پایان عصر قدرت نمایی شی فرا رسیده؟ / ساختار سرکوب غیر قابل مهار تر خواهد شد!

به گزارش اکو ایران، مردم سراسر چین در برابر سیاست غیر محبوب دولت در برابر کووید صفر و بعد از آتش سوزی مرگبار آپارتمانی در ارومچی، مرکز سین کیانگ، تظاهرات اعتراض آمیز برگزار کرده و مستقیما حزب کمونیست چین را به چالش کشیدند. تحولات اخیر نشان از بزرگ ترین موج اعتراض های مردمی از زمان تظاهرات دانشجویان در سال 1989 دارد. رهبران حزب با تکیه بر نیروهای امنیتی تلاش دارند تا به اعتراض ها پایان دهند؛ اعتراض هایی که به فضایی آنلاین و مجازی نیز کشیده شده است.

 تهدیدی جدی برای اقتدار«شی»

برگزاری تجمع های اعتراضی در چین رویدادی رایج است اما اعتراض های سراسری برای یک هدف واحد نیست. پس تجمعات اعتراضی که صراحتا بر پایان حزب کمونیست چین تاکید دارد، بی سابقه تر هم هست بالاخص در پکن، جایی که ماه گذشته بنری با این عنوان که «شی» باید کنار رود، نصب شده بود. امروز معترضان فارغ از فشارها خواستار کناره گیری «شی» هستند، تابلوهای خالی به نماد مقاومت در برابر سانسور تبدیل شده اند و ویدئوهای اعتراض ها در شبکه های اجتماعی دست به دست می شوند.

اکثر تجمع های اعتراض آمیز اهداف محلی خاصی را در ذهن خود دارند که نوعی دوری از چالش های ایدئولوژیک است. با این همه از منظر دولت پکن چنین تجمع هایی تهدیدی است جدی. در شرایط کنونی ناظران به دنبال پاسخ سوال هایی درباره چرایی وقوع جنبش های اعتراضی اخیر در چین هستند و این که چرا  تنش ها با چنین سرعتی گسترش یافت؟ سوال دیگر و در عین حال مهم تر، آن است که آیا احتمال تغییر واقعی در چین وجود دارد؟ بازیگری که به راحتی با توسل به اهرم سرکوب معترضان و منتقدانش را در نطفه خفه کرده او می کند.

ریشه یابی اعتراض ها

درباره ریشه اعتراض های اخیر در چین، گروهی از ناظران ضمن اشاره به حوادثی که در ارومچی رخ داد، می گویند مولفه های متعددی در پایان صبر مردم موثر بوده که یکی از مهم ترین آنها محدودیت های تعریف شده سخت گیرانه در سراسر چین است؛ طبیعتا آتش گرفتن ساختمان در ارومچی سین کیانگ بهانه ای بود برای شعله ورتر شدن تنش ها.پیشتر هم تراژدی های این چنینی در سین کیانگ رقم خورده بود. سال 1994 سالن تاثری در این منطقه آتش گرفت و 325 نفر از جمله 28 کودک جانشان را از دست دادند.

 مقام های حزب کمونیست چین نیز در همان بازه زمانی به سان امروز بدون آن که به دنبال چرایی وقوع این تراژدی باشند و مسئولیتی را عهده شوند، صحنه را ترک کردند. فارین پالسی تجمع های اعتراضی اخیر در ارومچی را به دو بخش تقسیم کرده، به نوشته این نشریه گروهی از معترضان صرفا به محدودیت های کووید صفر اشاره دارند و خواهان پایان یافتن آن هستند وگروهی دیگر مطالباتی فراتر و بعضا با رنگ و بوی سیاسی دارند.

مطالبات متنوع معترضان

اعتراض ها در شانگهای، اعتراض به محدودیت ها بود. اما بخشی دیگر از معترضان فراتر از سیاست کووید صفر، مطالبات دیگری را مطرح کرده و بر آزادی بیان و پایان دادن به تبلیغات دولتی تاکید دارند آنها همان هایی اند که کاغذ سفید را به عنوان نماد اعتراضی خود انتخاب کرده اند؛ این گروه از معترضان از دولت و حزب حاکم به واسطه سکوت و اخبار دروغین خشمگین هستند و به همین دلیل بر استعفای«شی» تاکید دارند و کنار رفتن حزب کمونیست چین.

اعتراض های در چین از منظری دیگر نیز قابل تبیین است، مهم ترین مشخصه تجمع های اعتراض آمیز اخیر گستردگی و ضد حزبی بودنشان است. علاوه بر این سن معترضان که در اعتراض ها شرکت داشتند نیز از سال 1989 تا به امروز نکته ای است قابل تامل که اعتراض ها را برجسته کرده است. تجمع در بیش از 50 دانشکده از جمله دانشگاه پکن؛ دانشگاهی که تجربه تلخ تیان آن من را در سال 1989 به نام خود ثبت کرده، می تواند تهدیدی جدی محسوب شود.

خشمی که لبریز شد!

سال گذشته سیاست کووید صفر با استقبال بسیاری از مردمان ساکن شهرهای چین روبرو شد، بسیاری از آنها اجرایی کردن این سیاست را موفقیتی ملی قلمداد کردند. اما حالا به واسطه محدودیت ها و چالش های حاصل از آن شرایط به سرعت در حال تغییر است و نارضایتی ها افزایش یافته آن هم در شرایطی که شواهد نشان می دهد که سیاست کووید صفر پایانی ندارد.

«شی» از زمان به دست گرفتن قدرت آزادی های نسبی مردمان چین را اندک اندک محدودتر کرد؛ اما حالا سیاست کووید صفر موجب شده تا مردمان چین تصور کنند که ارتباطشان با جهان قطع شده است. همزمان تداوم سرکوب ها در هنگ کنگ و تداوم ریاست «شی» همه امیدها به تغییر سیستم را کاهش داده است. بی دلیل نیست که ناظران می گویند اکثریت مردم چین ترسشان از حاکمیت کاهش یافته با این همه این حقیقت را هم باید لحاظ کرد که ابزار سرکوب معترضان گسترده است و امکان دارد با تداوم تنش ها، بسیاری از دانش آموزان و دانشجویان به اشکال جدی تر تنبیه یا مجازات شوند.

سردرگمی رهبران چین

رسانه های دولتی چین تاکنون از پوشش اعتراض ها اجتناب کردند و نیروهای سرکوب و ناسیونالیست های آنلاین در فضای مجازی تلاش دارند تا موج اعتراض ها را مدیریت و در نهایت خفه کنند. طبیعتا اگر ویدئوهای اعتراض ها همچنان به صورت آنلاین پخش شو، سرویس های اینترنتی بزرگ چین ممکن است با توسل به توانایی بالقوه ای که دارند، محدودیت های بیشتری را اعمال کنند چرا که ویدئوها محرکی است برای گسترده شدن پهنای اعتراض ها.

دولت چین طبیعتا با افزایش تجمع های اعتراضی به سان آنچه در سال 2009 در سین کیانگ رخ داد، می تواند اینترنت را برای بسیاری از مردم قطع کرده یا برای جلوگیری از هماهنگی معترضان در خیابان ها، اتصال های تلفن همراه را از میان ببرد. رهبران چین احتمالا اعتراض ها را نه به عنوان نشانه ای از شکست سیاست های خود، بلکه به عنوان نشانی از این بدانند که رویکرد کنترل گرایانه ایدئولوژیکی شان نتوانسته نتیجه بخش باشد.

«شی» بر سر دو راهی!

گروهی از تحلیلگران بر این باورند که تظاهرات اعتراضی اخیر به سان آزمونی است جدی برای «شی». اگر اعتراض ها به هر شکلی ادامه یابد یا دوباره شروع شود می تواند به رهبران سیاسی مخالف «شی» انرژی داده و حتی زمینه را برای سرنگونی رهبر کنونی در داخل حزب هموار کند.

دولت های محلی ممکن است محدودیت های قرنطینه را با هدف سرکوب معترضان لغو کنند اما بعید است که اجرایی کردن سیاست کووید صفر به این زودی پایان یابد چرا که سیستم های مراقبت درمانی ناکارامد است و فرایند واکسیناسیون افراد بالای 60 سال ناکافی است و این وضعیت می تواند شرایط هولناکی را رقم بنزد. علاوه بر این دولت چین بالاخص شخص «شی» به این سیاست متعهد شده است، سیاستی که در صورت کنار گذاشتنش اعتبار رهبر چین به خطر افتاده و این احتمال بالا است که وضعیت همه گیری در چین به نقطه اوج خود برسد. اما تداوم قرنطینه ها نیز چالش هایی فراتر از اعتراض ها را برای «شی» به همراه دارد و آن وقوع فاجعه اقتصادی در دومین  اقتصاد بزرگ دنیا است.