منطقه بر لبه جنگی تمام عیار/ ادعای وال‌استریت ژورنال: ارسال پیام از واشنگتن به تهران برای کنترل تنش‌ها

به گزارش اکوایران، روز یکشنبه، در حالی که جامعه دروزی در بلندی‌های جولان تحت اشغال اسرائیل، شروع به دفن 12 نفری کردند که در اثر انفجار در یک زمین فوتبال مجدل شمس کشته هستند، دیپلمات‌های ایالات متحده و خاورمیانه در تلاشند تا از تبدیل شدن نبرد بین اسرائیل و حزب الله به یک جنگ تمام عیار جلوگیری کنند.

تلاش دیپلماتیک برای کنترل تنش‌ها

اسرائیل حزب الله مستقر در لبنان را به انجام حمله مرگبار روز شنبه متهم و تهدید به پاسخ قاطع کرده است. کابینه اسرائیل اواخر روز یکشنبه، ساعاتی پس از بازگشت بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل از واشنگتن، تشکیل جلسه می‌دهد تا در مورد اقدام خود صحبت کند.

حزب الله اعلام کرد که هیچ ارتباطی با این ماجرا ندارد اما مسئولیت یک سری حملات دیگر در روز شنبه در منطقه، از جمله پرتاب موشک فلق-1 به یک سایت نظامی اسرائیل در چند کیلومتری محل حادثه را بر عهده گرفت. ارتش اسرائیل ادعا کرد که یک فروند فلق-1 به زمین فوتبالی که کودکان و نوجوانان در آن بازی می‌کردند، برخورد کرد و از نزدیکی شبعا، یکی از روستاهای جنوب لبنان پرتاب شده است.

به نوشته وال استریت ژورنال، به گفته مقامات عربی و اروپایی آشنا به این موضوع، مقامات آمریکایی با همتایان خود در اسرائیل و لبنان تماس گرفته‌اند و همچنین پیام‌هایی را با ایران مبادله کرده‌اند تا تنش‌ها را کاهش دهند. همه طرف‌ها اعلام کرده‌اند که علاقه‌ای به گسترش درگیری ندارند، اما احتمال اشتباه محاسباتی همچنان بالاست.

به گفته دفتر نخست وزیری اسرائیل، حمله روز شنبه همچنین حدود 40 نفر را مجروح کرد. ارتش اسرائیل گفت این موشک حامل یک کلاهک 50 کیلوگرمی بود که محموله‌ای سنگین است.

ارتش اسرائیل صبح روز یکشنبه در واکنش فوری به این حمله، چندین هدف را در عمق لبنان هدف قرار داد. ارتش گفت که حمله روز شنبه بزرگترین تلفات غیرنظامی اسرائیل از 7 اکتبر بوده است.

این حادثه در زمان حساسی برای تلاش‌های تحت رهبری ایالات متحده برای دستیابی به توافق آتش بس در غزه انجام می شود. تشدید تنش بین اسرائیل و حزب‌الله می‌تواند این مذاکرات را که ماه‌ها متوقف شده بود، اما قرار است این هفته در رم از سر گرفته شود، مختل کند. به گفته افراد مطلع، مقامات ارشد از جمله ویلیام برنز، رئیس سیا، دیوید بارنیا، رئیس جاسوسی اسرائیل، عباس کامل رئیس اطلاعات مصر و محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست وزیر قطر، قصد دارند در آخرین دور مذاکرات شرکت کنند.

حادثه روز شنبه این خطر را افزایش داده است که درگیری سطح پایین بین اسرائیل و حزب الله، منجر به یک جنگ تمام عیار شود. برای ماه‌ها، دو طرف توانسته‌اند درگیری را در محدوده‌ی خاصی نگه دارند و از جنگی فراگیر که می‌تواند برای اسرائیل و لبنان ویرانگر باشد، اجتناب کرده‌اند.

این اتفاق دقیقاً همان حادثه‌ای بود که مقامات و ناظران منطقه ماه‌ها از آن می‌ترسیدند: اشتباه محاسباتی که می‌تواند به طرف مقابل فشار داخلی برای پاسخ قاطع ایجاد کند.

هایکو ویمن، مدیر پروژه لبنان، سوریه و عراق در گروه بین المللی بحران گفت: «ما همیشه گفته‌ایم که چنین چیزی ممکن است، که حمله‌ای اتفاق بیافتد که به عنوان مثال غیرنظامیان را بکشد یا به گونه دیگر وضعیتی را در یک طرف ایجاد ‌کند که آن طرف مجبور شود به شدت ضربه بزند». او گفت: «ما به سطح بالاتری از خشونت خواهیم رسید، و این به این معنی است که طبق تعریف، در چنین وضعیتی خطر وقوع مجدد چنین چیزی بیشتر هم می‌شود.»

این حمله فشار بر دولت بایدن را تشدید می‌کند که ماه‌ها به دنبال کاهش تنش در مرز اسرائیل و لبنان و جلوگیری از تبدیل جنگ غزه به یک درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر بود. شورای امنیت ملی ایالات متحده حادثه روز شنبه را محکوم کرد و گفت همچنان که به تلاش برای راه حل دیپلماتیک ادامه می‌دهد، حمایت واشنگتن از اسرائیل ثابت است.

در بیانیه شورای امنیت ملی آمده است: «اسرائیل همچنان با تهدیدات شدیدی برای امنیت خود مواجه است، همانطور که جهان امروز دید. و ایالات متحده به حمایت از تلاش‌ها برای پایان دادن به این حملات وحشتناک در امتداد خط آبی که باید در اولویت قرار گیرد، ادامه خواهد داد».

مهمترین متحد منطقه‌ای ایران

هر جنگ تمام عیار بین اسرائیل و حزب الله می‌تواند منجر به مرگ و ویرانی گسترده در هر دو طرف شود. حزب‌الله در سال‌های اخیر توانایی‌های نظامی خود را افزایش داده است و موشک‌ها، پهپادها و سامانه‌های هدایت پیشرفته به دست آورده است.

ایران نشان داده است که خواهان یک جنگ تمام عیار نیست اما در صورت گسترش درگیری از حزب الله حمایت خواهد کرد. مجتبی امانی، سفیر ایران در بیروت در روز حادثه در اکس نوشت که ایران نمی‌خواهد درگیری گسترش یابد، در حالی که وزارت خارجه ایران نسبت به هرگونه واکنش اسرائیل که «می‌تواند زمینه را برای گسترش بی‌ثباتی، ناامنی و شعله‌‌ور شدن جنگ در منطقه آماده کند» هشدار داد.

حزب‌الله مهم‌ترین متحد ایران در شبکه منطقه‌ای خود است و مقامات ایرانی در مواقعی گفته‌اند که اگر اسرائیل وارد جنگی تمام‌مقیاس با این گروه شود، برای محافظت از حزب‌الله مداخله خواهند کرد. مشاوران امنیتی ایران اخیراً گفتند که تلاش اسرائیل برای نابودی حزب‌الله، به‌ویژه از طریق تهاجم زمینی، خط قرمزی خواهد بود که می‌تواند مداخله مستقیم ایران را در درگیری در پی داشته باشد.

سازمان ملل نیز خواستار خویشتنداری شد. هماهنگ کننده ویژه سازمان ملل برای لبنان و رئیس نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در مرز لبنان با اسرائیل گفت: «ما از طرف‌ها می‌خواهیم حداکثر خویشتن‌داری را به خرج دهند و تبادل آتش‌های تشدید شده را متوقف کنند. این می‌تواند درگیری گسترده‌تری را شعله ور کند که کل منطقه را در یک فاجعه فراتر از حد تصور فرو می‌برد.»

دولت لبنان در بیانیه‌ای که در رسانه‌های دولتی منتشر شد، «همه اعمال خشونت‌آمیز و تجاوزکارانه علیه همه غیرنظامیان» را محکوم کرد و خواستار آتش‌بس فوری شد.

اسرائیل بلندی‌های جولان را در جریان جنگ شش روزه در سال 1967 از سوریه تصرف کرد و سپس در سال 1981 با وجود محکومیت بین‌المللی این منطقه را ضمیمه کرد. جوامع دروزی در آنجا همچنان ارتباط خود را با سوریه حفظ کرده‌اند و اکثر آن‌ها تابعیت اسرائیلی ندارند. جنگ داخلی اخیر سوریه این روابط را مختل کرد و به افزایش تقاضا برای شهروندی اسرائیل توسط دروزی‌های جولان منجر شد.

از زمان آغاز تبادل آتش حزب‌الله و اسرائیل در اکتبر، بیش از 6400 پرتابه به سمت اسرائیل شلیک شده است.

این حادثه همچنین چالش‌های پیش روی حزب‌الله را در لبنان نشان داد، جایی که این گروه با انتقاد برخی از مردم عادی لبنان مواجه است. بسیاری از لبنانی‌ها نیز از این گروه حمایت می‌کنند و آن را محافظ اصلی کشور در برابر اسرائیل و تهدید گروه‌های جهادی سنی می‌دانند.

لینا خطیب، یکی از همکاران برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در چتم هاوس، یک موسسه روابط بین الملل در لندن، گفت: «حزب‌الله احساس فشار می‌کند، زیرا نمی‌خواهد با اتهام کشتن غیرنظامیان جامعه دروزی، در داخل لبنان تنش‌های فرقه‌ای ایجاد کند. به همین دلیل است که حزب الله قاطعانه مسئولیت حمله در بلندی های جولان را انکار می‌کند.»