مارکسیسم

رویکرد فلسفۀ تاریخ در برابر رویکرد فردگرایانه به تاریخ

رویکرد فلسفۀ تاریخ در برابر رویکرد فردگرایانه به تاریخ

فلسفۀ تاریخ، صرف‌نظر از نظام فکری مختص هر فیلسوف تاریخی، به جمع‌های انسانی هدف، غایت یا رسالت نسبت می‌دهد. این جمع انسانی هم می‌تواند تمامی بشریت را در بر بگیرد و هم می‌تواند شامل اعضای طبقه، نژاد، ملت یا امتی معین باشد. نکتۀ تعیین‌کننده در اینجا…

اقتصاد نهادگرا؛ شبهِ علم در لباس علم

اقتصاد نهادگرا؛ شبهِ علم در لباس علم

مکتب نهادگرایی با توسل به تاریخ‌گرایی، جمع‌گرایی و انباشت داده‌های تجربی، مدعی ارائه تفسیری واقع‌گرایانه از اقتصاد است، حال آنکه آنچه نهادگرایی عرضه می‌کند، نه تنها علم اقتصاد نیست، بلکه نوعی شبه‌علم است که با پوشاندن لباس فاخر داده‌ها و نمودارها…

«جنایت و مکافات» داستایفسکی؛ جنایتی که گویا آن‌قدرها هم جنایت نبود

«جنایت و مکافات» داستایفسکی؛ جنایتی که گویا آن‌قدرها هم جنایت نبود

شاید قدری شگفت‌آور به نظر برسد که ورودمان به بررسی یک اثر ادبی کلاسیک از دریچۀ بحثی اقتصادی پیرامون بهره و وام باشد؛ ولی این دقیقاً کاری است که می‌خواهیم انجام دهیم، چون به‌ندرت انجام شده است و معتقدیم جامعه از این بابت زیان می‌بیند. آثار هنری حاوی…

تناقض بنیادین در دکترین مارکس / سهم ژرژ سورل در تولد خشونت انقلابی قرن بیستم

تناقض بنیادین در دکترین مارکس / سهم ژرژ سورل در تولد خشونت انقلابی قرن بیستم

آیا میان سوسیالیسم، مارکسیسم و کمونیسم تفاوتی وجود دارد؟ برخی تمام فجایع و شکست‌های عملی را به نام «کمونیسم» ثبت می‌کنند و «سوسیالیسم» را از این کارنامه جدا می‌کنند؛ گویی کمونیسم تجربه‌ای ناخوشایند و منحرف بود، اما سوسیالیسم همچنان قابل دفاع و قابل…

افسانه طبقه: نقد مبانی فلسفی مارکسیسم از منظر میزس

افسانه طبقه: نقد مبانی فلسفی مارکسیسم از منظر میزس

هر نقدی که تنها به آموزه‌های اقتصادی مارکس محدود شود، ناخواسته اسیر همان چارچوب مفهومی او خواهد بود. این نکته در فضای فکری ایران نیز مشهود است؛ حتی برخی مدافعان اقتصاد بازار آزاد از اصطلاحاتی استفاده می‌کنند که ریشه در دستگاه فکری مارکس دارد.

از نفی مارکسیسم تا پذیرش مبانی آن: مطالعه‌ای در فلسفه سیاسی

از نفی مارکسیسم تا پذیرش مبانی آن: مطالعه‌ای در فلسفه سیاسی

شاید شما هم دوست و/یا آشنایی داشته باشید که وقتی درباره مسائل سیاسی و اقتصادی با او صحبت می‌کنید، زبان به نقد و حتی ناسزا علیه چپ می‌گشاید و ریشه تمام مشکلات کنونی ایران را «چپ‌ها» می‌داند. قصد بررسی درستی یا نادرستی این گزاره را ندارم، بلکه…

ساموئل هانتینگتون: هارواردی اقتدارگرا

ساموئل هانتینگتون: هارواردی اقتدارگرا

هانتینگتون به‌واسطۀ حضور و مدیریت مرکز امور بین‌الملل وابسته به دانشگاه هاروارد طرف مشورت بسیاری از دولت‌های جهان قرار گرفت. دولت‌هایی که خواهان بیرون آوردن کشور خود از ورطۀ توسعه‌نیافتگی و گذار به یک جامعۀ مدرن همپای نمونه‌های پیشرفتۀ غربی بودند.