ارزیابی ماهانه حراج اوراق بدهی دولتی؛تامین کسری بودجه دولت مدیون بورس

به گزارش اکوایران شدت انتشار اوراق در آبان 1402 به جایگاهی بی‌سابقه در سال جاری رسیده است. علاوه بر این موضوع نرخ سود موزون اوراق بهادار دولتی حدود 1.5 واحد درصد نسبت به 4 ماه اخیر افزایش یافته و این درحالیست که هنوز بانک ها انگیزه ای برای مشارکت در حراج اوراق ندارند. 

در سال جاری انتشار اوراق بهادار دولتی از مرداد آغاز شده و کل اوراق فروخته شده در ماه مذکور حدود 20 هزار و 700 میلیارد تومان به ثبت رسیده است.

بر این اساس مرداد ماه تنها بازه زمانی در 1402 تاکنون بوده که مشارکت بانک ها در حراج اوراق دولتی چشمگیر بوده؛ در این ماه مشاهده می شود عمده اوراق فروش رفته، توسط بانک ها خریداری شده است به همین ترتیب سهم مشارکت بانک ها در مرداد 1402 در بازار اوراق بهادار دولتی بیش از 71 درصد برآورد می شود. 

انگیزه فعالان اقتصادی از مشارکت در حراج اوراق

به طور کلی دولت‌ها با هدف تامین مالی بخشی از هزینه هایشان اقدام به انتشار انواع اوراق می کنند که اوراق مشارکت نقدی یکی از آن هاست؛ اتفاقی که در سال های گذشته دولت ها بیشتر به آن متمایل شده اند. 

بانک ها و شرکت های فعال در بازار بورس و یا اشخاص حقیقی فعال در بازار سرمایه نیز با انگیزه های مختلفی اقدام به شرکت در این حراج های مهم دولتی می کنند که یکی از آن ها کسب سود کم ریسک به موجب خرید اوراق است. 

علاوه بر انگیزه کسب سود، خرید اوراق امتیازاتی مانند شرکت در عملیات بازار باز یا اعتبارگیری قاعده مند از بانک مرکزی برای بانک ها فراهم می کند که این موضوع نیز در تصمیم گیری نحوه سبدگردانی بانک ها دخیل است. 

روند ماهانه انتشار اوراق در 1402 تا آبان

بر اساس آمارها، مرداد ماه اولین و آخرین ماه مشارکت فعالانه بانک ها در حراج اوراق بوده است. بررسی‌ها نشان می دهد از کل 22.4 همت اوراق منتشر شده در شهریور 1402، تمامی اوراق توسط بورسی ها خریداری شد. در مهر ماه هرچند فعالیت بانک ها افزایش پیدا کرد و تقریبا 900 میلیارد تومان از کل اوراق فروش رفته در مهر به ارزش 6 همت را خریداری کردند، اما باز هم سهم مشارکت آن ها حتی به 15 درصد نیز نرسید. 

همچنین داده های منتشر شده از بانک مرکزی در آبان نشان می دهد در کل ماه مذکور از 28.8 همت اوراق فروخته شده، تنها حدود 95 میلیارد تومان سهم اوراق خریداری شده توسط بانکی ها بوده است.

این احوالات در حالی رخ داده که اتفاقا میانگین نرخ بهره موزون اوراق نقدی عرضه شده، تنها طی 4 ماه اخیر از 24 درصد به بیش از 25.5 درصد رسیده و هنوز پس از هفت هفته خبری از مشارکت بانک ها نیست. 

برخی از کارشناسان غیبت بزرگ بانک ها در بازار اوراق نقدی را ناشی از کسری شدید نقدینگی بانک ها در سال جاری دانسته و عنوان می کنند که درحال حاضر بانک ها با مسائل جدی در ترازنامه خودروبه رو هستند.