فراز و فرود تورم پیشران در اقتصاد ایران

به گزارش اکوایران تورم فصلی تولید کننده در تابستان امسال 7.1 درصد برآورد شده، به عبارت دیگر میانگین قیمت کالا و خدمات در مبدا ارائه و تولید آن ها در تابستان امسال نسبت به میانگین قیمت کالا و خدمات در بهار بالغ بر 7 درصد افزایش یافته است. این شاخص در بهار 15.8 بوده که نشان می دهد این شاخص تورمی به شکل قابل توجهی در تابستان نسبت به بهار کاهش پیدا کرده است. از عمده ترین دلایل بالا بودن تورم تولید کننده در بهار شوک قیمتی بود که ناشی از اجرای سیاست اصلاحی دولت به اقتصاد ایران وارد شد. در ابتدای سال دولت با حذف ارز ترجیحی با عنوان اصلاح یارانه کالاهای اساسی، باعث شد تا هزینه های تولید به شکل قابل تورجهی بالا رود که به طبع این افزایش هزینه ها خود را در افزایش قیمت ها نشان می دهد.

همانگونه که گفته شد تورم فصلی تولید کننده که در بهار به ثبت رسید به علت شوک قیمتی بود که به اقتصاد ایران وارد شد و باعث شکل گیری تورم فشار هزینه شد. چنانچه بهار امسال را در نظر نگیریم، به طور کلی می توان گفت که تورم تولید کننده در چند فصل گذشته روندی نزولی را طی کرده است. تورم فصلی تولید کننده در تابستان سال 99 نزدیک به 22 درصد به ثبت رسید، این نرخ بالاترین تورم فصلی در چندیم سال گذشته محسوب می شود. اما پس از این نرخ در پاییز تورم به 17 درصد و سپس به محدوده 10 درصد رسید، حتی در زمستان سال گذشته این نرخ به زیر 5 درصد هم رفت. با توجه به بالاتر بودن تورم فصلی در تابستان نسبت به زمستان سال گذشته، می توان گفت که قسمتی از اثر تورمی سیاست دولت در تابستان تخلیه شده است.

اهمیت تورم تولید کننده در اقتصاد کلان از آنجایی است که این شاخص پیشرانی برای تورم مصرف کننده محسوب می شود. به بیان ساده تر افزایش قیمتی که در مبدا تولید و ارائه کالا و خدمات رخ می دهد که تورم تولید کننده گویای آن است، با یک فاصله زمانی به بازار های خرد منتقل شده و مصرف کنندگان آن را حس خواهند کرد. البته در بخش های مختلف این بازه زمانی متفاوت است. هرچه شرایط اقتصادی و جامعه بی ثبات تر و تورمی تر باشد، این انتقال سریع تر خواهد بود، انتظارات منفی نیز در تسریع انتقال تورم بسیار حائز اهمیت است.

 در میان بخش های اقتصادی بیشترین تورم رقم خورده به بخش کشاورزی تعلق دارد، تورم فصلی تولید کننده این بخش 17.5 درصد به ثبت رسیده است. با وجود اینکه نرخ تورم کشاورزی در تابستان از همه بخش ها بالاتر بوده اما نسبت به تورمی که در بهار تجربه کرده بود تورم این بخش در تابستان بسیار کاهش پیدا کرده است، تورم فصلی تولید کننده کشاورزی در بهار بالغ بر 38 درصد بوده است.

تورم فصلی تولید کننده بخش خدمات در تابستان امسال 16.2 درصد برآورد شده، این نرخ بالاترین تورم فصلی این بخش از ابتدای دهه 90 تا کنون محسوب می شود، به بیان ساده تر رکورد بالاترین تورم پیشران بخش خدمات در تابستان امسال شکسته شده است. اما در اتفاقی عجیب تورم تولید کننده بخش صنعت در تابستان منفی 2.3 درصد به ثبت رسیده، در حالی که همین شاخص برای صنعت در بهار بالغ بر 12 درصد بوده. بررسی ها نشان می دهد افزایش موجودی انبار ها در سه زیر گروه بخش صنعت در تابستان از علل اصلی منفی شدن تورم بوده است. همچنین تورم گروه معدن نیز در تابستان منفی 2 درصد برآورد شده، به عقیده برخی از کارشناسان کاهش مواد معدنی در بازار های جهانی در تابستان از علل منفی شدن تورم معدن است.