گرفتاری غرب در تله هسته‌ای روسیه؛ پوتین درباره حمله اتمی به اوکراین بلوف می‌زند؟

به گزارش اکوایران، کارشناسان به نیوزویک گفته‌اند که اظهارات ولادیمیر پوتین مبنی بر اینکه مسکو می‌تواند دکترین خود را برای استفاده از تسلیحات هسته‌ای گسترده‌تر کند، ممکن است یک خط قرمز جدید در ارعاب اتمی او باشد، اما همچنین احتمالاً یک بلوف است.

رئیس جمهور روسیه بلافاصله پس از تهاجم همه جانبه خود، گفته بود که کشورهایی که در اوکراین مداخله می‌کنند با عواقبی روبرو خواهند شد که «در تمام تاریخ هرگز دیده نشده است» و نیروهای هسته‌ای خود را در حالت آماده باش ویژه قرار داد.

مبلغان کرملین از حمله موشکی به پایتخت‌های غربی صحبت می‌کنند، اما واشنگتن پست این هفته گزارش داد که دیپلمات‌های روسی متوجه شدند که تشدید تهدیدات هسته‌ای توسط کرملین «کسی را نمی‌ترساند.»

با این حال، روز چهارشنبه، پوتین با اعمال تغییراتی در «دکترین هسته‌ای» مبهم مسکو، که می‌تواند شامل حمله واکنشی به پرتاب گسترده موشک‌ها یا پهپادها به سمت مرزهای روسیه باشد، لفاظی‌های خود را تشدید کرد.

در جریان نشست تلویزیونی شورای امنیت روسیه، پوتین گفت حمله‌ای که تهدیدی حیاتی برای حاکمیت روسیه باشد، می‌تواند توسط یک قدرت غیرهسته‌ای با مشارکت یا حمایت یک قدرت هسته‌ای انجام شود.

نام هیچ کشوری ذکر نشد، اما منظور او روشن بود، زیرا جنگی که او آغاز کرد، شاهد افزایش استفاده اوکراین از موشک‌های آمریکایی، بریتانیایی و فرانسوی علیه اهداف روسیه بود.

با این حال، گوستاو گرسل، کارشناس ارشد سیاست در شورای روابط خارجی اروپا، گفت که اظهارات پوتین نشان دهنده هیچ تغییری در موضع هسته‌ای روسیه نیست. او به نیوزویک گفت: «این یک بلوف است. اگر جدی بود، همه ما اکنون درگیر یک تشدید هسته‌ای بودیم.»

خطوط قرمز پوتین

وی خاطرنشان کرد که طبق قوانین روسیه، پنج منطقه از اوکراین که مسکو ادعا می‌کند آن‌ها را ضمیمه کرده است، بخشی از روسیه در نظر گرفته می‌شوند و بنابراین هرگونه عملیات دفاعی اوکراین در این مناطق، یک حمله مورد حمایت غرب تلقی می‌شود.

گرسل گفت: «بنابراین، از نظر فنی هیچ شانسی برای جدی گرفتن این حرف‌ها وجود ندارد. دکترین رسمی هسته‌ای روسیه پیش از این هم بسیار انعطاف پذیر بود و می‌شد آن را به هر شکلی تفسیر کرد.»

گرسل افزود: «اما در عمل، استفاده یا عدم استفاده روسیه از تسلیحات هسته‌ای بستگی به محاسبه ریسک-هزینه دارد. این محاسبات شامل این می‌شود که آیا حمله اتمی وضعیت روسیه را بهتر می‌کند یا بدتر.»

ترس از تشدید تنش تأثیر مخربی بر تصمیم گیری‌های سیاسی غرب، مانند مسائل مربوط به تامین تسلیحات داشته است. گرسل گفت: «بلوف اتمی مجدد روسیه نشانه ضعف غرب است. به نظر می‌رسد آنها فکر می‌کنند که تهدیدات متقابل بایدن برای تشدید هسته‌ای روسیه زیاد معتبر نیست.»

هشدارهای هسته‌ای مسکو از یک کتاب بازی قدیمی می‌آید. با این حال، به گفته سرگئی رادچنکو، مورخ شوروی و استاد دانشکده مطالعات بین المللی پیشرفته جانز هاپکینز در واشنگتن دی‌سی، آخرین تهدید پوتین خفیف‌تر از تهدیدهای نیکیتا خروشچف، رهبر شوروی در دهه 1950 و اوایل دهه 1960 است.

رادچنکو به نیوزویک گفت: «دهه 1950 خطرناک‌تر از آنچه امروز داریم بود، زیرا در آن زمان هنوز درک روشنی از منطق "نابودی متقابل تضمین شده" برای همه طرف‌های درگیر وجود نداشت. آنچه امروز داریم ثبات استراتژیک است و این ثبات استراتژیک با پایان جنگ سرد از بین نرفته است.»

رادچنکو گفت که قضاوت درباره تغییرات در دکترین هسته‌ای مسکو دشوار است، زیرا این سند «کمی مبهم» است و یک علامت سوال در فرض اصلی آن وجود دارد. مسئله این است که تهدید برای بقای کشور را چگونه تعریف می‌کنید؟

دکترین هسته‌ای

رادچنکو گفت: «این دکترین بسیار محدود است. این بیش از هر چیز دیگری یک سلاح روانی است و وقتی صحبت از تصمیم به استفاده از سلاح هسته‌ای می‌شود، فکر نمی‌کنم این سندها واقعاً مهم باشند.»

همچنین، برخلاف دوران خروشچف، فناوری ماهواره‌ای به غرب در مورد هرگونه حرکت هسته‌ای قریب‌الوقوع هشدار می‌دهد.

رادچنکو گفت: «رویکرد درست این است که به دنبال نشانه‌هایی بگردیم که نشان دهد روسیه ممکن است برای استفاده از سلاح‌های هسته‌ای آماده شود، چه سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی یا سلاح‌های هسته‌ای راهبردی. این نسبت به هر کاغذی، نشانه‌ای بسیار قابل اعتمادتر از استفاده روسیه از سلاح‌های هسته‌ای است.»

پوتین همچنین گفت که مسکو می‌تواند حتی در پاسخ به حمله‌ای که با سلاح‌های متعارف انجام می‌شود که «یک تهدید حیاتی برای حاکمیت ما» ایجاد می‌کند، از سلاح هسته‌ای استفاده کند.

کیف مدعی شده است که در تهاجم خود به منطقه کورسک روسیه، چند صد کیلومتر مربع را به تصرف خود درآورده است و ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین نیز در واشنگتن به سر می‌برد تا مجددا از ایالات متحده درخواست کند که اجازه استفاده از سلاح‌های خود برای حملات دوربرد در خاک روسیه را بدهد.

سرگئی میرونوف، رهبر حزب «روسیه عادلانه»، گفت که دکترین هسته‌ای جدید «آمریکا را از فرصت جنگ علیه روسیه از طریق دیگران محروم خواهد کرد».

میرونوف در بیانیه‌ای به نیوزویک گفت: «سلاح‌های هسته‌ای همان نقشی را ایفا می‌کنند که در ابتدا ایفا می‌کردند- نقش بازدارندگی تجاوز خارجی در همه مظاهر آن».

با این حال، جان هاردی، معاون رئیس برنامه روسیه در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها (FDD)، گفت، در حالی که پوتین به تغییر سیاست اعلامی در مورد سلاح‌های هسته‌ای اشاره کرده است، بعید است که تأثیر زیادی بر جنگ در اوکراین داشته باشد.

هاردی به نیوزویک گفت: «این یک تغییر در تفکر آن‌ها را نشان نمی‌دهد، بلکه سیگنالی است از این که آن‌ها در چه مرحله‌ای هستند.»

هاردی افزود: «روس‌ها تاکنون تصمیمی برای استفاده از سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی در اوکراین نگرفته‌اند و من واقعاً فکر نمی‌کنم این تغییری بکند، مگر این که نوعی محرک بالقوه بزرگ ایجاد شود که به احتمال زیاد می‌تواند نوعی شکست بزرگ باشد، مثلاً چیزی که تسلط روسیه بر کریمه را تهدید کند.»