تنگنای تعادل و اجتناب از یک جنگ همه‌جانبه؛ چگونه تهران تله نتانیاهو را خنثی می‌کند؟

به گزارش اکوایران، از زمان ترور اسماعیل هنیه، رهبر حماس، اسرائیل، واشنگتن و خاور میانه به طور گسترده‌تر با نگرانی منتظر انتقام وعده‌داده‌شده ایران بوده‌اند. نزدیک به دو هفته بعد، هنوز پاسخی داده نشده است، در حالی که تهران مشغول تنظیم نحوه ضدحمله خود است.

تنگنای تعادل؛ تمایل به اجتناب از یک جنگ همه جانبه

به نوشته واشنگتن پست، مقامات ایرانی به صورت عمومی به هشدار درباره انتقام‌جویی «سخت» برای «مجازات» اسرائیل ادامه می‌دهند. اما به ادعای این روزنامه، به گفته افراد آگاه از این گفت‌وگوها، ایران در دیدارهای خصوصی با رهبران گروه‌های متحدش، خواستار احتیاط شده و به دنبال متعادل کردن هرگونه نمایش قدرت به دلیل تمایل به اجتناب از یک جنگ همه جانبه در منطقه بوده است.

ایجاد این تعادل دشوار خواهد بود. اولین حمله مستقیم ایران به اسرائیل - زمانی که به انتقام حمله مرگبار اسرائیل به تأسیسات دیپلماتیک در سوریه، ایران بیش از 300 پهپاد و موشک  پرتاب کرد - خطوط قرمزی را که مدت‌ها شامل جنگ در سایه دو طرف بود، جابه‌جا کرد. در سری قبل، دو طرف از رویارویی گسترده‌تر اجتناب کردند، اما این بار ایران نسبت به خودداری اسرائیل اطمینان کم‌تری دارد.

نگرانی پیرامون بازدارندگی هسته‌ای

یک مقام اسرائیلی به واشنگتن‌پست گفته که آخرین ارزیابی تل‌آویو این است که ایران در حال برنامه‌ریزی حمله مستقیم دیگری است و ممکن است به زودی انجام شود. طی این دو هفته هشدارهای مشابه آمده و رفته و منطقه هم‌چنان نفس خود را حبس کرده است.

یک فرد لبنانی با روابط نزدیک با حزب الله لبنان به این روزنامه گفته: «ایرانی‌ها و متحدانشان با احتیاط رفتار می‌کنند». گزارش مشابهی توسط یکی از نمایندگان پارلمان عراق که ارتباط نزدیکی با گروه‌های نزدیک به ایران در این کشور دارد، ارائه شد: «به ما گفته شده که پاسخ محدودی خواهد بود»، زیرا تهران «نمی‌خواهد جنگ را گسترش دهد.»

به ادعای این فرد لبنانی، ایران نگران است که اسرائیل و ایالات متحده به برنامه هسته‌ای کشور ضربه بزنند و از یک درگیری تمام عیار به عنوان بهانه‌ای برای «خنثی کردن بازدارندگی هسته‌ای ایران» استفاده کنند.

یک پاسخ مبتنی بر اطلاعات

علی اصغر شفیعیان، مشاور رسانه‌ای کمپین انتخاباتی مسعود پزشکیان، رئیس جمهور جدید ایران، گفته که انتقام تهران بعید است تکرار رگبار موشکی چند ساعته باشد. او به واشنگتن پست گفت که ترور هنیه «یک مأموریت مبتنی بر اطلاعات بود» و «پاسخ ایران ماهیت مشابه و در سطحی مشابه خواهد داشت».

ایالات متحده در مورد اینکه چگونه به حمله دیگر ایران به اسرائیل واکنش نشان می‌دهد، چیزی نگفته است و تأکید می‌کند که تمرکزش بر حمایت از کاهش تنش و تقویت دفاعی متحد خود است. لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا، اواخر یک‌شنبه گفت که به یو اس اس جورجیا، یک زیردریایی موشک هدایت شونده، به خاورمیانه فرستاده و به ناو گروه هواپیمابر یو اس اس آبراهام لینکلن گفته که سفر خود را به منطقه تسریع کند.

روز دوشنبه، پس از گفتگوی جو بایدن با رهبران اروپایی، کاخ سفید بیانیه‌ای مشترک منتشر کرد که در آن از ایران خواست «تهدیدهای مداوم خود مبنی بر حمله نظامی علیه اسرائیل را کنار بگذارد».

دامی که بی‌بی پهن کرده

یک روز قبل از عملیات ترور اسماعیل هنیه، یک پهپاد اسرائیلی یک فرمانده ارشد حزب الله و حداقل شش نفر دیگر را در حومه جنوبی بیروت هدف گرفت. عباس ابراهیم، ​​رئیس سابق اطلاعات لبنان گفت که این کشتارهای پشت سر هم، به طور گسترده در منطقه به عنوان تلاشی از سوی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل برای دامن زدن به درگیری گسترده‌تر تفسیر شد.

ابراهیم درباره تصمیم به ترور هنیه در ایران گفت: «این نشان می‌دهد که نتانیاهو علاقه‌ای به توقف جنگ ندارد و نشان می‌دهد که او اکنون می‌خواهد ایالات متحده را به داخل بکشاند».

شفیعیان، عضو کمپین پزشکیان گفت که ایران پس از گذشت زمان لازم برای «تفکر و صبر» پاسخ خواهد داد. وی اذعان کرد که پیامدهای ترور هنیه برای پزشکیان «چالش مهمی» است، اما گفت که دولت قادر به «مدیریت اوضاع» است. او گفت: «شاید 40 سال پیش، برخی از اقدامات ایران از روی هیجان و احساس بود» اما اکنون به روشی «بالغانه» پاسخ خواهد داد.

اهداف نرم 

مارک پلیمروپولوس، افسر ارشد عملیات سابق سیا که در مسئولیت‌های ضد تروریسم در خاورمیانه خدمت کرده، گفت که پاسخ اطلاعاتی ایران می‌تواند به شکل حمله به اهداف نرم اسرائیل در خارج از کشور، مانند سفارتخانه‌ها باشد.او گفت: «من فکر نمی‌کنم که ایران امکان ضربه زدن به مقامات امنیتی اسرائیل در داخل اسرائیل را داشته باشد.»

واشنگتن پست به نقل از یک مقام عراقی که روابط نزدیکی با نیروهای متحد ایران در منطقه دارد، مدعی شد متحدان تهران در عراق و سوریه در حال برنامه ریزی برای حمله به پایگاه‌های آمریکا در این کشورها، هم‌زمان با حمله مورد انتظار ایران به اسرائیل هستند. او گفت که به این گروه‌ها گفته شده که در «آماده‌باش سطح بالا» باشند، اما هنوز از جدول زمانی حمله مطلع نشده‌اند.

رسانه‌های دولتی ایران هم مشغول پوشش آمادگی نظامی کشور بوده‌اند. رسانه‌ها گزارش دادند که بیش از 2000 سامانه موشکی ساخت داخل، پهپاد و «سایر تجهیزات پیشرفته» طی مراسمی در روز جمعه به نیروی دریایی ایران تحویل داده شد و پدافند هوایی جدید در شرق مستقر شد. فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش ایران، سرلشکر علیرضا صباحی فرد گفت: این سیستم‌ها به ایران اجازه می‌دهند «به هر نوع تهدیدی قاطعانه پاسخ دهد».

آغاز به کار دولت جدید و روزهای تعلیق

در نماز جمعه تهران، احمد خاتمی، تأخیر ایران در واکنش به کشتار هنیه را راهبردی دانست و گفت: «ما مقامات رژیم صهیونیستی را در حالت اضطراب نگه می‌داریم».

اما تحلیلگران می‌گویند که این موضوع همچنین نگرانی‌های خود ایران را در یک لحظه حساس گذار سیاسی برجسته می‌کند. پزشکیان اولین رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب ایران در نزدیک به دو دهه اخیر است که بر تعامل بیشتر با غرب تاکید کرده تا بتواند بار تحریم‌های اعمال‌شده توسط واشنگتن و متحدانش را کاهش دهد.

اما هفته‌های اول پزشکیان تحت سلطه تماس‌های تلفنی با همتایان خارجی و ترس از تشدید تنش در منطقه بود. پزشکیان روز یکشنبه در تماسی که با رئیس شورای اروپا داشت گفت: ایران از صلح و امنیت برای همه کشورهای جهان حمایت می‌کند. پزشکیان افزود: «هر حرکتی که صلح را در هر نقطه از جهان تهدید کند، باید متوقف شود».