بازگشت قاتلان ماهواره‌ای؛ بازی پوتین با کارت وحشی

به گزارش اکوایران، هنگامی که مایک ترنر، رئیس کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان، در باب توان نظامی محرمانه روسیه هشداری مرموز داد و آن را تهدیدی برای"تهدید جدی امنیت ملی" خواند، به نگرانی ها در ایالات متحده دامن زد. نگرانی در مورد اظهارات ترنر زمانی تشدید شد که جان کربی، سخنگوی کاخ سفید تایید کرد که مسکو در حال توسعه یک سلاح ضدماهواره  است. پس از آن چندین رسانه خبری، مانند نیویورک تایمز، گزارش دادند که مسکو ممکن است برای استقرار  سلاح هسته ای در فضا آماده شود.هدف چنین سلاحی ممکن است نابود کردن صور فلکی ماهواره ای در مقیاس بزرگ باشد که برای ارتباطات و شناسایی استفاده می شود. محو این نوع سیستم‌های فضایی می‌تواند کارایی نیروهای دفاعی اوکراین را که به شدت به ارتباطات ماهواره‌ای تجاری و تصاویر متکی هستند، کاهش دهد. همچنین اثربخشی ارتش ایالات متحده و متحدانش را که به طور مشابه به این سیستم ها وابسته هستند، کاهش خواهد داد.

نشریه فارن افرز به این بهانه یادداشتی را منتشر کرده که توسط اقتصادنیوز در دو بخش ترجمه شدهاست. بخش نخست این مقاله پیش از این با عنوان «شمشیر داموکلس هسته‌ای پوتین بر سر غرب؛ بازگشت به عصر رقابت در فضا؟» منتشر شده و در ادامه بخش دوم و پایانی ارائه شده است.

بازگشت قاتلان ماهواره ای

اتحاد جماهیر شوروی به سرعت به توسعه سلاح های ضدماهواره غیرهسته ای که توسط معاهده محدود نشده بودند، ادامه داد. در سال 1969، کرملین آزمایش یک موشک ضدماهواره موسوم به "قاتل ماهواره" را آغاز کرد که برای پرتاب به فضا طراحی شده بود، سپس در نزدیک ماهواره آمریکایی مانور داد و آن را با کلاهک معمولی نابود کرد. مسکو آزمایش های متعددی از این سیستم انجام داد و در دهه 1970 آن را عملیاتی اعلام کرد. دیگر تلاش‌های تسلیحات ضدماهواره شوروی به نظر می‌رسید که از صفحات رمان تام کلنسی الگوبرداری شده بودند. در دهه‌های 1970 و 1980، دفاتر طراحی شوروی بر روی لیزرهایی که می‌توانستند برای حمله به ماهواره‌های ایالات متحده مورد استفاده قرار گیرند، تحقیق کردند. اتحاد جماهیر شوروی در توسعه تسلیحات ضدفضایی تنها نبود. علاوه بر موشک‌های جزیره جانستون، در سال 1977، پنتاگون طرح‌هایی برای یک سلاح ضدماهواره غیرهسته‌ای جهت شلیک به فضا و یک سیستم جنگ الکترونیک طراحی شده برای مسدود کردن ماهواره‌های شوروی طراحی کرد. مسکو تعداد ماهواره های کمتری نسبت به واشنگتن داشت و به آنها وابسته نبود.

در پایان جنگ سرد، هم مسکو و هم واشنگتن برنامه های تسلیحاتی ضد ماهواره ای خود را متوقف کرده و به جای ادامه رقابت در فضا، با یکدیگر همکاری کردند. اما این تعامل عمر چندانی نداشت. در سال 2007، چین به عنوان یک قدرت فضایی در حال ظهور سلاح غیرهسته‌ای به فضا پرتاب و یکی از ماهواره‌های خود را محو کرد. یک سال بعد، ایالات متحده از یک رهگیر دفاع موشکی اصلاح شده SM-3 برای منهدم کردن ماهواره ناقص این کشور در مدار پایین زمین استفاده کرد. در نهایت، مسکو برنامه های ضدفضایی خود را احیا کرد. اگرچه دقیقاً مشخص نیست که روسیه چه زمانی این کار را انجام داده، به نظر می رسد این پروژه تا سال 2009 از سر گرفته شده است.ناظران می گویند، در 15 سال گذشته، روسیه قابلیت های ضدفضای اش را گسترش داده است. به نظر می رسد که این بازیگر در حال توسعه تسلیحات ضدماهواره زمینی و پرتاب هواپیما است. همچنین قابلیت‌های انرژی هدایت‌شده، مانند لیزرهایی که می‌توانند ماهواره‌های تصویربرداری را کور کنند، ایجاد می‌کند. اپراتورهای فضایی نظامی روسیه نیز توانایی خود را برای مانور دادن بر اجسام نزدیک به ماهواره های خارجی تکمیل کرده اند که به آنها امکان می دهد هم این اشیاء را رصد کرده و در صورت نیاز آنها را نابود کنند.

بازی مسکو با کارت هسته ای

برای واشنگتن، این توانایی ها نگران کننده است. زباله های تولید شده از حملات به ماهواره ها نیز خطراتی را ایجاد می کند. تنها سه ماه قبل از حمله مسکو به اوکراین در سال 2022، روسیه یکی از ماهواره های خود را در مدار با استفاده از موشک زمین پرتاب منهدم کرد. زباله های به وجود آمده فضانوردان ایستگاه فضایی بین المللی را مجبور کرد در صورت آسیب جدی به ایستگاه، در کپسول های برگشتی خود پناه بگیرند.در گذشته، حملات به تعداد کمی از ماهواره ها می توانست برای واشنگتن ناتوان کننده باشد. اما گرایش به سمت استقرار صورت های فلکی تکثیر شده با صدها یا حتی هزاران ماهواره باعث می شود که سیستم های فضایی دوام بیشتری داشته باشند. و توانایی ضدماهواره ای که روسیه در سال 2021 نشان داد، برای از بین بردن این صورت فلکی ماهواره ای در مقیاس بزرگ مناسب نیست.

اگر روسیه به دنبال راهی مطمئن تر برای از بین بردن تعداد زیادی از ماهواره ها باشد، در آن صورت کرملین ممکن است بخواهد یک سلاح ضد ماهواره هسته ای در فضا را به کار گیرد. پالس الکترومغناطیسی ناشی از یک انفجار هسته ای، اجزای الکترونیکی بسیاری از ماهواره ها را در مجاورت سرخ کرده و آنها را منفعل می کند. علاوه بر این، کشف سلاح هسته‌ای مستقر در فضا دشوارتر است. با توجه به اینکه بسیاری از ماهواره‌های روسیه در میانه این رقابت ها نابود خواهند شد، این بازیگر شاید به چنین سلاحی متوسل نشود. اما حتی اگر مسکو هرگز سلاح هسته‌ای را در فضا منفجر نکند، صرف حضورش در مدار باعث نگرانی خواهد شد. تهدید به استفاده از چنین سلاحی، گام دیگری به سوی تشدید تنش است که می تواند از آن برای بازدارندگی ایالات متحده استفاده کرد. به طور مشابه، تهدید به استقرار این قابلیت ممکن است برای مقامات روسی در مذاکرات آتی کنترل تسلیحات با ایالات متحده یک ابزار چانه زنی ایجاد کند، که مسکو ممکن است از آن برای گرفتن امتیاز در مورد موضوعاتی که واشنگتن تمایلی به بحث در آنها نداشته است، مانند محدودیت های دفاع موشکی ملی بهره برداری نماید.

اگر روسیه در باب استقرار سلاح ضدماهواره هسته ای تصمیم بگیرد، برای تغییر مسیر آن کار گزینه چندانی در دست نیست. اتخاذ تدابیر بی‌سابقه برای استقرار یک قابلیت هسته‌ای مبتنی بر فضا نشان‌دهنده این است که کرملین صور فلکی تکثیر شده را خطری آشکار و فعلی برای امنیت ملی خود می‌داند و مایل به نادیده گرفتن منافع سایر کشورهای فضایی است. زمانی که کرملین تصمیم خود را گرفت، تصور این که حتی چین، شریک «بدون محدودیت» روسیه، می‌تواند این بازیگر را به چالش بکشد، دشوار است.خوشبختانه، به نظر می‌رسد که مسکو هنوز تصمیم قاطعی نگرفته است. در این میان بهترین گزینه ایالات متحده این است که چین، هند و سایر کشورهای فضاپیما را متقاعد کند که به طور جمعی کرملین برای کنار گذاشتن این پروزه متقاعد کنند.