نفس‌های رو به شمارش؛ در انتظار غافلگیری سال جدید برای جنگ اوکراین؟

به گزارش اکوایران، اینکه ولادیمیر پوتین تأیید کرده که در سال 2024 بار دیگر برای ریاست‌جمهوری نامزد می‌شود قابل پیش‌بینی بود اما آیا سال آینده در جنگی که با اوکراین راه انداخته اتفاقات غافلگیرکننده‌ای رخ خواهد داد؟

به نوشتۀ برندان کول در نیوزویک،  در 15 مارس، کمتر از یک ماه پیش از دومین سالگرد آغاز حملۀ تمام عیارش به اوکراین، روس‌ها پای صندوق‌های رأی می‌روند. از آغاز جنگ در 24 فوریۀ 2022، ظاهراً هر دو طرف درگیری طولانی، با تلفات بالا، از دست دادن تجهیزات و آسیب اقتصادی را پذیرفته‌اند.

پوتین و همتای اوکراینی‌اش، ولودیمیر زلنسکی، اهداف حداکثری را بیان می‌کنند که مانع مذاکره برای پایان قریب الوقوع جنگ است و کارشناسان به نیوزویک گفته‌اند که احتمالاً این جنگ تا سال 2025 ادامه یابد.

رویدادهای خارجی را نمی‌توان نادیده گرفت، مثلاً به چالش کشیده شدن اقتدار پوتین توسط رهبر ارتش واگنر، یوگنی پریگوژین، که پس از تصرف تأسیسات نظامی در روستوف آن دام و حرکتش به سوی مسکو، در سانحۀ سقوط هواپیما مرد. همچنین، کرملین پیوسته شایعات مربوط به مشکلات سلامتی پوتین را رد کرده است.

بت نوبل، استاد ارتباطات و مطالعات رسانه در دانشگاه فوردهام، و رئیس پیشین دفتر سی‌بی‌اس نیوز در مسکو، به نیوزویک گفت «تنها شیوه‌ای که می‌توانم پیش‌بینی کنم جنگ اوکراین شاید در سال 2024 تمام شود، مرگ پوتین است.»

او گفت «روی کاغذ می‌شود تصور کرد که روسیه با استفاده از تغییر رهبری بکوشد اعلام پیروزی کند و فقط به زمین‌هایی که از فوریۀ 2022 گرفته بچسبد. اما حتی در صورت مرگ پوتین هم احتمال اندکی وجود دارد که روسیه از جنگ عقب بنشیند چون بخش زیادی از آبروی ملی‌اش را در بردن این جنگ سرمایه‌گذاری کرده است.»

ضدحمله‌های شدیداً مورد انتظار اوکراین که در ماه ژوئن آغاز شد و به دنبال بازپسگیری مناطق تحت اشغال روسیه انجام شد، نتایج مورد انتظار متحدان کی‌یف را در پی نداشته است.

ارزیابی فرماندۀ ارشد اوکراین، والری زالوژنی، مبنی بر اینکه جنگ وارد یک حالت «پات» شده توسط زلنسکی رد شده است و همین باعث شایعاتی دربارۀ شکاف میان برجسته‌ترین اشخاص کشور و تغییر نظامیان ارشد در سال نو شد.

پیتر راتلند، استاد مطالعات روسیه، اروپای شرقی و اوراسیا در دانشگاه واسلیان در مدیل‌تاون کنکتیکت به نیوزویک گفت «پس از به پات کشیده شدن ضدحمله، بدبینی گسترده‌ای نسبت به فرصت‌های اوکراین برای شکست روسیه و باز پس گرفتن مناطق اشغالی به وجود آمده است. با این همه، این مسئله به این معنی نیست که با احتمال شکل‌گیری مذاکرات صلح جدی و پایان یافتن جنگ در سال 2024 مواجهیم.»

«اهداف روسیه محدود به حفظ مناطق اشغالی نیست -آنان می‌خواهند شاهد استقرار یک رژیم سیاسی سازگار با خودشان در کی‌یف باشند و هنوز هم باور دارند که چنین چیزی ممکن است. پوتین دست کم دست کم تا انتخابات نوامبر 2024 منتظر می‌ماند تا ببیند آیا ترامپ به قدرت بازمی‌گردد یا خیر.»

ترامپ و حزب جمهوری‌خواه

پروپاگانداچی‌های کرملین گفته‌اند، پیشتاز انتخابات مقدماتی حزب جمهوری‌خواه، کاندیدای مورد علاقۀ پوتین برای ورود به کاخ سفید است و تنها دلیل چنین ترجیحی هم مخالفتش با حمایت کنگره از اوکراین نیست. پس از حملۀ تمام عیار پوتین به اوکراین، ترامپ پوتین را «بسیار باهوش» توصیف کرده و ارزیابی دستگاه‌های اطلاعاتی ایالات متحده را مبنی بر دخالت پوتین به سود ترامپ در انتخابات سال 2016 رد کرده است.

کریس دولان، استاد علوم سیاسی کالج لبنان ولی که دربارۀ حمایت ایالات متحده از اوکراین و ناتو نوشته است، گفت «اگر ترامپ دوباره انتخاب شود، ایالات متحده زیر پای اوکراین را خالی می‌کند، همین قدر ساده و راحت. اما فکر می‌کنم جو بایدن این مسئله را نسبتاً به خوبی مدیریت خواهد کرد. درگیری کنونی در کنگره بر سر کمک خارجی، فکر می‌کنم، حل خواهد شد اما نه خیلی زود. بحث بیشتر بر سر سیاست داخلی و فشارهای انتخاباتی است.»

سفر زلنسکی به واشنگتن دی سی در 12 دسامبر، به گرمی استقبال با فرش قرمز سفر پیشینش نبود. به جای 61 میلیارد دلار درخواستی‌اش، تعهدی 200 میلیون دلاری شامل کمک نظامی برای تجهیزات رهگیری پدافند هوایی، توپخانه و مهمات دریافت کرد.

اما جمهوری‌خواهان کنگره می‌خواهند کمک به اوکراین را به اصلاحات گستردۀ سیاست مهاجرتی گره بزنند. جنگ اسرائیل و حماس که در 7 اکتبر آغاز شد، رقیب اوکراین برای جلب توجه است.

آیسیل اکبولوت گوک، استاد دانشکدۀ حکمرانی در دانشگاه سیکرد هارت، واقع در فِیرفیلد کنکتیکت، گفت «جنگِ جاری در خاورمیانه و در آستانۀ ورود به سال انتخابات بودن ایالات متحده، کمک و تسلیحات بیشتر به اوکراین را با مشکل مواجه خواهد کرد.»

گوک به نیوزویک گفت «به باور من جنگ به سال 2025 هم می‌کشد و حمایت بین المللی از دو طرف این جنگ را ادامه‌دار خواهد کرد چون نه اوکراین و نه روسیه، هیچ کدام نه می‌توانند دستاورد قابل توجهی به دست بیاورند و نه اعلام پیروزی کنند.»

مرت کارتال، استاد حکمرانی در دانشگاه سنت لاورنس واقع در کانتون نیویورک، باور دارد که در بهار 2024، بایدن می‌تواند حمایت نظامی از اوکراین را افزایش دهد و پیروزی اوکراین را به بخشی از کارزار انتخاباتی‌اش تبدیل کند.»

او به نیوزویک گفت «دست کم او اقدامات ضروری برای جلوگیری از شکست اوکراین پیش از نخستین هفتۀ نوامبر 2024 را انجام خواهد داد. با این همه، قانع کردن اعضای حزب جمهوری‌خواه، که روز به روز بیشتر نسبت احتمال شکست پوتین مردد می‌شوند، چالش قابل توجهی را پیش روی او خواهد گذاشت.»

اما در حالی که قانونگذاران حزب جمهوری‌خواه برای اصلاحات مهاجرت، به‌ویژه مرز جنوبی، می‌جنگند و این مسئله نسبت به حمایت مالی از اوکراین برایشان در اولویت است، «منطقی خواهد بود که انتظار داشته باشیم بایدن، دست کم، تلاش کند این نزاع به سال 2025 کشیده شود.»

تعهد پوتین

پوتین در یکی از معدود مواردی که دربارۀ جزئیات عملیاتی صحبت می‌کرد، در رویدادی که به صورت زنده از تلویزیون پخش می‌شد، اذعان کرد که 617،000 نظامی در میدان‌های نبرد در اوکراین هستند و اهداف «عملیات نظامی ویژه» تغییری نکرده است -مشخصاً «نازی‌زدایی اوکراین، نظامی‌زدایی‌اش و {ایجاد} موضع خنثی در آنجا.»

یک گزارش اطلاعاتی ایالات متحده افشا کرد که روسیه 87 درصد از نیروهایش در پیش از حمله را از دست داده است، یعنی 315،000 نفر را، این مسئله در کنار این واقعیت که انتظار می‌رود پس از انتخابات بسیج نظامی مجددی انجام شود، نشان می‌دهد پوتین آماده است مردم خودش را قربانی کند. در ماه دسامبر، او هزینه‌هایی را تأیید کرد که خبر از افزایش 30 درصدی کل بودجۀ روسیه در سال 2024 می‌داد.

گرگوری ویتاربو، استاد تاریخ کالج مردیت در رالی کارولینای شمالی، گفت «مذاکره و توافقی بلند مدت بسیار بعید به نظر می‌رسد. پس از صرف این همه خون، ثروت و آبرو در این جنگ، پوتین از لحاظ سیاسی نمی‌تواند به چیزی کمتر از پیروزی قاطع رضایت دهد.»

او گفت «متأسفانه، احتمال کشیده شدن جنگ روسیه و اوکراین به پایان سال 2024 و فراتر از آن بسیار زیاد است.»

درس قره‌باغ 

دیوید ریورا، استاد حکمرانی در کالج همیلتون، کلینتونِ نیویورک، گفت در همین حال، پوتین می‌تواند برای دیدن اینکه چگونه می‌شود بازی طولانی را به پیش برد، به فضای پساشوروی نگاه کند.

سه دهه پس از شکست نظامی باکو از ارمنستان، در پاییز امسال، نیروهای آذربایجانی با شکست نظامیان ارمنستانی منطقۀ قره‌باغ کوهستانی را پس گرفتند.

ریورا به نیوزویک گفت «در سایۀ اتفاقات اخیری که پوتین به خوبی از آنان آگاه است و آنها را می‌فهمد، انتظار دارم که به تلاش‌هایش برای آسیب زدن به اقتصاد اوکراین، تخریب زیرساخت‌هایش و حتی جمعیت‌زدایی مناطقی ادامه دهد تا اوکراین نتواند قدرت نظامی‌اش را تقویت کند و در آینده حالت تهاجمی به خودش بگیرد.»

او افزود «اگر ولادیمیر پوتین از درگیری چند دهه‌ای ارمنستان و آذربایجان بر سر قره باغ کوهستانی درس گرفته باشد، باید انتظار داشته باشیم که جنگ دست کم در تمام سال 2024 ادامه داشته باشد.»

دستاوردهای اوکراین

شاید در سال 2023 هیچ گشایش چشم‌گیری اتفاق نیفتاده باشد اما اوکراین می‌تواند دستاوردهایی را برای خودش برشمارد. کی‌یف بیش از نیمی از سرزمین‌هایی را که روسیه از آغاز جنگ در فوریۀ 2022 گرفته بود پس گرفته است و با آزادسازی روستاها و شهرهایی در جنوب و شرق، تیتر اخبار را از آن خود کرد.

علیرغم وتوی بستۀ حمایتی 55 میلیارد دلاری بروکسل به کی‌یف در اواسط دسامبر توسط نخست‌وزیر مجارستان، ویکتور اوربان، نزدیک‌ترین متحد پوتین در اتحادیۀ اروپا، دیگر متحدان اروپایی اوکراین شدیداً از این کشور حمایت کرده‌اند.

ریچل اپستین، استاد روابط بین الملل و سیاست اروپا در دانشگاه دنور، گفت «فکر نمی‌کنم آمریکایی‌ها باید فرض کنند تلاش ادامه‌دار اوکراین برای بیرون راندن روسیه کاملاً به اقدامات ایالات متحده یا حتی کشورهای غرب اروپا وابسته است،»

او به نیوزویک گفت «چنین برداشت می‌کنم که حتی بدون حمایت خارجی هم اوکراینی‌ها به جنگ ادامه خواهند داد. شاید اوکراین در اثر کاهش کمک‌های غرب تغییر تاکتیک دهد اما گمان نمی‌کنم که تسلیم شوند.»

اوکراین عملیات‌های روسیه در اطراف کریمه را مختل کرد و به رادارها، پدافند هوایی و کشتی‌های روسی در دریای سیاه ضربه زد. نظامیان اوکراینی خطوط دفاعی روسیه در رودخانۀ دنپر را در هم شکسته‌اند.

مارک تمنیچکی، یک خبرنگار اوکراینی آمریکایی و از اعضای غیرمقیم شورای آتلانتیکِ مرکز اوراسیا گفت تأخیرهای سال 2023 به روسیه اجازه داد مواضعش را در جنوب و شرق اوکراین مستحکم و نیروهایش را سازماندهی مجدد کند و استراتژی نویی اتخاذ کند.

او به نیوزویک گفت «اگر شرایط عوض نشود، بعید است که جنگ در سال 2024 تمام شود، اوکراینی‌ها، علیرغم دستاوردهای اندکشان در سال 2023، روحیۀ خوبی دارند. اکثر مردم این کشور هنوز باور دارند که برندۀ جنگ خواهند شد و هیچ نتیجه‌ای جز خروج کامل نیروهای روسی از سرزمین‌های اوکراینی را نمی‌پذیرند.»