اختلاف مرکز آمار و بانک مرکزی فروکش کرد

به گزارش اکوایران، در بهار امسال رشد اقتصادی کل کشور براساس گزارش مرکز آمار معادل 4.6 درصد و رشد اقتصادی بدون نفت نیز 2.8 درصد اعلام شده است. این درحالی است که مطابق آمارهای بانک مرکزی رشد اقتصادی فصل بهار در سال جاری 3.2 درصد و رشد بدون نفت 2.5 درصد برآورد شده است. باید گفت این ارقام در مقایسه با بهار سال گذشته برآورد شده‌اند.

همانطور که مشاهده می‌شود میان ارقام این دو نهاد اختلاف وجود دارد. این تفاوت آماری در سال 1402 به شدت چشمگیر بوده است. به طوری که رشد اقتصادی گروه صنایع و معادن بدون نفت و گروه کشاورزی توسط بانک مرکزی مثبت و توسط مرکز آمار منفی گزارش شده بود.

با این‌حال ارقام رشد بهار امسال توسط این نهاد حاکی از آن است که اختلاف آماری میان دو نهاد در مقایسه با ارقام سالانه سال گذشته کمتر شده است. این امر می‌تواند به علت تغییر سال پایه توسط مرکز آمار باشد. مرکز آمار داده‌های رشد بهار سال جاری را با سال پایه 1400 اعلام کرده است. این درحالی است که ارقام رشد اقتصادی این نهاد در گذشته با سال پایه 1390 گزارش شده‌اند. با این وجود محاسبات بانک مرکزی براساس سال پایه 1395 انجام می‌شوند. در واقع هرچه سال پایه به زمان حال نزدیک‌تر شود ارقام واقعی‌تر و دقیق‌تر می‌شوند. همچنین علت دیگر این تفاوت در آمارها ناشی از روش محاسبه متفاوت این دو نهاد است.

چند و چون مفهومی به نام رشد اقتصادی

اگر کل کالا و خدمات تولید شده در طول یک سال در داخل مرزهای یک کشور با هم تجمیع شود، تولید ناخالص داخلی به دست می‌آید که نشان‌دهنده اندازه و حجم اقتصاد است. به عبارت دیگر، اگر کل اقتصاد به یک کیک تشبیه شود، تولید ناخالص داخلی همان حجم کیک است.

از آن‌جایی که ممکن است بخشی از افزایش حجم کیک اقتصاد متاثر از تورم باشد و نه افزایش ارزش واقعی کالاها، تولید ناخالص داخلی را نسبت به یک سال مشخص که به آن «سال پایه» می‌گویند، تورم‌زدایی می‌کنند. بنابراین، تولید ناخالص داخلی حقیقی، همان حجم کیک اقتصاد است که اثر تورم از آن گرفته شده است.

حال اگر تغییر اندازه کیک اقتصاد در هر سال نسبت به سال قبل محاسبه شود، رشد اقتصادی حاصل می‌‌شود. برای اندازه‌گیری حجم اقتصاد و رشد آن مکانیزم‌های مختلفی طراحی شده که یکی از آن‌ها، «محاسبه ارزش افزوده» است.

در این روش، کیک اقتصاد به چند قسمت اصلی تقسیم می‌شود و ارزش تولیدات صورت گرفته در هر بخش با هم جمع شده و به عنوان تولید ناخالص داخلی اعلام می‌شود.

نفت؛ دارای بالاترین رشد ارزش افزوده میان گروه‌ها

همانطور که ذکر شد در محاسبه رشد اقتصادی با روش ارزش افزوده، کیک اقتصاد به چند قسمت اصلی تفکیک می‌شود. این قسمت‌ها عبارتند از کشاورزی، خدمات، گروه صنایع و معادن بدون نفت و استخراج نفت و گاز طبیعی.

مرکز آمار رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی در بهار امسال را 2.3 درصد اعلام کرده است. به عبارت دیگر، تولید ناخالص داخلی کشاورزی نسبت به بهار سال گذشته معادل 2.3 درصد رشد داشته است. رقم مذکور توسط بانک مرکزی 3.1 درصد بوده است.

مرکز آمار ارزش افزوده بخش خدمات در بهار امسال نسبت به فصل مشابه سال گذشته را 3.1 درصد و بانک مرکزی 1.9 درصد گزارش کرده است. به بیان ساده‌تر مرکز آمار رشد بخش خدمات در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته را بیشتر از بانک مرکزی محاسبه کرده است.

رشد ارزش افزوده گروه صنایع و معادن بدون در نظر گرفتن نفت توسط مرکز آمار 2.4 درصد در بهار سال جاری اعلام شده است. بانک مرکزی رشد ارزش افزوده همین گروه را در بهار امسال 3.6 درصد محاسبه کرده است.

بالاترین رشد اقتصادی در بهار امسال در مقایسه با بهار سال گذشته به استخراج نفت و گاز طبیعی مربوط می‌شود. آمارهای دو نهاد مرکز آمار و بانک مرکزی نیز حاکی از این امر است. به طوری که مرکز آمار رشد ارزش افزوده استخراج نفت در فصل ابتدایی امسال را  10.2 درصد و بانک مرکزی 9.5 درصد اعلام کرده است.