صادرات تورم در سایه رکود جهانی

 بلومبرگ توضیح داده است که سیاست های انقباضی فدرال رزرو اقتصاد آمریکا را به سمت رکود سوق می دهد و به نظر می رسد سایر بانک های مرکزی هم آماده انجام همین قمار هستند. آنطور که معلوم است تصمیمات بانک های مرکزی، اقتصاد های جهان را به طرز خطرناکی به سمت رکود سوق خواهد داد.

فدرال رزرو و همتایانش در سرتاسر جهان دیر متوجه بدترین تورم در چهار دهه گذشته شدند و اقدامات آنها برای سرکوب تورم در ابتدا کند بود، ولی هم اکنون به قیمت کندتر شدن رشد اقتصاد و یا حتی کوچکتر شدن اقتصاد، عزم خودشان را برای پیروزی بر تورم کتمان نمی‌کنند.

حدود ۹۰ بانک مرکزی در جهان در سال جاری نرخ بهره را افزایش داده‌اند‌ و نیمی از آن‌ها نرخ بهره را حداقل ۷۵ صدم درصد افزایش داده‌اند، البته بسیاری هم مانند بانک مرکزی آمریکا این اقدام را دوبار انجام داده اند . اتان هریس اقتصاددان ارشد بانک آمریکا می‌گوید که این رقابتی است برای آنکه مشخص شود که چه کسی می تواند سریع‌تر نرخ‌ها را بالا ببرد.

نتیجه گسترده ترین سیاست انقباضی در ۱۵ سال گذشته، خروج قاطع از دوران ارزان بودن پول است که با بحران مالی سال ۲۰۰۸ آغاز شده و برای اقتصاد دانان هم به امری عادی تبدیل شده بود.

جی پی مورگان چیس اعلام کرده که در سه ماهه کنونی نرخ بهره توسط بانک های مرکزی بزرگ بیشترین افزایش را از سال ۱۹۸۰ ثبت کرده و به همین جا ختم نخواهد شد. به عنوان نمونه فقط در همین هفته فدرال رزرو نرخ بهره را ۷۵ صدم درصد افزایش خواهد داد و برخی بعد از اعلام میزان تورم ماه آگوست (مرداد و شهریور) خواهان افزایش یک درصدی هستند.

پیش بینی می شود که بانک مرکزی انگلستان نرخ بهره خود را نیم درصد افزایش دهد و برای اندونزی، نروژ، فیلیپین، سوئد، سوئیس و... نیز همین پیش بینی صادق است. سیاست گذاران اذعان کرده اند که هرچه نرخ های بهره را بالاتر ببرند خطر آسیب به رشد و اقتصاد بیشتر خواهد شد.

جروم پاول رییس فدرال رزرو در ماه قبل اظهار داشت که اقدامات بانک مرکزی برای مهار قیمت ها برای خانوارها و مشاغل دردناک خواهد بود.

ایزابل اشنابل عضو هیئت اجرایی بانک مرکزی اروپا از نسبت فداکاری گفته است، اصطلاحی که برای از دست دادن تولید درجهت کنترل تورم استفاده می شود. بانک مرکزی انگلستان تا جایی پیش رفته که اعلام کرده است رکود تا پایان سال جاری همراه اقتصاد خواهد بود و ممکن است تا سال ۲۰۲۴ ادامه می یابد. شکی نیست که داروی پولی به اقتصاد ضرر خواهد رساند ولی سؤال آن است که ضرر چه مقدار خواهد بود؟

تحلیلگران شرکت سهامی بلک راک بر این باورند که هدف تورم دو درصدی فدرال رزرو رکود عمیق تر و افزایش سه میلیونی بیکاری را در پی خواهد داشت و رسیدن به این هدف برای بانک مرکزی اروپا مستلزم انقباض بزرگتر خواهد بود.

به نظر می رسد تاخیر در اثرگذاری افزایش نرخ بهره بر اقتصاد، تورم کنونی را به وجود آورده است که به خاطر انرژی و مشکلات سمت عرضه است و خارج از کنترل بانک مرکزی می باشد.

تورم بالاتر از حد انتظار ماه آگوست آمریکا که در هفته قبل اعلام شد بازار سهام را به شدید ترین شیب نزولی دو سال اخیر وارد کرد زیرا گمانه زنی‌ها را از تشدید سیاستهای انقباضی فدرال رزرو افزایش داد. رای دالیو مدیر صندوق تأمینی بیلیونر، چشم انداز سقوط بیش از ۲۰ درصدی بازار سهام را با افزایش نرخ ها می بیند.

اعتبار همه چیز است

بانک‌های مرکزی ممکن است در مقطعی از سیاست های تهاجمی خود عقب نشینی کنند ولی تمرکز اصلی آنان این است که اشتباهات فدرال رزرو در سال ۱۹۷۰ را تکرار نکنند جایی که بانک مرکزی بدون کنترل تورم اعتبارات را زودتر از موعد کاش داد‌.

این نگرانی باعث شدت بخشیدن به افزایش نرخ ها شده زیرا اجازه دادن به تورم شدیدتر خطرات اقتصادی بیشتری را به دنبال خواهد داشت.

آنا وانگ اقتصاددان ارشد آمریکایی بلومبرگ اکونومیکس تخمین زده که فدرال رزرو در نهایت نرخ بهره را به پنج درصد (دو برابر سطح کنونی)خواهد رساند که ۳.۵ میلیون بیکار را به اقتصاد تحمیل می کند و ضربه های بیشتری را به بازارهای آسیب دیده وارد خواهد کرد.

کمپین افزایش نرخ بهره

بیش از ۴۰ بانک مرکزی از آغاز سال ۲۰۲۲ نرخ بهره حداقل ۷۵ صدم درصد افزایش داده اند. پاول بیشتر سال ۲۰۲۱ را صرف توضیح گذرا بودن شوک تورمی کرد، او و همکارانش در آن زمان پیش بینی کردند که نرخ بهره در سال ۲۰۲۲ فقط ۷۵ صدم در صد افزایش خواهد یافت. فدرال رزرو در سال جاری تا کنون بیش از سه مرتبه نرخ بهره را به این میزان افزایش داده است.

کریستین لاگارد در نوامبر سال قبل افزایش نرخ بهره برای سال ۲۰۲۲ را بعید می دانست اما اقدام او افزایش ۷۵ صدم درصدی نرخ بهره برای این ماه و تکرار آن برای ماه اکتبر است.

این پیش بینی غلط سیاست گذاران، خطرات زیادی برای پیروزی بر تورم در این جدال به وجود آورده است.

راب ساببارامن اقتصاددان ارشد شرکت نورما هولدینگ می گوید: اعتبار برای بانک مرکزی ‌مهم است که با اشتباه گرفتن تورم با یک پدیده گذرا تضعیف شد. بازیابی اعتبار، اولویت اصلی بانک های مرکزی است حتی اگر به معنای رکود اقتصادی باشد این درسی است که از دهه ۱۹۷۰ گرفته شده است.

کنترل تورم زمانبر خواهد بود

در شرایطی که اقتصاددانان انتظار رکود اقتصادی را در ایالات متحده دارند، بازدهی اوراق قرضه کوتاه مدت خزانه داری ایالات متحده آمریکا بیش از همتایان بلندمدت خود بالا رفته است تا جاییکه برخی تحلیلگران پیش بینی می کنند فدرال رزرو در جلسه های آتی سال ۲۰۲۳ سیاست های خود را تعدیل خواهد کرد.

در همین شرایط شاخص اس اند پی در حال تجربه کردن بزرگترین ضرر سالیانه خود از سال ۲۰۰۸ است. نظرسنجی بزرگترین بانک آمریکایی از مدیران صندوق در این ماه نشان داده که انتظارات رشد جهانی اقتصاد در پایین ترین سطح خود قرار گرفته است.

یکی از دلایل این نگرانی این است که سیاست های پولی با تاخیر کار می کند،ابتدا بازارهای مالی، سپس اقتصاد و در نهایت تورم را تضعیف می کند به همین دلیل افزایش مکرر نرخ بهره خطرناک خواهد بود. هریس از بانک آمریکایی می گوید: کاهش تورم زمانبر است او انتظار رکود در سه ماهه چهارم سال جاری را برای انگلستان و منطقه یورو را دارد زیرا به عقیده او افزایش هزینه انرژی بر اقتصادها فشار خواهد آورد، او برای سال آینده انتظار رکود اقتصادی برای ایالات متحده را دارد.

اقتصاد ایالات متحده به ویژه در بخش کار تا کنون به طور شگفت انگیز منعطف عمل کرده و به این معنی است که فدرال رزرو برای کاهش تورم فشار بیشتری باید وارد کند.

دونالد کوهن نایب رئیس سابق فدرال رزرو می گوید تورم و بازار کار نسبت به نرخ های بهره بالاتر مقاومت بیشتری نشان داده است. به همین دلیل فدرال رزرو باید نرخ بهره را بیشتر کند.

تا همین اواخر تشدید سیاستهای انقباضی برای بانک مرکزی بعید به نظر می رسید، تورم بسیار بالا بود بازار کار قوی عمل می کرد و نرخ بهره در سطوح پایین بود.

با این شرایط تجارت سخت تر خواهد شد زیرا نرخ های بهره بالا به اقتصادهای آسیب دیده از کرونا و جنگ ضربه خواهد زد. هزینه های استقراض بسیاری از اقتصادهای دنیا مانند ایالات متحده از محرک به محدودکننده تبدیل شده است. افزایش ارزش دلار به بازارهای نوظهور آسیب خواهد زد. کاهش شدید عرضه گاز روسیه اروپا را در دام رکود تورمی گرفتار می کند زیرا همزمان با رکود هزینه ها را افزایش خواهد داد.

سیاست گذاران هنوز با امیدواری اعلام می کنند که بتوانند تورم را بدون از بین بردن کامل رشد اقتصادی مهار کنند. لورتا مستر رییس فدرال رزرو کلیلوند، در این ماه گفت: شما باید گاهی به راه حل میانه فکر کنید. تمرکز یکجانبه بر کاهش تورم این امکان را به وجود می آورد که فدرال رزرو و سایر بانک های مرکزی در این کار زیاده روی کرده و اقتصاد خود را در سراشیبی سقوط قرار دهند.

دیوید بلانچفلاور سیاست گذار سابق بانک مرکزی انگلستان، بانک های مرکزی ایالات متحده را به تفکر گروهی متهم می‌کند که به اقتصاد های ضعیف به خاطر مبارزه با تورم ضربه می زند و محاسبات بانک های مرکزی را به خاطر افزایش احتمالی تورم به دلیل افزایش هزینه انرژی که قابل کنترل نیست را دچار مشکل می کند.

موریس ابستفلد، اقتصاددان ارشد سابق صندوق بین المللی پول که اکنون در موسسه پترسون است می گوید: کشورها تحت تأثیر یکدیگر هستند و برای تقویت ارزش پول با هم رقابت می کنند که منجر به صادرات تورم به خارج از کشور خواهد شد.

از سال ۱۹۸۰ متوسط رشد اقتصادی جهان ۳.۴ درصد بوده که در حال حاضر با مشکلات ناشی از کوید و جنگ روسیه می تواند به یک درصد کاهش پیدا کند ودر حقیقت تمام عوامل برای ایجاد یک رکود جهانی مهیاست.