] موسوم به FTO به بن‌بست رسیده بود.

بورل گفت: «این اختلاف نظرها در مورد اینکه در مورد سپاه پاسداران چه باید کرد پیشرفت مذاکرات را برای دو ماه با مشکل مواجه کرده است».

جوزپ بورل در هنگام بازگشت انریکه مورا، هماهنگ کننده مذاکرات به اروپا، گفت پس از اینکه مورا پیامی را ارائه کرد مبنی بر اینکه اوضاع نمی تواند به همان شکلی که بود ادامه یابد. و پاسخ ایران به اندازه کافی "مثبت" بوده است،

بورل در نشست وزرای خارجه گروه ۷ در شمال آلمان به خبرنگاران گفت: «این مسائل یک شبه حل نمی‌شوند. فرض کنید مذاکرات مسدود شد، اما با چشم انداز «دستیابی به توافق نهایی مسدود شد».

بورل گفت: «این بهتر از حد انتظار پیش رفته است. مذاکرات متوقف شد و اکنون دوباره گشایش ایجاد شده است. چشم انداز دستیابی به توافق نهایی وجود دارد.».

به گفته وی طرح کلی توافق با هدف احیای توافقی که برنامه هسته‌ای ایران را در ازای رهایی از تحریم‌های اقتصادی محدود می‌کند، اساساً در ماه مارس مورد توافق قرار گرفت.

واکنش ایران و آمریکا

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران نیز گفت که سفر مورا "فرصتی برای تمرکز بر ابتکارات برای حل و فصل مسائل باقی مانده" بوده است.

وی گفت: اگر ایالات متحده تصمیمی سیاسی بگیرد و به تعهدات خود پایبند باشد، یک توافق خوب و قابل اعتماد در دسترس است.

از سوی دیگر ایالات متحده از مورا قدردانی کرد و گفت که با وی عمیقاً گفت‌وگو خواهد کرد.

ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه، گفت: «با وجود همه آنچه گفته شد، در حال حاضر، توافق هنوز نامشخص باقی مانده است».

او به خبرنگاران گفت: «این به ایران بستگی دارد که تصمیم بگیرد که آیا می‌خواهد به سرعت به توافق برسد یا خیر. ما و شرکایمان آماده هستیم -- مدتی است که آماده ایم -- اما اکنون واقعاً به ایران بستگی دارد».

«موانع دشوار» همچنان باقی است

لارا روزن خبرنگار آمریکایی که مذاکرات وین را از یک‌سال پیش به دقت رصد و تحولات مربوط به آن را با استناد به منابع رسمی و غیررسمی گزارش کرده است، در آخرین گزارش حساب کاربری سابستک خود -دیپلماتیک- نوشت: مذاکرات احیای برجام پس از سفر مورا به تهران «رفع انسداد» شد، اما «موانع دشوار» همچنان باقی است.

وی نوشت: مقامات آمریکایی گفتند که منتظر یک گزارش مفصل از انریکه مورا، معاون دبیرکل اتحادیه اروپا درباره مذاکرات تیمش در ایران در این هفته هستند، اما انتظار یک پیشرفت بزرگ را ندارند.

مقامات ایالات متحده روز 13 می گفتند که هنوز منتظر توضیحات مفصل تری از انریکه مورا، معاون دبیرکل اتحادیه اروپا و تیمش در مورد گفتگوهای خود در ایران در این هفته هستند، اما در عین حال به آنها اشاره می کنند که به یک پیشرفت بزرگ چندان خوش بین نیستند. 

ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک گفتگوی مطبوعاتی در رابطه با سفر آتی آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه به نشست وزیران خارجه ناتو در برلین، و سپس به فرانسه، به خبرنگاران گفت: «ما مشتاقانه منتظر گفتگوی مفصل تر با معاون دبیر کل پس از سفر او به تهران هستیم».

پرایس گفت: در این مرحله معامله هنوز قطعی نیست.

بنا به گزارش ها، یک دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا سفر مورا به ایران و ماموریت وی را سخت توصیف کرد و گفت که هنوز موانعی برای توافق بر سر بازگرداندن توافق هسته ای 2015 ایران وجود دارد، اما او فکر می کند راه هایی وجود دارد که می توان بر آنها غلبه کرد.

این مقام ارشد اتحادیه اروپا به خبرنگاران گفت: «ما هنوز موانع سختی بر سر راه توافق داریم، اما گفتگوی خوب، صریح و طولانی با طرف ایرانی نشان داد که آنها درگیر تعامل هستند. و البته آمریکایی‌ها هم [مایل به تعامل] هستند. بنابراین هنوز راهی برای غلبه بر این مشکلات وجود دارد. و این چیزی است که ما روی آن کار خواهیم کرد».

علی شمخانی، مقام امنیت ملی ایران، گفت «مذاکرات وین به مرحله‌ای رسیده که گره‌ آن تنها با پایبندی طرف خاطی به راهکارهای منطقی و اصولى ایران باز میشود».

 شمخانی در توییتر خود نوشت: «آمریکا با بدعهدی و اروپا با بی‌عملی، فرصت بهره‌مندی از حسن‌نیت اثبات شده ایران را به نابودی کشاندند. اگر اراده‌ای برای بازگشت دارند، ما آماده‌ایم و توافق در دسترس است».

در همین حال، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان ملل در وین، در توییتر نوشت: «در شرایط مختلف، احتمالاً روسیه می‌توانست ظرفیت خوب خود را برای نهایی کردن توافق بر سر برجام در اختیار دو طرف قرار دهد. اما الان نه».

بازداشت کوتاه مورا و همراهان در آلمان

همچنین گفتنی است، در اتفاقی عجیب، مورا و تیمش روز جمعه در بازگشت از پایتخت ایران برای چند ساعت در فرودگاه فرانکفورت بازداشت شدند.

مورا در توییتی نوشت: «در مسیر بازگشت از تهران به بروکسل، در فرودگاه فرانکفورت توسط پلیس آلمان بازداشت شدم. بدون حتی یک توضیح به یک مقام اتحادیه اروپا در یک ماموریت رسمی دارای پاسپورت دیپلماتیک اسپانیایی است».

مورا که دارای پاسپورت دیپلماتیک اسپانیایی است، به همراه استفان کلمنت، سفیر اتحادیه اروپا در وین و برونو شول، رئیس گروه ویژه اتحادیه اروپا برای ایران، بازداشت شدند.

گزارش های متفاوتی از مدت نگهداری آنها وجود داشت. وب سایت خبری پولیتیکو گزارش داد که یکی از مقامات گفت 30 دقیقه طول کشید، در حالی که یکی دیگر گفت که یک ساعت و 20 دقیقه انجا بوده‌اند و افزود که پلیس علیرغم درخواست چندین باره مورا هیچ توضیحی در مورد بازداشت ارائه نکرده است.

مورا در یک توییت بعدی گفت که او، کلمنت و شول آزاد شده اند. مورا گفت: «ما را جدا نگه داشتند. امتناع از ارائه هرگونه توضیح برای آنچه به نظر می رسد نقض کنوانسیون وین است». این کنوانسیون مصونیت دیپلماتیک را تضمین می کند.

سخنگوی وزارت کشور آلمان گفت که پلیس آلمان در مورد این حادثه بیانیه‌ای خواهد داد و به خبرنگاران گفت: «دلایل زیادی می‌تواند به پرواز، مسیر سفر و نه لزوماً به شخص مربوط باشد». پلیس بعداً گفت که دیپلمات‌ها را حدود 40 دقیقه به دلیل «نشانه‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات» بازداشت و بازپرسی کرده است. به گفته پلیس آلمان این اتفاق به دلایل غیر مرتبط با افراد اما تا حدی مربوط به مسیر پرواز آنها روی داده است.

خبرگزاری رسمی ایران، ایرنا، اعلام کرد که اسرائیل پشت این حادثه بوده است. در این بیانیه آمده است: «آنچه در فرانکفورت رخ داده است به مخالفت با پیشرفت مذاکرات هسته ای مربوط می شود... لابی صهیونیستی در دستگاه امنیتی آلمان نفوذ دارد».