به گزارش اکوایران، ایالات متحده و عربستان سعودی با فراموش‌کردن مناقشه نفتی سال گذشته، به دنبال تمرکز بر قراردادهای دفاعی و هوانوردی به ارزش میلیاردها دلار و چشم‌انداز روابط دیپلماتیک بین پادشاهی و اسرائیل هستند.

به نوشته پایگاه بلومبرگ، سفر این هفته آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده به عربستان سعودی آخرین نشانه پیشرفت روابط آن‌ها بوده که همچنین همکاری در مورد سودان، اوکراین و هوافضا را نیز شامل می‌شود. بلینکن در سخنرانی روز دوشنبه خود گفت که ایالات متحده یک منصب ارشد دیپلماتیک را برای کمک به یکپارچه‌سازی خاورمیانه اضافه خواهد کرد و افزود که متعهد به ایفای نقشی اساسی در بهبود روابط بین سعودی‌ها و اسرائیل است.

فرستاده ویژه

روز دوشنبه، بلینکن در سخنرانی خود در کنفرانس کمیته روابط عمومی آمریکا و اسرائیل گفت: «ما به زودی منصب جدیدی را برای پیشبرد دیپلماسی و تعامل خود با دولت‌ها، بخش خصوصی و سازمان‌های غیردولتی ایجاد خواهیم کرد که همگی برای منطقه‌ای صلح‌آمیز و متحد تلاش می‌کنند».

این اظهارات که عمدتاً محتوای مثبتی داشت، شامل انتقاداتی نیز از سیاست‌های دولت کنونی اسرائیل بود که تنش‌ها با فلسطین را تشدید کرده است؛ چرا که بلینکن در حال آماده‌شدن برای سفر به عربستان سعودی آماده است، جایی که دولت بایدن به دنبال بهبود روابط است.

بلینکن در جمعی متشکل از اعضای تأثیرگذارترین گروه لابی اسرائیل در ایالات متحده گفت: «منطقه یکپارچه‌تر، مرفه‌تر و باثبات‌تر در خدمت منافع اسرائیل، منافع شرکای منطقه‌ای ما و ایالات متحده است. اما تلاش‌های یکپارچه‌سازی و عادی‌سازی لزوماً با پیشرفت مسئله بین اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها نبوده و به قیمت آن تمام نمی‌شود».

دولت جو بایدن برای ترمیم روابطش با ریاض که زمانی یکی از نزدیک‌ترین متحدان واشنگتن در خاورمیانه بود، ابراز تمایل کرده است. این نشان‌دهنده تغییر رویکرد آمریکا نسبت به زمانی است که تولیدکنندگان نفت اوپک‌پلاس، به رهبری سعودی‌ها و روسیه، تصمیم به کاهش تولید گرفتند که باعث افزایش قیمت‌ها، آن هم یک ماه قبل از انتخابات میان‌دوره آمریکا شد که در آن، تورم یک دغدغه کلیدی برای رأی‌دهندگان بود.

اما با کاهش شدید قیمت‌های نفت از آن زمان و علی‌رغم کاهش آتی یک میلیون بشکه‌ای عرضه نفت عربستان، دو کشور در حال پشت‌سرگذاشتن اختلافات خود هستند. نشانه‌ها حاکی از آن است که قراردادهای دفاعی و هوانوردی بزرگ، مهار تحرکات چین در خاورمیانه و فشار برای عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل، برای واشنگتن اهمیت بیشتری دارد.

باب مک‌نالی، رئیس گروه انرژی راپیدان و یکی از مقامات سابق کاخ سفید با اشاره به جدیدترین کاهش تولید گفت: «فکر نمی‌کنم دولت بایدن بخواهد به نزاع اکتبر سال گذشته برگشته و علی‌رغم افزایش کوچک قیمت‌ها در روز دوشنبه، سعی خواهد کرد این تصمیم را کم‌اهمیت جلوه دهد».

ریسک از دست‌دادن سفارش حداقل ۲۶۵ میلیارددلاری غول‌های دفاعی و صنایع هوانوردی آمریکا از عربستان نیز در میان است. شرکت بوئینگ در تلاش است تا یک قرارداد جدید برای فروش حداقل ۱۵۰ فروند از هواپیماهای بوئینگ ۷۳۷ مکس خود را با شرکت دولتی ریاض‌ایر منعقد کند. همچنین ۵۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری و تجارت بین دو کشور نیز مطرح است.

نشانه‌های گرم‌شدن روابط عربستان و آمریکا شامل همکاری مقامات دو طرف برای متقاعدکردن طرف‌های متخاصم جنگ سودان برای برقراری آتش‌بس است. ماه گذشته، مارا کارلین، یک مقام ارشد پنتاگون از شرکت ولودیمیر زلنسکی در نشست سران کشورهای عربی که در عربستان سعودی برگزار شد، استقبال کرد. او از سایر متحدان خواست تا از دفاع کیف در برابر حمله روسیه حمایت کنند.

در حوزه فضانوردی نیز یکی از باتجربه‌ترین فضانوردان آمریکا، دو عربستانی، از جمله اولین زن سعودی، پس از یک سال آموزش در ایالات متحده به ایستگاه فضایی بین‌المللی پرواز کردند.

سفیر جدید

در ماه مارس، واشنگتن برای اولین‌بار در دو سال گذشته، مایکل راتنی را به عنوان سفیر خود در ریاض منصوب کرد که نشانه‌ای از عزم این کشور برای پایه‌ریزی جدید روابط ایالات متحده و عربستان سعودی است.

اما اختلاف‌نظرها همچنان پابرجاست. مسلماً سخت‌ترینش عزم عربستان برای دستیابی به برنامه هسته‌ای غیرنظامی بوده که شامل غنی‌سازی اورانیوم در داخل کشور است. به گفته چندین تحلیلگر آمریکایی و سعودی که در مورد این موضوع با مقامات سعودی گفتگو کرده‌اند، پادشاهی آماده است حتی بدون کمک آمریکا به کار خود ادامه دهد. ایالات متحده که سال‌ها برای مهار فعالیت‌های اتمی ایران تلاش می‌کند، غنی‌سازی را تهدیدی برای امنیت ملی خود می‌داند.

علی شهابی، نویسنده و مفسر سعودی گفت: «آمریکا می‌تواند از همکاری هسته‌ای با عربستان امتناع کند». او گفت که با این حال، ریاض نیز با طرف‌های دیگر از جمله روسیه و چین که در شناسایی منابع اورانیوم به سعودی‌ها کمک می‌کنند، در مذاکره است. مقامات ایالات متحده از تحرکات چین در خاورمیانه نگرانند، اگرچه دید رهبری قاطع و مستقل سعودی متفاوت است.

خالد الفالح، وزیر سرمایه‌گذاری عربستان سعودی گفته بود: «ما از بسیاری جهات به چین متصلیم».

بر اساس محاسبات بلومبرگ، این پادشاهی بیش از هر کشور دیگری نفت خام به چین صادر می‌کند. مجموع فروش آن در ماه آوریل به حدود ۴.۵ میلیارد دلار رسید. تجارت عربستان سعودی با چین تقریباً با مجموع تجارت ایالات متحده و اتحادیه اروپا برابر است.

اسرائیل و غنی‌سازی

برای مقابله با چین، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا در اوایل ماه می با محمد بن سلمان دیدار کرد و سعی کرد در ائتلاف‌های جدیدی که شامل هند و احتمالاً اسرائیل می‌شود، عربستان سعودی نیز را وارد کند.

عربستان سعودی علناً اعلام کرده است که تشکیل کشور مستقل فلسطین پیش‌شرط به رسمیت‌شناختن اسرائیل است. به گفته تحلیلگرانی که با مقامات ارشد سعودی در ارتباطند، ریاض پشت درهای بسته از ایالات متحده ضمانت‌های دفاعی و امنیتی محکم، دسترسی به تسلیحات درجه‌یک آمریکایی و چراغ‌سبز برای برنامه هسته‌ای و غنی‌سازی داخلی را خواسته است.

روز دوشنبه، وزیر انرژی اسرائیل گفت که مخالف توسعه برنامه هسته‌ای غیرنظامی عربستان سعودی است.

چشم‌انداز ۲۰۳۰

توسعه برنامه انرژی هسته‌ای یکی از عمودهای چشم‌انداز ۲۰۳۰، برنامه بن سلمان برای تنوع‌بخشیدن به اقتصاد غیرنفتی است.

سعودی‌ها می‌خواهند اورانیوم غنی‌شده را به کشورهای دیگر صادر و از آن برای راه‌اندازی نیروگاه‌های محلی استفاده کنند. آنها مایل به امضای توافقنامه‌ای مشابه با امارات متحده عربی نیستند که متعهد شده بود در ازای دسترسی به فناوری از غنی‌سازی و بازفرآوری در داخل خاک عربستان چشم‌پوشی کند.

پرانای وادی، مدیر ارشد کنترل تسلیحات و عدم اشاعه تسلیحات شورای امنیت ملی گفت: «ما هیچ‌وقت نمی‌خواهیم شاهد گسترش غنی‌سازی باشیم».

به گفته کارن یانگ، پژوهشگر ارشد مرکز سیاست انرژی جهانی دانشگاه کلمبیا، بهبود روابط ایالات متحده و عربستان و نگرانی‌های ایالات متحده از دخالت چین در برنامه هسته‌ای سعودی‌ها می‌تواند واشنگتن را به سازش با ریاض سوق دهد.