به گزارش اکوایران، از آغاز جنگ اوکراین، کشتی‌های باری روس که توسط ایالات متحده به دلیل حمل سلاح و سایر تجهیزات تحریم شده‌اند، به طور منظم در بنادر ترکیه حضور داشته و این عضو ناتو را به جایگاه مهمی در تلاش‌های جنگی مسکو تبدیل کرده است.

به نوشته وال‌استریت ژورنال، این ارتباط بندری تهدیدی برای روابط بین ایالات متحده و ترکیه به شمار می‌رود. آنکارا تنها عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی است که کرملین را تحریم نکرده و در عوض، به یک مجرای اقتصادی حیاتی برای روسیه تبدیل شده است.

بر اساس سوابق کشتیرانی که توسط وال‌استریت ژورنال مشاهده شده است، از می ۲۰۲۲، کشتی‌های تحریم‌شده روسیه بیش از ۱۰۰ بار در بنادر ترکیه توقف کرده‌اند. این توقف‌ها در هفته‌های اخیر نیز ادامه داشته است.

برخی از آنها برای تعمیرات در بنادر ترکیه لنگر انداخته یا خدمات دیگری دریافت کرده‌اند که تحت تحریم‌های ایالات متحده ممنوع شده است. این مسئله خطر تحریم‌شدن کسب‌وکارهای ترکیه به دلیل کمک‌کردن به روسیه را افزایش می‌دهد.

این اولین گزارش از میزان اتکای کشتی‌های تحریم‌شده روسیه بر بنادر ترکیه است.

ایالات متحده کشورهایی مانند ترکیه را تحت فشار قرار داده تا زنجیره تأمین نظامی روسیه را قطع کنند تا ولادیمیر پوتین از سلاح و مهمات تازه برای جنگ در اوکراین محروم بماند.

در عوض، رجب طیب اردوغان از این شرایط برای گسترش نفوذ ترکیه در منطقه دریای سیاه استفاده کرده است. او تجارت با روسیه را گسترش داده و در عین حال به میانجی‌گری توافقی برای حمل غلات اوکراینی از طریق دریای سیاه کمک کرده و پیشنهاد کمک به تسهیل مذاکرات صلح بین اوکراین و روسیه را داده است.

حضور کشتی‌های روس می‌تواند تنش‌ها بین آنکارا و واشنگتن در برهه‌ای حساس در روابط این دو متحد ناتو را افزایش دهد. در حال حاضر، ایالات متحده تلاش دارد که با فروش احتمالی ۲۰ میلیارددلاری هواپیماهای اف۱۶، ترکیه را متقاعد سازد تا به عضویت سوئد در ناتو رأی مثبت دهد.

آلپر کوسکون، مدیر سابق امور امنیت بین‌الملل وزارت خارجه ترکیه در این باره می‌گوید: «به دلیل رابطه اردوغان و پوتین و موضع ترکیه در قبال روسیه، آنکارا نمی‌خواهد در مورد این تحریم‌ها علیه روسیه سخت‌گیری کند».

شورش اخیر روسیه می‌تواند موقعیت آنکارا نسبت به مسکو را تقویت کند؛ اما انتظار نمی‌رود تغییر خاصی در شراکت اقتصادی و امنیتی اردوغان و پوتین اتفاق بیفتد.

کشتی‌های تحریم‌شده در حدود ۲۰ تأسیسات بندری ترکیه در سواحل دریای سیاه، مدیترانه و دریای مرمره توقف کرده‌اند. در برخی موارد، کشتی‌ها به مقاصد دیگری مانند مصر، سوریه و ایران سفر حرکت کردند. کشتی‌های دیگر بارها بین ترکیه و روسیه در حال تردد بوده که نشان از تجارت مداوم کالا است.

وال‌استریت ژورنال پیش‌تر گزارش داده بود که روسیه از ابتدای جنگ اقلام مورد نیاز برای ارتش مانند فولاد، قطعات خودرو و لوازم الکترونیکی را از ترکیه خریداری کرده که نگرانی‌ها در واشنگتن را افزایش داده است.

گریز سیستماتیک

در طول جنگ، مسکو برای انتقال تجهیزات نظامی به کشتی‌های باری غیرنظامی روی آورده تا بتواند ممنوعیت ورود کشتی‌های جنگی روسیه و اوکراین به دریای سیاه که ترکیه بر اساس یک معاهده بین‌المللی حاکم بر تنگه‌های ترکیه وضع کرده است را دور بزند. ترکیه، عراق و اردن نیز پروازهای نظامی روسیه را محدود کرده که توانایی مسکو برای انتقال تجهیزات و نیروها به داخل و خارج از پایگاه‌هایش در سوریه را محدود می‌کند.

سال گذشته، اوکراین روسیه را متهم کرد که از یک کشتی باری غیرنظامی برای انتقال یک سامانه پدافند هوایی از سوریه استفاده کرده است. همچنین دولت اوکراین در اعتراض به عبور کشتی‌های روس حامل تسلیحات از تنگه بسفر، سفیر ترکیه در کیف را احضار کرد.

مقامات ترکیه می‌گویند که نمی‌توانند مانع ورود کشتی‌های غیرنظامی به دریای سیاه شوند؛ زیرا قوانین بین‌المللی ضامن عبور آزاد آن‌هاست.

بر اساس بیانیه‌های عمومی خود این شرکت‌ها و وزارت خزانه‌داری ایالات متحده، اکثر کشتی‌ها متعلق به شرکت‌های خصوصی هستند که برخی از آنها با وزارت دفاع روسیه قرارداد دارند. سال گذشته، یوری بوریسوف، معاون نخست‌وزیر روسیه گفت که دکترین دریایی جدید این کشور «ورود کشتی‌ها و خدمه غیرنظامی به نیروی دریایی را مجاز می‌داند».

داده‌های دریایی نشان می‌دهد که حداقل دو کشتی از شناورهای تحریم‌شده که سال گذشته در بنادر ترکیه توقف داشتند، در مسیری حرکت می‌کردند که به گفته آمریکا، ایران در گذشته از آن برای تحویل پهپاد از طریق دریای خزر به روسیه استفاده کرده بود.

داده‌ها نشان می‌دهند که برخی کشتی‌ها دستگاه‌های سیستم شناسایی خودکار که شبکه‌ای بین‌المللی برای ردیابی کشتی‌های تجاری است را خاموش می‌کنند. به گفته مقامات غربی و تحلیلگران نظامی و کشتیرانی، این روش به طور فزاینده‌ای در میان کشتی‌های روس که اسلحه، نفت و غلات دزدیده‌شده از اوکراین را به منظور پنهان‌کردن تحرکات خود حمل می‌کنند، رایج است.

گاهی شرکت‌ها و مؤسسات ترکیه در برابر فشارهای آمریکا جهت جلوگیری از دورزدن تحریم‌ها توسط روسیه، تسلیم می‌شوند. پس از اینکه در سال گذشته، سیستم تراکنش مالی روسیه توسط آمریکا تحریم شد، بانک‌های ترکیه استفاده از این سیستم را متوقف کردند. همچنین مقامات ترکیه در اوایل سال جاری گفتند که تحویل اقلام دومنظوره، مانند انواع خاصی از لوازم الکترونیکی به روسیه را محدود خواهند کرد.

مایکل پترسن، مدیر مؤسسه مطالعات دریایی روسیه و استاد کالج جنگ نیروی دریایی ایالات متحده گفت: «روس‌ها تلاش زیادی کرده‌اند تا استفاده از کشتی‌های باری غیرنظامی برای پشتیبانی فعالیت‌های نظامی را به یک امر سیستماتیک‌تر تبدیل کنند».

سوابق حمل‌ونقل نشان می‌دهد که حداقل چهار کشتی تحریم‌شده روسیه از زمان انتخاب مجدد اردوغان در ماه گذشته به ترکیه سفر کرده‌اند. دولت اردوغان هنوز سیاست عمومی روشنی در مورد برخی از موضوعات مرتبط با تحریم‌ها از جمله ارتباط فزاینده برخی بنادر با کشتی‌های تحریم‌شده اعلام نکرده است.