علامت مثبت از درون هسته تورم‌ساز / کاهش سرعت رشد پایه‌ پولی

به گزارش اکوایران، در خرداد سال جاری رشد پایه پولی با کاهش مواجه شده است. علاوه بر این موضوع بر اساس آمارهای مرکز آمار مشاهده می‌شود ضریب فزاینده نقدینگی در اقتصاد از تابستان 1401 روندی نزولی در پیش گرفته و تا خرداد 1402 شدیدا کاهش یافته است. 

برخی از کارشناسان عنوان می‌کنند راه ارتباطی پایه پولی به تورم و نقدینگی در اقتصاد،‌ در ضریب فزاینده منعکس می‌شود. بنابراین با توجه به کاهش رشد پایه پولی و کاهش ضریب فزاینده،‌ انتظار می‌رود فشار تورمی جامعه از سمت رشد نقدینگی، ضعیف‌تر شود. 

رابطه پایه‌پولی، تورم و نقدینگی

بر اساس برخی مطالعات اقتصادی، آن عاملی که بخش پولی را به بخش واقعی اقتصادی گره زده، نقدینگی است و پایه پولی نیز یکی از اجزای تاثیرگذار بر نقدینگی به حساب می‌آید. تجربیات نشان داده هرچند که پایه پولی عاملی موثر بر نقدینگی تلقی می‌شود اما لزوما هر زمانی که پایه پولی افزایش یافته، رشد نقدینگی شدیدتر نشده است. بنابراین برخی از اقتصاددانان عنوان می‌کنند تا زمانی که نقدینگی کنترل شود، حتی اگر پایه پولی رشد کند نیز مشکلی جدی ایجاد نخواهد کرد. برای مثال در ماه‌های آخر سال 1401 شاهد کاهش رشد نقدینگی علی‌رغم افزایش رشد پایه‌ پولی بوده‌ایم. 

کاهش شدت رشد پایه‌ پولی در خرداد 1402

طبق داده هایی که مرکز آمار ایران از وضعیت متغیرهای پولی در گزارش فصلی خود از بهار 1402 منتشر کرده مشاهده می‌شود رشد نقطه‌به‌نقطه پایه پولی در خرداد 1402 نسبت به فروردین سال جاری و اسفند 1401 کاهش یافته است. این مقایسه در شرایطی ارائه می‌شود که هنوز آمار مربوط به اردیبهشت 1402 در دسترس نیست. 

طبق داده‌های این مرکز سطح پایه پولی در خرداد امسال برابر با 908 هزار و 90 میلیارد تومان بوده است. این رقم در مقایسه با موقعیت مشابه خود در سال گذشته حدودا 267 هزار و 800 میلیارد تومان بیشتر شده است و این رشد به لحاظ درصدی برابر با 41.8 درصد بوده است. آمارها نشان می‌دهد این رشد در مقایسه با اسفند یعنی 42.4 درصد و فروردین معادل با 45 درصد، در جایگاه پایین‌تری قرار دارد. پیش از این رشد پایه پولی در فروردین ماه امسال به رکورد خود در حداقل 14 سال گذشته رسیده بود.

روند نزولی رشد سه ماهه پایه پولی در بهار 1402

آمار ثبت شده از پایه پولی در خرداد امسال نشان می‌دهد این شاخص در مقایسه با پایان سال گذشته حدودا 5.6 درصد بیشتر شده است. رشد سه ماهه ثبت شده از این شاخص در بهار سال گذشته برابر با 6 درصد بوده است. طبق بررسی های آماری از سال 99 تاکنون رشد سه ماهه چاپ پول روندی نزولی پیدا کرده است.

کاهش اثر خلق پول در اقتصاد

علاوه بر این موضوع مشاهده می‌شود که ضریب فزاینده در اقتصاد پس از تیر 1399 در پایین‌ترین میزان خود قرار گرفته است. ضریب فزاینده عددی است که نشان می‌دهد به ازای هر یک واحد پولی خلق شده توسط مرکز آمار، چند واحد پول در اقتصاد انتشار می‌یابد. برخی از کارشناسان عنوان می‌کنند راه ورود پایه پولی به اقتصاد و نقدینگی، در ضریب فزاینده منعکس می‌شود. 

مشاهده می‌شود که ضریب فزاینده نقدینگی در خرداد سال گذشته به 7.97 رسیده بود. آمارها نشان می‌دهد که این ضریب در شهریور 1401 به 8.10 رسیده و قله خود را در این مدت ثبت کرد. . پس از آن وارد یک کانال نزولی شد، به‌طوریکه در اسفند 1401 به 7.37 و در خرداد امسال به 7.25 تنزل پبدا کرده است.

چشم به راه کاهش فشار تورمی 

داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد کانال رشد پایه پولی که در سال گذشته حدود 30 تا 40 درصد بود، در اسفند سال گذشته سقف این کانال شکسته شد و رشد پایه پولی از 40 درصد نیز فراتر رفت و در فروردین امسال به 45 درصد رسید. علی‌رغم این موضوع، کاهش رشد نقدینگی تا 29 درصد در خرداد 1402 و کاهش ضریب فزاینده می‌تواند به معنای کاهش شدت تزریق نقدینگی و کاهش فشار تورمی به اقتصاد باشد. البته این کاهش درحالیست که هنوز رشد پایه پولی از کانال 40 درصد خارج نشده و به کانال سال گذشته خود بازنگشته است.