تغییر وضعیت بیش از سه میلیون نفر در بازار کار

به گزارش اکوایران، بررسی جریان نیروی کار در اقتصاد ایران حاکی از آن است که بیشترین تغییر وضعیت نیروی کار از زمستان 1400 به زمستان 1401، در میان بیکاران (36.7 درصد) بوده است. در مقابل بیشترین پایداری نیز طی مدت زمان بررسی در میان جمعیت غیرفعال مشاهده می‌شود که رقم آن حدود 92 درصد بوده است. 

آمارهای جریان نیروی کار، همه آمارهای ورودی و خروجی نیروی کار و تغییر وضعیت نیروی کار افراد بین دو دوره را ارائه می‌دهد. داده‌های ماتریس انتقال که تغییر این وضعیت در هر فصل نسبت به مدت مشابه سال قبل را اندازه می‌گیرد، جریان بازار کار را طی زمان نشان می‌دهد.

به طور کلی وضعیت نیروی کار در دو گروه جمعیت فعال و غیرفعال دسته‌بندی شده و جمعیت فعال اقتصادی نیز به دو گروه شاغل و بیکار تقسیم می‌شود. جمعیت شاغل به تمام افراد 15 ساله و بیشتر که در طول هفته مرجع (یعنی هفته قبل از آمارگیری) طبق تعریف کار، حداقل یک ساعت کار کرده یا بنا به دلایلی به طور موقت کارشان را ترک کرده باشند، گفته می‌شود. 

جمعیت بیکار نیز به افرادی گفته می‌شود که جویای کار هستند ولی نتوانسته‌اند شغلی پیدا کنند. جمعیت غیرفعال هم به کسانی گفته می‌شود که نه شاغل هستند و نه جویای کار. بنابراین می‌توان جریان‌های خروجی و ورودی نیروی کار در زمستان سال 1400 به زمستان سال قبل را برای جمعیت کل کشور را براساس جدیدترین گزارش مرکز آمار، پایش کرد. 

حدود 764 هزار نفر از شاغلان، بیکار شدند

در زمستان 1400 مجموع جمعیت مردان و زنان شاغل کشور در کانال 23 میلیون نفر بوده است. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته 86 درصد از کسانی که در زمستان سال 1400 شاغل بوده‌اند، در زمستان پارسال نیز همچنان دارای شغل بوده‌‌اند و تغییری در وضعیت آن‌ها رخ نداده است. این جمعیت معادل 19 میلیون و 930 هزار نفر (حدود 20 میلیون نفر) بوده است.

در مقابل اما 3.3 درصد شاغلین زمستان 1400، در زمستان سال گذشته بیکار شده‌اند. به بیان ساده‌تر این افراد دیگر شغلی ندارند و در جست‌وجوی کار هستند. برآورد جمعیت این گروه بیش از 764 هزار نفر بوده که این عده به نوعی شغل خود را از دست داده‌اند.

همچنین مشاهده می‌شود 2 میلیون و 456 هزار نفر (حدود 10.6 درصد) از شاغلین زمستان 1400، در زمستان سال گذشته از جمعیت فعال اقتصادی خارج شده‌اند و به جرگه غیرفعالان نیروی کار پیوسته‌‌اند. البته این موضوع می‌تواند ناشی از رسیدن موعد بازنشستگی برخی افراد یا عدم تمایل گروهی برای فعالیت در بازار کار باشد.

به طور کل بررسی جریان کار شاغلین در مدت زمان مطالعه، راوی خروج بیش از سه میلیون و 221 هزار نفر از جمعیت شاغل کشور در زمستان 1400 بوده که از این میان برخی بیکار شده و برخی دیگر یا بازنشسته شده‌ند یا به دلیل دیگری از حضور در بازار کار و شاغل بودن منصرف شده‌اند.

این در حالی است که البته مجموع بیکاران و غیر فعالانی که در این مدت اشتغال پیدا کرده‌اند در حدود 3 میلیون و 300 هزار نفر بوده و رقم قبل را خنثی کرده است.

شاغل شدن بیش از 884 هزار نفر از بیکاران

مطابق آمار، از حدود 2 میلیون و 409 هزار نفری که در زمستان 1400 بیکار بوده‌اند، حدود 940 هزار نفر وضعیتشان تغییری نکرده و در یک سال بعد هم یعنی تا زمستان پارسال همچنان بیکار مانده‌اند. با این حال 36.7 درصد جمعیت بیکاران زمستان 1400، در زمستان سال گذشته صاحب شغل شده‌اند. جمعیت این گروه بالغ بر 884 هزار نفر بوده است.

بررسی‌های صورت گرفته همچنین نشان می‌دهد بالغ بر 585 هزار نفر در حدود 24.3 درصد جمعیت بیکاران زمستان دو سال قبل تلاششان برای یافتن شغل بی‌نتیجه مانده و ترجیح داده‌اند در زمستان سال گذشته دیگر در جست‌وجوی کار نباشند (به جمعیت غیرفعال افزوده شده است). طبق بررسی‌های صورت‌گرفته کمترین پایداری در وضعیت نیروی کار نیز در این مدت مربوط به بیکاران با رقم 39 درصد بوده است.

جمعیت غیرفعال، رکورددار بیشترین پایداری در زمستان 1400

مرکز آمار در زمستان 1400جمعیت غیرفعال اقتصادی مردان و زنان کشور را 37 میلیون و 751 هزار نفر اعلام کرده بود که طبق محاسبات صورت‌گرفته 34 میلیون و 730 هزار نفر از این افراد در زمستان سال گذشته تغییر وضعیت نداده‌اند و رغبتی برای کار کردن نداشته‌اند. بنابراین جمعیت غیرفعال کشور با 92 درصد رکورد بیشترین پایداری وضعیت را در جریان نیروی کار زمستان 1400 به زمستان 1401 به نام خود ثبت کرده‌ است.

جمعیت غیرفعال اقتصادی کشور یعنی افرادی که در سن کار قرار داشته‌اند اما مایل به کار کردن نیستند. با این حال ارزیابی‌های صورت گرفته حکایت از این موضوع دارد که 1.7 درصد جمعیت غیرفعال کشور در زمستان دو سال قبل به دنبال کار بوده‌‌اند اما نتوانسته‌اند شغلی پیدا کنند؛ بنابراین به جمعیت بیکار کشور اضافه شده‌اند. این جمعیت از حیث تعداد بیش از 641 هزار نفر بود است.

بنابراین طبق تصویر کلی از جریان بازار کار ایران از زمستان 1400 به زمستان 1401حاکی از افزایش جمعیت غیر فعال اقتصادی بوده است که می‌تواند ناشی از افزایش ناامیدی در این خصوص باشد و در نتیجه شرایط نامساعد اقتصادی شغل از دست داده‌اند و از یافتن شغل منصرف شده‌اند یا پیگیر شغل‌های با درآمدهای بالاتر بوده‌اند.

میزان پایداری و جابه‌جایی نیروی کار 

بر اساس داده‌های ماتریس انتقال، افراد را می‌توان به دو قسمت تقسیم‌بندی کرد: افرادی که در دو فصل تغییر وضعیت داده‌اند (جابه‌جایی نیروی کار را تشکیل می‌دهند) و افرادی که در دو فصل وضع فعالیت یکسانی داشته‌اند (به عبارتی در بررسی در جریان دو فصل همچنان شاغل، بیکار یا غیرفعال بوده‌اند).

از تقسیم مجموع تعداد افرادی که در این بررسی وضعیت پایداری داشته‌اند و همچنین جابه‌جا شده‌اند بر جمعیت 15 ساله و بیشتر زمستان 1401، به ترتیب میزان پایداری و میزان جابه‌جایی نیروی کار طی این دو فصل بدست می‌آید. 

بر اساس محاسبات صورت گرفته از زمستان 1400 تا موقعیت مشابه سال بعد، 12 درصد جابه‌جایی و 88 درصد پایداری در وضعیت نیروی کار مشاهده می‌شود.