ابتکار چینی؛ هدیه به سیاره یا تله دیپلماسی؟

به گزارش اکوایران، یک دهه پیش، شی جین پینگ، رهبر چین، اعلام کرد که قصد دارد شبکه جهانی زیرساختی را به عنوان هدیه چین به سیاره زمین بسازد. از همان ابتدا، آسیای جنوب شرقی قرار بود به عنوان - محور اصلی چیزی باشد که ابتکار کمربند و جاده (بری) نامیده شد. منطقه 690 میلیون نفری حیاط خلوت چین بود. آسیای جنوب شرقی به تریلیون ها دلار زیرساخت و ابتکار عمل هایی برای توسعه نیاز داشت. زنجیره های تامین با محوریت چین به طور فزاینده ای از طریق انجمن ده کشوری کشورهای جنوب شرق آسیا (asean) عبور می کردند. حدود 60 تا 70 میلیون شهروند چینی نژاد جنوب شرق آسیا که بسیاری از آنها تجار موفق هستند، قادر بودند به ماموریت چین کمک کنند.

پس‌لرزه‌های ابتکار چینی

به نوشته اقتصادنیوز، ده سال بعد، موجی از پول چینی منطقه را در نوردیده، ماشین‌های غول‌پیکر و ساخت‌وساز چینی، تاجران و دیپلمات‌های چینی را به همراه آورده است. بسیاری از پروژه های خشکی به خوبی پیش رفته اند و جاده ها، خطوط راه آهن و نیروگاه ها را به ارمغان آورده اند. در کامبوج، یک بزرگراه جدید موسوم به پنوم پن-سیهانوکویل، سفر از پایتخت تا ساحل جنوبی را از پنج ساعت به دو ساعت کاهش داده است.اما باید اذعان کرد که بخش اندکی از سرمایه گذاری ها به نتیجه رسیده، بخش عمده ای از تلاش های پکن فساد میان نخبگان محلی را گسترش داده و حتی فرصت هایی را برای باندهای جنایتکار چینی فراهم کرده است. برای مثال، مالزی تقریباً چیزی برای نشان دادن بازه 1.8 میلیارد دلاری که به شرکت های چینی برای ساخت دو خط لوله در ایالت صباح داده است، ندارد. پروژه متوقف شده است.

با این حال، تعهدات چین در آسیای جنوب شرقی همچنان قابل توجه است.اولا، اگرچه شی امیدوار بود که کمربند و جاده وسیله ای استراتژیک برای افزایش نفوذ چین در جنوب شرق آسیا باشد، اما هیچ طرح بزرگی مشخص نیست. در عوض، شرکت‌های دولتی چین که از ظرفیت مازاد در داخل رنج می‌برند، اغلب برای کسب درآمد در منطقه عجله داشتند که نتایج متفاوتی به همراه داشت. دوم، کشورهای جنوب شرق آسیا نه تنها نسبت به معاملات تجاری خود با چین محتاط تر شده اند، بلکه - حداقل در مورد کشورهای بزرگتر - اعتماد به نفس بیشتری دارند. سوم، فارغ از رویکردهای جدید چین، همانطور که برخی در غرب امیدوار بودند، بسیاری از اعضای آسیا همچنان از اهرم های پکن استقبال می کنند. با این حال، آنها به طور فزاینده ای این کار را با شرایطی که آشکارا برای اقتصادشان سودمندتر است انجام می دهند.

چند صدایی در جنوب آسیا

اندازه گیری وسعت کمربند و جاده در آسیای جنوب شرقی دشوار است. در اوج جنون «کمربند و جاده»، از سال 2015 تا 2017، حامیان تقریباً هر پروژه‌ای با مشارکت چین را بخشی از ابتکار کمربند و جاده قلمداد می کردند. بسیاری از پروژه های اعلام شده هرگز شکست نخوردند. با این وجود، چین ده‌ها میلیارد دلار در قاب حمایت مالی، کمک‌های اقتصادی و وام‌های اعطایی به جنوب شرق آسیا در دهه گذشته پرداخت کرده و اندونزی بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. طبق گفته می‌بانک، یک بانک مالزیایی، سرمایه‌گذاری چین در پروژه‌های تجاری جنوب شرق آسیا بین سال‌های 2015 تا 2019 به طور متوسط 27.9 میلیارد دلار در سال بوده است. این سرمایه‌گذاری در سال 2021 به کمتر از 11 میلیارد دلار کاهش یافت و در سال 2022 به 18.6 میلیارد دلار رسید.

در آ سه آن، وضعیت رکورد متفاوت است. کامبوج و لائوس فقیر، کشورهای کوچک وابسته به چین، بی‌تردید از این ابتکار عمل استقبال کرده‌اند.اما ویتنام که مدت‌ها نسبت به همسایه غول‌پیکر خود محتاط است، تا حد زیادی از نزدیکی به پکن اجتناب کرده و تعامل را از طریق تجارت ترجیح می‌دهد. در اندونزی، جوکو ویدودو، رئیس جمهور اندونزی، معروف به جوکووی، از ابتکار کمربند و جاده برای تبلیغ برنامه اقتصادی خود، از جمله راه آهن سریع السیر از جاکارتا، پایتخت، تا باندونگ، و ساختن یک صنعت فرآوری نیکل بهره برداری می کند. فیلیپین و مالزی تعاملات دشواری با این ابتکار عمل داشته اند.

دیپلماسی تله چینی

به نوشته اکونومیست، علی‌رغم تفاوت‌های درون‌آسیایی، می‌توان نتایج گسترده‌ای به دست آورد که هم با رویکرد بزرگ‌ترین تقویت‌کننده‌های کمربند و جاده و هم مخالفانش در تضاد است. مطمئنا هر چه پروژه بزرگتر باشد، خطراتش نیز بیشتر خواهد بود. برای رهبران سیاسی، مزیت این ابتکار عمل دسترسی سریع به امور مالی، دانش فنی و باندهای ساخت‌وساز چینی است. اما پروژه های در مقیاس بزرگ نیازمند مدیریت دقیق و تجزیه و تحلیل ریسک هستند – گزاره ای که در پروژه چینی لحاظ نمی شود.

با این حال، همانطور که پروژه‌های بری بیش از اولویت‌های چینی، دستور کار نخبگان محلی را منعکس می‌کنند. به استثنای لائوس که معادل 65 درصد تولید ناخالص داخلی به شرکت‌های چینی وام دارد، صحبت در مورد اینکه چین «دیپلماسی تله بدهی» را در آسیای جنوب شرقی دنبال می‌کند اغراق‌آمیز است. در واقع، شرکت‌ها و بانک‌های چینی اغلب تحت فشار قرار می‌گیرند تا قراردادهای موجود را با شرایط کمتر مطلوب مذاکره کنند. در همین حال، چین بی سر و صدا اذعان کرده که داشتن پروژه های بسیار نامطلوب به اعتبار این بازیگر لطمه زده است. حتی اصطلاح "کمربند و جاده" در حال حاضر از علائم بسیاری از طرح های مورد حمایت چین حذف شده است.تجربه یک دهه کمربند و جاده، کشورهای آسیای جنوب شرقی را نسبت به انتقاد از چین در ملاء عام محتاط کرده است. با این حال، کشورهای جنوب شرق آسیا به طور فزاینده ای به معاملاتی که دوست ندارند، نه می گویند. آنها همچنین به دنبال سرمایه‌گذاری‌هایی هستند که اولویت‌های جدید را بهتر منعکس کند، مانند بالا رفتن از زنجیره ارزش تولید.