تاثیر انعطاف دولت بر عملکرد بازار بدهی

به گزارش اکوایران، از ابتدای سال تا 23 آبان 1402 مجموعا حدود 290 همت اوراق توسط دولت عرضه شده که بیش از 70.8 هزار میلیارد تومان از آن به فروش رسیده است. 

حراج اوراق دولتی عموما هر هفته برگزار می‌شود و هدف از آن گردآوری منابع مالی برای دولت است. اصلی‌ترین خریداران اوراق دولتی بانک‍ها و شرکت‌های فعال در بازار سرمایه هستند اما در صورتیکه عرضه اولیه اوراق مشارکت دولتی در بورس کالا رقم بخورد، افراد حقیقی نیز می‌توانند در این حراج‌ها شرکت کنند. 

حراج اوراق مشارکت چیست؟

اوراق مشارکت نقدی نوعی از اسناد بهادار هستند که سرمایه‌گذاران با خرید آن، سودی قطعی در ازای گذر زمان دریافت می‌کنند. تاریخ سررسید و نرخ سود اوراق بهادار هنگام معامله مشخص شده و به محض منقضی شدن اوراق، باید مبلغ اصل اوراق و سود تعیین شده به سرمایه‌گذاران پرداخت شود.  

همانطور که اشاره شد، گزارش‌های حراج اوراق بهادار به صورت هفتگی منتشر می‌شود اما با توجه به انتشار برخی از مهم‌ترین آمارهای پولی یا مالی مانند نقدینگی، بررسی میزان ماهانه اوراق انتشاریافته خالی از لطف نیست چرا که یک فرصت جدید برای مقایسه با سایر آمارها فراهم می‌کند. 

تغییرات فروش اوراق دولتی طی تابستان 1402

طبق داده‌ها، حراج‌ اوراق بهادار دولتی در سال جاری از ابتدای مرداد آغاز شده‌ است. بر همین اساس در این ماه حدود 82.4 همت اوراق به حراج گذاشته شد و نزدیک 20.7 همت از آن‌ها با نرخ بهره موزون 24.88 درصد به فروش رفت.

 باتوجه به اینکه در هر دوره اوراق متفاوتی با نرخ بهره‌های مختلف عرضه می‌شوند، برای محاسبه میانگین نرخ بهره در هر ماه از میانگین وزنی نرخ بهره در هر هفته استفاده شده است.

در شهریور 1402 میزان عرضه اوراق بهادار دولتی به 68.9 همت کاهش یافت و در مقابل، حجم اوراق به فروش رسیده به بیش از 22.4 همت رسید. بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد علی‌رغم اینکه ارزش اوراق به فروش رسیده در شهریور در بالاترین جایگاه خود طی سال جاری تا 23 آبان قرار گرفته است، حدود 6 همت از 22.4 همت اوراق فروش رفته مستقیما در بازار اولیه بورس به افراد حقیقی عرضه شده است. 

کسادی بازار دولت در ابتدای پاییز 

در مقابل ارزش کل اوراق فروش رفته در مهر ماه حدود 6 هزار همت بوده است. در اولین ماه پاییزی 1402 که عرضه اوراق حدود 74 همت بود و تغییر معناداری نداشت، میزان منابع مالی جمع‌اوری شده برای دولت در قالب اوراق شدیدا کاهش یافت. این درحالیست که نرخ بهره تعیین شده در این ماه حتی از ماه‌های شهریور و مرداد نیز بالاتر بوده و حدود 25.15 درصد برآورد می‌شود.

 به عقیده برخی از صاحبنظران، کمبود نقدینگی در مهر 1402 در اقتصاد بسیار عمیق بوده و با کاهش حجم تزریق پول در عملیات بازار باز توسط بانک مرکزی، تشدید شده است.  

همچنین، بر اساس بررسی‌ها تا تاریخ 23 آبان سال جاری حجم اوراق فروخته شده به شرکت‌های بورسی و بانکی‌ها به روند گذشته خود برگشته و دچار تغییرات زیادی نسبت به مرداد و شهریور نشده است. به همین ترتیب مشاهده می‌شود در ازای نرخ بهره 25.42 درصد در سال 1402 که بالاترین نرخ بهره ثبت شده طی سال جاری است، تا هفته سوم آبان حدود 21.6 هزار میلیارد تومان از 64.6 همت اوراق عرضه شده به فروش رسیده است.