تصمیم سخت بانک مرکزی عراق درباره دلار / بحران لبنان تکرار می‌شود؟

به گزارش اکوایران، یک مقام ارشد بانک مرکزی عراق گفت که این کشور در جدیدترین اقدام برای جلوگیری از سوءاستفاده از ذخایر ارزی خود در جرایم مالی و دورزدن از تحریم‌های آمریکا علیه ایران، از اول ژانویه ۲۰۲۴ برداشت نقدی و معاملات به دلار آمریکا را ممنوع خواهد کرد.

به نوشته رویترز، مازن احمد، مدیر کل سرمایه‌گذاری و حواله بانک مرکزی عراق (CBI) گفت: «این اقدام با هدف جلوگیری از استفاده غیرقانونی حدود ۵۰ درصد از ۱۰ میلیارد دلاری که عراق به صورت نقدی از فدرال رزرو نیویورک وارد می‌کند، است». این اقدام همچنین بخشی از تلاش گسترده‌تر دلارزدایی اقتصاد کشوری است که مردمش که از جنگ‌ها و بحران‌های مکرر پسا تهاجم ایالات متحده در سال ۲۰۰۳ خسته شده‌اند و دلار را بر پول ملی ترجیح می‌دهند.

احمد گفت که افرادی که قبل از پایان سال ۲۰۲۳ به بانک‌ها دلار می‌سپارند، در سال ۲۰۲۴ همچنان می‌توانند وجوه خود را به دلار برداشت کنند. اما دلارهای سپرده‌شده در سال ۲۰۲۴ فقط به ارز محلی با نرخ رسمی ۱۳۲۰ دیناری قابل‌برداشت است. نرخ بازار موازی دینار عراق در روز پنجشنبه به ۱۵۶۰ رسید که تقریباً ۱۵ درصد بیشتر از نرخ رسمی است.

احمد گفت: «می‌خواهی انتقال بدهی؟ انتقال بده. کارت اعتباری به دلار می‌خواهی؟ می‌توانی کارت را در داخل عراق با نرخ رسمی استفاده کنی یا اگر می‌خواهی پول نقد بگیری، می‌توانی با نرخ رسمی به دینار بگیری. اما دیگر خبری از دلار نقدی نیست».

عراق قبلاً بستری را برای تنظیم حواله‌های بانکی ایجاد کرده بود که بخش عمده‌ای از تقاضای دلار آن را تشکیل می‌دهد و به ادعای رویترز قبلاً کانون دریافت‌های جعلی و تراکنش‌های جعلی بود که دلارها را به ایران و سوریه - هر دو تحت تحریم‌های آمریکا - منتقل می‌کرد. احمد گفت که در هماهنگی با مقامات ایالات متحده که ذخایر ۱۲۰ میلیارد دلاری عراق از فروش نفت در آن نگهداری می‌شود، این سیستم برای تأمین دلار مصارف قانونی به نرخ رسمی مانند واردات غذا و کالاهای مصری راه‌اندازی شده است.

او گفت که اما برداشت‌های نقدی همچنان مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد؛ از جمله توسط مسافرانی که سهمیه‌ای ۳۰۰۰ دلاری دریافت کرده و راه‌هایی برای دورزدن سیستم پیدا کرده‌اند.

عراق به شدت به حسن نیت واشنگتن برای اطمینان از اینکه درآمدهای نفتی و منابع مالی با سرزنش ایالات متحده مواجه نمی‌شود، متکی است. در عین حال، دولت فعلی که توسط احزاب قدرتمند و جناح‌های نزدیک به ایران حمایت می‌شود، مراقب بوده که تهران را از خود دور نکند و احزاب و گروه‌های مسلح را که منافع عمیقی در اقتصاد به شدت غیررسمی عراق دارند، خشمگین نکند.

به گزارش رویترز مقامات عراقی از سویی نیاز دارند نظر مساعد آمریکا را جلب کنند و از سوی دیگر نمی‌خواهند نیروها و احزاب نزدیک به ایران نیز که در اقتصاد و بیرون از آن قدرت‌مند هستند را خشمگین کنند.

کمبود دلار

بسیاری از بانک‌های محلی در ماه‌های گذشته برداشت‌های نقدی دلاری را محدود کرده و کمبودی را تشدید کرده‌اند که شاهد ادامه افزایش نرخ ارز در بازار موازی بوده است. احمد گفت که برخی از بانک‌ها دلار کمی در اختیار دارند؛ زیرا بسیاری از مردم در تلاش بودند تا به یکباره دلارها را برداشت کنند، در حالی که برخی از بانک‌ها نیز به خاطر بازپرداخت وام‌های دلاری به دینار، با کمبود شدید دلار مواجه شدند.

او گفت که بانک مرکزی همچنین مقدار دلاری را که به عنوان بخشی از توافق با فدرال رزرو برای محدودکردن پول نقد و تغییر به سمت پرداخت الکترونیکی ارائه می‌کرد، محدود کرده بود. احمد گفت که بانک مرکزی انتظار داشت که با اجرایی‌شدن اقدامات جدید، ارزش دینار بیش از پیش افت کند، اما گفت که این اثر جانبی قابل‌قبول رسمی کردن سیستم مالی است و بانک مرکزی دلار را با نرخ رسمی برای همه اهداف قانونی ارائه خواهد کرد.

احمد گفت: «هزینه‌ای که امروز متحمل می‌شویم در مقابل این هدف چیزی نیست». او افزود: «ما مشکلی نداریم که نرخ ارز به ۱۷۰۰ برسد. اگر به من بگویند نرخ ۱۷۰۰ است، به آن‌ها می‌گویم که شما می‌خواهید قاچاق کنید، شما پول فاسدی دارید و می‌خواهید آن را بیرون بکشید».

او تأکید کرد: «تا زمانی که تمامی عملیات‌های شفاف و قانونی تأمین مالی از طریق ما (به نرخ رسمی) انجام شود، بقیه مسائل اهمیت ندارد».

اما نشانه‌هایی وجود دارد که برنامه‌های بانک مرکزی عراق با آغوش باز مواجه نخواهد شد. روز پنجشنبه، ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی پخش شد که نشان می‌دهد یک سپرده‌گذار در یکی از بانک‌های بغداد تهدید می‌کند در صورت عدم دریافت سپرده‌اش به دلار نقدی، بانک را می‌سوزاند، صحنه‌ای که یادآور اقداماتی است که سپرده‌گذاران در بحبوحه بحران بانکی لبنان انجام داده‌اند.