به گزارش اکوایران، رشد تولید ناخالص داخلی ایران در سال 1400 بر حسب روش هزینه ای 4.7 درصد به ثبت رسیده است، این شاخص در سال گذشته 3.3 درصد بوده است. بررسی ها نشان می دهد میان گروه های اصلی روش هزینه ای، بیشترین رشد مصرف را در سال 1400 نسبت به سال 99 بخش دولتی داشته است، این در حالیست که رشد هزینه این بخش در سال 99 با وجود مخارج شدید کرونا منفی به ثبت رسیده بود. به عقیده برخی از کارشناسان افزایش هزینه های دولت در سال گذشته می تواند از دلایل مثبت به ثبت رسیدن رشد اقتصادی کل در 1400 باشد. همچنین با وجود رشد مثبت اقتصادی در سال گذشته رشد تشکیل سرمایه صفر درصد برآورد شده است، این اتفاق به هیچ وجه خبر خوبی برای اقتصادی ایران تلقی نمی‌شود.

حجم اقتصاد از روش هزینه ای

به طور کلی تولید ناخالص داخلی از دو روش ارزش افزوده(تولید) و هزینه ای محاسبه می شود. روش ارزش افزوده به بررسی حجم اقتصاد از سمت تولید و عرضه در 4 گروه اصلی کشاورزی، نفت و گاز، صنعت و خدمات می پردازد و محاسبه می کند هر بخش چه میزان ارزش افزوده داشته است. اما روش هزینه حجم اقتصاد را از سمت تقاضا و مخارج بررسی می کند، به بیان دیگر این روش محاسبه می کند هر کدام از گروه های خصوصی(مردم)، دولت، تشکیل سرمایه و خالص صادرات چه میزان هزینه و مصرف داشته اند. در این گزارش به بررسی تولید ناخالص داخلی بر حسب روش هزینه ای در سال 1400 پرداخته شده است. لازم به ذکر است اعداد این گزارش حقیقی بوده و اثر تورم و افزایش قیمت ها از آن ها گرفته شده است.

رشد 4 درصدی هزینه های مردم در سال 1400

آمار ها نشان می دهد رشد هزینه نهایی بخش خصوصی در سال گذشته 3.9 درصد رشد داشته است، به عبارت دیگر مصرف مردم در سال 1400 نسبت به سال 99 نزدیک به 4 درصد رشد داشته است، این در حالیست که در سال 99 رشد این شاخص تنها نیم درصد بوده است. با توجه به این امر می توان اظهار داشت مردم در سال گذشته مصرف خود را به شکل قابل ملاحظه ای افزایش داده اند که می تواند تا حدودی به علت کم رنگ شدن اثر کرونا در اقتصاد و جامعه در سال 1400 باشد.  کل حجم مصرف خصوصی در سال گذشته 730 هزار میلیارد تومان برآورد شده است که نسبت به سال گذشته اش حدود 28 هزار میلیارد تومان افزایش داشته است.

رشد بالای مصرف دولت در سال 1400

رشد هزینه ها و یا مخارج دولت در سال گذشته 8.3 درصد بوده است، به عبارت دیگر مخارج دولت در سال 1400 نسبت به سال 99 به صورت حقیقی بالغ بر 16 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. رشد بالای هزینه های دولت در سال گذشته در حالی رقم خورده است که رشد این شاخص در سال 99 و با وجود هزینه های بسیار بالای که کرونا به دولت تحمیل کرده بود منفی به ثبت رسیده بوده است. به عقیده برخی از کارشناسان افزایش بالای هزینه های دولت در سال گذشته می تواند از دلایل رشد اقتصادی به ثبت رسیده باشد.

بررسی ها نشان می دهد هرچه به فصول پایانی سال نزدیک تر شده ایم رشد هزینه های دولت بالاتر رفته است، به گونه ای رشد این شاخص در زمستان به 16.3 درصد و در بهار تنها 2.8 درصد به ثبت رسیده است. به طور کلی در نیمه دوم سال هزینه های دولت بالاتر از نیمه نخست سال بوده است که نشان می دهد دولت رئیسی از دولت حسن روحانی بیشتر خرج کرده است. کل مخارج بخش دولتی در سال گذشته نزدیک به 224 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

photo_2022-06-24_13-46-14

صدای هشدار در بخش سرمایه گذاری

در میان پارامتر های درآمد ملی و تولید ناخالص داخلی، بیشترین متغیری که مورد توجه اقتصاددانان قرار می گیرد، تشکیل سرمایه است. چراکه تشکیل سرمایه است که تعیین می کند رشد و وضعیت اقتصادی در سال های آینده چگونه باشد، به بیان ساده تر چنانچه تشکیل سرمایه رشدی نداشته باشد رشد اقتصادی در سال های بعد تر مناسب نخواهد بود و این متغیر موتور محرک هر اقتصادی محسوب می شود.

رشد تشکیل سرمایه ناخالص در سال گذشته صفر درصد رقم خورده است و گویای این است که به پتانسیل تولید در اقتصادی ایران در سال 1400 هیچ افزوده نشده است. این در حالیست که در سال 99 رشد این شاخص 3.2 درصد بوده است. چنانچه بنا باشد مانند دیگر سال های دهه 90 رشد سرمایه منفی یا صفر باشد، نباید در سال های آتی انتظار رشد های اقتصادی مثبت را داشت.

کاهش سهم خالص صادرات

خالص صادرات یکی از اجزای محاسبه تولید ناخالص داخلی به روش هزینه ای است. خالص صادرات عبارت از کل حجم صادرات منهای کل حجم واردات. حجم خالص صادرات در سال 1400 نسبت به سال 99 حدود 14 هزار میلیارد تومان کاهش یافته است. همین امر باعث شده است تا سهم این جز از مخارج کل در سال گذشته 1.2 درصد کاهش یابد و به 6.1 درصد برسد. علت کاهش خالص صادرات در سال 1400 را می توان رشد بالای واردات دانست چراکه در این سال میزان واردات بالغ بر 24 درصد رشد داشته است. کرونا و همچنین جهش ارزی رخ داده در سال 99 باعث شده بود تا میزان واردات در سال مذکور به شدت کاهش یابد و در سال 1400 با عادی شدن نسبی شرایط و ثبات نسبی نرخ ارز، میزان واردات افزایش یافت.

photo_2022-06-24_13-46-16