بریکس دست تهران را می‌گیرد؟/ چرا بن سلمان شانه خالی کرد؟

به گزارش اکوایران، کشورهای حاشیه خلیج فارس به دنبال این هستند که نقش بزرگ‌تری را برای خود در نشست آتی بریکس در روسیه، که اولین نشستی است که پس از پیوستن امارات متحده عربی و جمهوری اسلامی ایران به صفوف این گروه برگزار می‌شود، ایجاد کنند.

این دو کشور جزو شش کشور جدید از جمله آرژانتین، مصر و اتیوپی هستند که در ژانویه به این گروه پیوستند. عربستان سعودی که همچنین برای پیوستن به آن دعوت شده بود، رویکرد انتظار و تماشا را برای پیوستن به بلوک کشورهای نوظهور اتخاذ کرده است که در بین چندین کشور در جنوب جهانی محبوبیت پیدا کرده است.

به گزارش المانیتور، نشست امسال 22 تا 24 اکتبر در کازان، پایتخت جمهوری تاتارستان، در روسیه برگزار می‌شود. در این نشست که به میزبانی ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه برگزار می‌شود، چندین رهبر جهان از جمله نارندرا مودی، نخست وزیر هند، شی جین پینگ رئیس جمهور چین، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و همچنین آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد حضور خواهند داشت.

مشارکت خلیج فارس

در حالی که  شیخ محمد بن زاید، رئیس‌ دولت امارات متحده عربی در نشست کازان شرکت کرده، ولیعهد محمد بن سلمان، حاکم عربستان سعودی، در فهرست سران کشورهای منتشر شده توسط کرملین قرار ندارد. روسیه حضور شاهزاده فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان را به جای او تایید کرد.

علی شهابی، مفسر سعودی نزدیک به دربار سلطنتی، تایید کرد که شاهزاده محمد در این مراسم شرکت نخواهد کرد. شهابی به المانیتور گفت که عضویت عربستان سعودی در بریکس «هنوز مورد بحث است».

این نشست توسط قدرت‌های جهانی مانند ایالات متحده - که نگران نفوذ فزاینده چین در میان کشورهای خلیج فارس است - و همچنین گروهی از اقتصادهای نوظهور که خواهان یک صندلی بر سر میز هستند، به شدت تحت نظر خواهد بود.

راجیو باتیا، دیپلمات سابق هندی و عضو ارشد اندیشکده گیت وی هاوس مستقر در بمبئی، گفت که عربستان سعودی «تحت فشار قابل توجهی» از سوی واشنگتن برای محدود کردن مشارکت خود در بریکس است.

امارات متحده عربی که رئیس جمهور آن در تاریخ 23 سپتامبر به کاخ سفید سفر کرد، توانسته است مرز خوبی را بین حفظ روابط خود با ایالات متحده طی کند و در عین حال به گسترش دامنه رابطه خود با چین از طریق روابط اقتصادی ادامه دهد.

جایگزین دلار

در نشست سالانه بریکس موضوعات محوری برای جهان‌بینی روسیه و چین، مانند توسعه یک واحد پولی بریکس برای به چالش کشیدن سلطه دلار، ارائه خواهد شد.

بهاتیا به المانیتور گفت که بعید است کشورهای حاشیه خلیج فارس که ارزهایشان به دلار وابسته است، این ایده را قبول کنند.

کشورهای حوزه خلیج فارس نیز با احتیاط نظاره‌گر این هستند که کشورهای بریکس درخواست‌های تقریباً 34 کشوری را که مایل به عضویت در این گروه هستند، می‌سنجند. مالزی، ترکیه و تایلند از جمله کشورهایی هستند که به دنبال عضویت در بریکس هستند.

بهاتیا گفت: «10 عضو موجود با اجماع تصمیم خواهند گرفت که کدام گروه - گروه بعدی متشکل از پنج، هفت یا 10 کشور - به عنوان عضو پذیرفته شوند.»

گسترش نفوذ

اعضای اصلی بریکس سعی کرده‌اند این گروه را به عنوان یک جایگزین اقتصادی نوظهور برای G7 قرار دهند. پذیرش اعضای بیشتر بخشی از استراتژی پوتین و شی برای گسترش بریکس و نفوذ جهانی آنهاست.

امارات متحده عربی توانسته است نقش ویژه‌ای در بریکس ایفا کند و به تبادل زندانیان بین روسیه و اوکراین کمک کند. حدود 190 زندانی در ماه اکتبر آزاد شدند که آمار سال جاری تا کنون را به 2184 نفر می‌رساند.

امارات همچنین روابط نزدیک‌تری با هند، یکی از اعضای بنیانگذار بریکس، پس از سفر ولیعهد ابوظبی به هند در ماه سپتامبر برقرار کرده است، جایی که همکاری هسته‌ای - از جمله موارد دیگر - برای اولین بار مورد بحث قرار گرفت.

آب شدن یخ روابط هند و چین

پیش از این نشست، همسایگان و رقبا، هند و چین به توافقی مبنی بر ایجاد پروتکل‌هایی برای گشت زنی در مرز 3,488 کیلومتری (2,167 مایلی) مشترک خود دست یافتند. روابط بین دو قدرت آسیایی پس از کشته شدن 20 سرباز هندی و چهار سرباز چینی در مرز در سال 2020 سرد شد.

هند که نقش منطقه‌ای خود در بریکس را جدی می‌گیرد، در نشست سازمان همکاری شانگهای در پاکستان در 15 اکتبر شرکت کرد. این اولین باری بود که یک هیات روابط خارجی هند پس از نزدیک به 9 سال از پاکستان بازدید می‌کرد و این نشان‌دهنده روابط هند و چین از طریق سازمان‌های مختلف منطقه‌ای مانند سازمان همکاری شانگهای و بریکس، بود.

نشست روسیه همچنین نگرانی ناظران جهانی را در مورد نقش هند، چین و متحدانش در عادی سازی وجهه مسکو پس از تهاجم این کشور به اوکراین در سال 2022 ایجاد کرده است.

به دنبال دستاوردهای «نمادین»

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران در اجلاس بریکس شرکت می‌کند که اولین دیدار او از زمان ریاست‌جمهوری در ماه ژوئیه است. به گفته یک کارشناس، جمهوری اسلامی ایران با حضور در نشست بریکس به دنبال این است که نشان دهد علیرغم تحریم‌های غرب منزوی نیست.

الکس وطنخواه، مدیر برنامه ایران موسسه خاورمیانه به المانیتور گفت: «در این مرحله، دولت ایران بیشتر به هر چیزی که می‌تواند از نقطه‌نظر نمادین بردارد، علاقه‌مند است تا به مردم ایران و مخاطبان بین‌المللی نشان ‌دهند که جمهوری اسلامی ایران منزوی نیست، دوستان و شرکایی دارد که می‌تواند با آنها کار کند.»

وطنخواه در این باره به عضویت ایران در بریکس و سازمان همکاری شانگهای اشاره کرد. ایران هفته گذشته به روسیه و چین در سازمان مکاری شانگهای پیوست. او درباره حضور در این گروه‌ها گفت: «اگر جمهوری اسلامی ایران کاملاً منزوی بود، آنها عضو نمی‌شدند. ایران به‌عنوان یک قدرت متوسط، با تحریم‌های طولانی مدت و فشار غرب، حداقل می‌تواند از ظاهر خود در اجلاس استفاده کند و بگوید آن سیاست‌های غرب شکست خورده است.»

وطنخواه گفت: «خیلی زود» است که بگوییم جمهوری اسلامی ایران از زمان پیوستن به بریکس چه مزایای ملموسی به دست آورده است. او گفت: «عضویت در بریکس تا امروز، نجات اقتصادی برای ایران نبوده است. عضویت ایران به آنها از نظر توانایی بلندمدت برای به دست آوردن شرکایی که بتوانند از نظر اقتصادی با آنها تعامل داشته باشند، امیدوارکننده است.

عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران روز شنبه به خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی گفت پزشکیان در این اجلاس با همتایان خود دیدارهای دوجانبه خواهد داشت. به گفته عراقچی، ایران همچنین به دنبال تعامل با سایر کشورها برای پایان دادن به «تجاوز اسرائیل به غزه و لبنان» است. او گفت: «این مهم‌ترین وظیفه‌ای بود که باید در منطقه انجام ‌می‌شد و درک مشترک و نگرانی در مورد سیاست‌های رژیم اسرائیل را تقویت می‌کرد.»