به گزارش اکوایران، بسیاری تحلیل‌گران، وقوع جنگ در اوکراین را نشانه مهمی دال بر شورش کشورهای تجدیدنظرطلب علیه نظم جهانی موجود توصیف کرده‌اند. بدین ترتیب جنگ در اوکراین، به نوعی به عرصه جنگ نیابتی میان قدرت‌های جهانی بدل شده است. 

هال برندز - پروفسور مسائل بین‌الملل دانشگاه جان هاپکینز - با انتشار یادداشتی در بلومبرگ، با عنوان «اوکراین اکنون یک جنگ جهانی است و پوتین در حال جمع کردن دوستان است» به بررسی این موضوع پرداخته است. اکوایران این یادداشت را در دو بخش ترجمه کرده که بخش نخست آن پیش از این با عنوان «زورآزمایی دو کره‌ای‌ در اوکراین؛ جنگ جهانی نیابتی آغاز شده» منتشر شده و در ادامه بخش دوم و پایانی آن ارائه می‌شود: 

مستعمره اقتصادی چین و تقسیم کار جنگ

 روابط بین روسیه و سایر حکومت‌های اتوکرات تا حد زیادی معاملاتی است. کره شمالی در ازای حمایت روسیه برای فرار از نظارت سازمان ملل و شاید برای پیشبرد برنامه‌های موشکی و سلاح‌های پیشرفته پیونگ یانگ، تجارت تسلیحاتی با مسکو داشته است. چین نفوذ بیشتری بر اقتصاد و بخش فناوری روسیه پیدا کرده است و از معاملات مشترک نظامی سود می‌برد. همانطور که ویلیام برنز، رئیس سیا به طعنه اعلام کرده، روسیه «در طول زمان خطر تبدیل شدن به یک مستعمره اقتصادی چین را دارد.»

اما صرف نظر از بهای آن‌ها، این روابط به روسیه کمک کرد در زمانی که تلاش جنگی‌اش در حال شکست بود، نجات پیدا کند و پس از شکست حمله اوکراین در اواسط سال ۲۰۲۳، روسیه توانست ابتکار عمل را به دست آورد. یک تقسیم کار به‌شدت کارآمد میان متحدان روسیه، روند جنگ را تغییر داد و شروع به تحمیل هزینه بر غرب کرد.

مزیت کش دادن جنگ اوکراین برای اتحادیه اتوکرات‌ها

با کش دادن جنگ در اوکراین، اتحادیه اتوکرات‌ها توانسته ایالات متحده را بر اروپا متمرکز نگه دارد - یک امتیاز استراتژیک برای چین، کره شمالی و امثالهم. برای مثال، پیونگ‌یانگ تقریبا در سطحی بی‌سابقه موشک آزمایش می‌کند، اتفاقی که اگر درگیری‌های جاری در مناطق دیگر وجود نداشت، توجه بسیار بیشتر آمریکا را جلب می‌کرد.

ولادمیر پوتین کیم جونگ اون روسیه کره شمالی

این جنگ همچنین پنتاگون را مجبور کرده است به انبار مهمات سلاح‌های کمیاب مانند موشک‌های پاتریوت دست ببرد، حتی در حالی که تولید سایر سلاح‌ها مانند گلوله‌های توپخانه را افزایش داده است. این درگیری، متحدان روسیه را تشویق کرده تا در مسیرهای تجاری سرمایه‌گذاری کنند، مانند کریدور خزر که روسیه و ایران را به هم متصل می کند زیرا این مسیرها از تحریم‌ها یا فشار نظامی غرب مصون هستند و به تحکیم مشارکت‌های استراتژیکی که چین، ایران و کره شمالی ممکن است روزی در رویارویی‌های خود با یک ابرقدرت به آن‌ها نیاز داشته باشند، کمک می‌کند.

یک جنگ نیابتی در اوکراین به انسجام اتوکرات‌ها و به تلاش تجدیدنظرطلبان برای براندازی قوانین جهانی کمک می‌کند.

چراغ سبزی که پوتین با نابودی دموکراسی اوکراین می‌دهد

مقامات جهان آزاد مدت‌هاست اصرار دارند که این جنگ فقط در مورد اوکراین یا توازن قوا در اروپا نیست: بلکه در مورد هنجارهایی است که امور جهانی را اداره می‌کند. اگر پوتین بتواند یک دموکراسی را نابود کند، بازیگران دیگر چراغ سبزی برای تجاوز خواهند دید. اگر او بتواند جنایات وحشتناکی را مرتکب شود، چنین جنایاتی در سراسر جهان گسترش خواهد یافت.

جو بایدن ولودمیر زلنسکی

بایدن گفته است که این جنگ «نبردی بین دموکراسی و خودکامگی، بین آزادی و سرکوب، بین نظم مبتنی بر قواعد و نظمی است که با زور وحشیانه اداره می‌شود». حتی دموکراسی‌ها در نقاط دوردست نیز موافق هستند.

فومیو کیشیدا، نخست وزیر ژاپن، در سخنرانی اخیر خود در کنگره آمریکا گفت: «اوکراینِ امروز ممکن است شرق آسیای فردا باشد.». جهانی که با پیروزی روسیه بازسازی شود، جهانی خواهد بود که اکثر دموکراسی‌ها نمی‌خواهند در آن زندگی کنند - اما این جهان برای اتوکراسی‌های اوراسیا کاملا مناسب است.

روسیه، چین و کره شمالی اختلافات خود را دارند. جاه‌طلبی‌های آن‌ها در مناطقی از آفریقا تا قطب شمال ممکن است در نهایت به اختلاف نظر منجر شود. اما در حال حاضر، همه آن‌ها هدف مشترکی برای ایجاد جهانی آماده برای شکارگری هستند زیرا این تنها راهی است که آن‌ها می‌توانند کشورهای اطراف خود را تحت سلطه درآورند و به حوزه‌های نفوذ مورد نظر خود برسند. بنابراین، همه آن‌ها از جهانی سود خواهند برد که در آن اجبار و تجاوز با شکستن نظم بین‌المللی لیبرال تسهیل شود.

قدرت‌های اوراسیایی صراحتا این موضوع را بیان نمی‌کنند، اما تشخیص این احساس دشوار نیست. در سال ۲۰۱۰، یانگ جیه‌چی، وزیر خارجه وقت چین، از ۱۰ کشور جنوب شرق آسیا خواهان احترام برای کشورش شد و به آن‌ها گفت: «چین کشوری بزرگ است و شما کشورهای کوچکی هستید و این یک واقعیت است.» در سال ۲۰۲۳، یک دیپلمات دیگر چینی با تکرار حرف پوتین گفت که کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق اصلا کشورهای مستقل نیستند.

ایجاد امپراتوری‌های امروزی مستلزم نابودی استقلال است. این بخش از پروژه پوتین، خواه اتوکراسی‌های اوراسیایی به آن اعتراف کنند یا نه، آن‌ها را متحد می‌کند.

جنگ در میانه سیاست جهانی قطبی‌

جنگ اوکراین، سیاست جهانی را بیش از هر زمان دیگری از زمان جنگ سرد، قطبی کرده است. و مانند درگیری‌های نیابتی آن دوره، این درگیری نیز بر طیف وسیعی از کشورهای دیگر در سراسر جهان تأثیر گذاشته است.

جنگ اوکراین

جنوب جهانی با تلاطم جنگ در بازارهای جهانی غذا و انرژی، از نظر اقتصادی ضربه خورده است. این درگیری با تغییر مسیر تجارت روسیه از اروپا به آسیا، الگوهای تجارت را در مقیاسی قابل توجه تغییر داد. برخی از کشورها سعی کرده‌اند از این درگیری دوری کنند، برخی دیگر مانند ترکیه و امارات متحده عربی سعی دارند روابط خود را با هر دو طرف درگیری حفظ کنند. در همین حال، بازیگران کلیدی در اوکراین در تلاش هستند تا اعضای جدیدی را به گروه های خود جذب کنند - در حالی که دشمنان آنها سعی می‌کنند آن‌ها را بیرون نگه دارند.

این یک محاسبه نظامی ساده است: در یک جنگ فرسایشی، طرفی که استقامت و منابع بیشتری دارد، برنده می‌شود. بنابراین ایالات متحده و همچنین کشورهای کلیدی اروپایی مانند جمهوری چک، به جست‌وجوی مهمات توپخانه و سایر تجهیزات در سراسر جهان پرداخته‌اند. مسکو نیز همین کار را انجام داده است.

در اوایل سال ۲۰۲۴، اکوادور از سوی آمریکا متقاعد شد تا بالگردها و سامانه‌های پدافند هوایی ساخت روسیه را به اوکراین منتقل کند -تا زمانی که مسکو خرید یکی از صادرات اصلی اکوادور، یعنی موز را متوقف کرد. پیش از آن، مصر توافق کرده بود که ۴۰ هزار راکت به همراه مهمات توپخانه و سلاح‌های سبک به روسیه ارسال کند - قبل از اینکه آمریکا، حامی اصلی نظامی قاهره، این کشور آفریقایی را ترغیب کرد که در عوض، به کی‌یف توپخانه ارسال کند.

به همین ترتیب، گزارش‌های ارائه تسلیحات آفریقای جنوبی به روسیه، واکنش خشم‌آلود را از سوی سفیر آمریکا برانگیخت. دخالت پاکستان در جنگ در ابهام قرار دارد که نشان‌دهنده فشارهای رقابتی است که طرف‌های ثالث با آن روبه‌رو هستند. هر چه درگیری طولانی‌تر شود، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که ائتلاف خود را گسترش دهید و ائتلاف حریف را محدود کنید.

سایه ابهام بر سر سرنوشت جنگ

برای مدتی به نظر می‌رسید که اوکراین و متحدانش در حال پیروزی در جنگ هستند. این روزها، نتیجه جنگ واضح نیست. روسیه ابتکار عمل میدان نبرد را در دست دارد؛ نیروهایش به آرامی در حال کسب دستاورد هستند. مقامات آمریکایی از میزان حمایت چین که به مسکو در افزایش تولید نظامی کمک کرده است، نگران شده‌اند. بسته کمک مالی ۶۱ میلیارد دلاری که کنگره اخیرا پس از شش ماه تأخیرِ مرگبار تصویب کرد، به اطمینان از اینکه اوکراین در سال جاری میلادی شکست نمی‌خورد، کمک خواهد کرد. اما این موضوع که کدام طرف جنگ و کدام ائتلاف در نهایت پیروز خواهد شد، همچان مشخص نیست.

جنگ اوکراین دونتسک

پاسخ به این بستگی دارد که کدام ائتلاف استقامت بیشتری نشان دهد و کدام یک در اجبار یا براندازی طرف مقابل مؤثرتر باشد.

ایالات متحده در حال حاضر با استفاده از تهدید تحریم‌ها، بانک‌های چین را از تسهیل تجارت دوگانه با روسیه منصرف می‌کند. این کشور اخیرا بیش از ده شرکت چینی درگیر در این تجارت را تحریم کرده است. ماه گذشته، آنتونی بلینکن - وزیر امور خارجه آمریکا - این پیام را مستقیما به شی جین‌پینگ رساند. بلینکن پس از دیدار با شی گفت: «روسیه بدون حمایت چین برای ادامه حمله خود به اوکراین با مشکل مواجه خواهد شد. اگر چین به این مشکل رسیدگی نکند، ما این کار را خواهیم کرد.»

از سوی دیگر، روسیه به‌طور فرضی از سلاح‌های منتخب خود - دخالت سیاسی، حملات سایبری، اطلاعات غلط و خرابکاری - برای تأثیرگذاری بر انتخابات‌هایی که طی سال جاری میلادی در نقاط مختلف جهان برگزار می‌شود یا به نحوی دیگر، حمایت غرب از کی‌یف را تضعیف خواهد کرد. سلسله حوادث مرموزی که کارخانه‌های اسلحه‌سازی و راه‌آهن‌های اروپا را درگیر می‌کند، نشان می‌دهد که این کارزار از قبل به خوبی در حال انجام است. پوتین همچنین برای منصرف کردن غرب از ارائه موشک‌های دوربرد به اوکراین - یا اجازه دادن به کی‌یف برای استفاده از این سلاح‌ها برای حملات به داخل خود روسیه - تهدیدات هسته‌ای جدیدی انجام داده است.

بازی سرنوشت دموکراسی‌ها و اتوکراسی‌ها

این فعالیت به دلیل تأثیرات گسترده جنگ، شدید خواهد بود. دموکراسی‌ها و اتوکراسی‌ها در سراسر اوراسیا می‌دانند که نتیجه جنگ در اوکراین نظم لیبرال را تأیید یا تضعیف خواهد کرد. این امر، توازن برتری را در مبارزه جهانی بزرگ‌تر آن‌ها شکل خواهد داد.

شی پوتین

آنچه در یک عرصه از دنیای به هم پیوسته اتفاق می‌افتد، نمی‌تواند بر دیگری تأثیری نگذارد. در حال حاضر، اوکراین جایی است که درگیری بین دموکراسی‌های پیشرفته و اتوکراسی‌های اوراسیایی شدیدتر است: آمریکا و متحدانش اگر در آنجا شکست بخورند، پیشرفت نخواهند کرد.

با این حال، به یاد داشته باشید که پیروزی در یک جنگ نیابتی می‌تواند در دو سطح رخ دهد. این موضوع به این سوال مربوط می‌شود که چه کسی جنگ مسلحانه را می‌برد. اما این موضوع همچنین یک سوال دیگر دارد که کدام ائتلاف بهتر از این درگیری استفاده می‌کند، با درس گرفتن از تجربیات نظامی مرتبط، تقویت روابط بین اعضای خود و استفاده از این جنگ برای ایجاد فوریت و توانایی‌های لازم برای آمادگی برای آنچه در آینده رخ می‌دهد. بنابراین، رویدادهای اوکراین به روش‌های زیادی آینده را شکل خواهد داد. جنگ اوکراین به جنگ جهانی نیز تبدیل شده است.