بن‌بست جدید در مذاکرات ایران و آمریکا

به گزارش اکوایران،‌ جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید گفته که دولت بایدن در حال تلاش برای بازگرداندن چهار زندانی دوتابعیتی بازداشت‌شده در ایران است. روز جمعه، چندین منبع برای المانیتور تأیید کردند که چهارمین شهروند آمریکایی در ایران بازداشت شده است که احتمالاً پیگیری دولت بایدن برای مبادله زندانیان با تهران را پیچیده‌تر می‌کند.

بیش از دو سال پس از آغاز مذاکرات غیرمستقیم ایالات متحده و ایران بر سر مبادله زندانیان، تهران هنوز سیامک نمازی، عماد شرقی و مراد طاهباز، سه ایرانی‌آمریکایی را تحت بازداشت دارد. روز جمعه، پنج منبع آگاه از وضعیت به المانیتور گفتند که ایالات متحده به دنبال آزادی چهارمین فرد بازداشت‌شده توسط تهران است. چندین منبع گفتند که فرد بازداشت‌شده یک مرد دوتابعیتی ایرانی‌آمریکایی است و یک منبع نیز گفته که وی در اواخر سال ۲۰۲۲ دستگیر شده است.

کارشناسان حدس می‌زنند که بازیگران داخل سیستم ایران با دستگیری یک آمریکایی دیگر سعی کرده تا در مذاکرات آزادی زندانیان خرابکاری کنند. همچنین ممکن است مذاکره‌کنندگان ایران پس از آزادی چهارمین آمریکایی به نام باقر نمازی در اکتبر ۲۰۲۲، به دنبال دستگیری یک شهروند آمریکایی دیگر برای بازگرداندن تعادل به مذاکرات بوده باشند.

در اواخر ژوئن، میدل ایست آی گزارش داد که مقامات آمریکایی نام چهارمی به لیست آمریکایی‌هایی که خواستار آزادیش بودند را اضافه کردند. همچنین خبرگزاری سمافور از بازداشت چهارمین آمریکایی خبر داده است.

سخنگوی شورای امنیت ملی در پاسخ به تأیید این گزارش‌ها، المانیتور را به مصاحبه روز یک‌شنبه جیک سالیوان مشاور امنیت ملی با شبکه سی‌بی‌اس ارجاع داد. سالیوان گفت: «ما بسیار تلاش کرده‌ایم تا چهار آمریکایی بازداشت‌شده در ایران آزاد شوند؛ از روزی که بایدن رئیس‌جمهور آمریکا شد، این کار را انجام داده‌ایم».

ماه گذشته، به نظر می‌رسید که واشنگتن و تهران در آستانه توافقی هستند که در ازای دسترسی محدود ایران به میلیاردها دلار دارایی مسدود‌شده خود در خارج، زندانیان آمریکایی را به خانه باز می‌گرداند. سید بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان که کشورش به تسهیل مذاکرات زندانیان کمک کرده است، در مصاحبه‌ای در ۱۴ ژوئن به المانیتور گفت که دو طرف به توافق نزدیک شده‌اند. اوایل هفته جاری، البوسعیدی در تهران با حسین امیرعبداللهیان، همتای ایرانی خود دیدار کرد.

دولت بایدن قبلاً گفته بود که «توافقی جزئی» با ایران که آمریکایی‌های زندانی در ایران را رها می‌کند، مانند آنچه در سال ۲۰۱۶ رخ داد را نخواهد پذیرفت. سیامک نمازی، تاجری که در سال ۲۰۱۵ بازداشت شد، تنها آمریکایی بود که در روز اجرایی‌شدن برجام و بخشی از برنامه تبادل زندانیان، به آمریکا بازنگشت. نمازی که اکنون طولانی‌ترین زندانی آمریکایی در ایران است، از دو تبادل زندانی بعدی در زمان دولت ترامپ نیز کنار گذاشته شد.

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا از ایران خواست که همه آمریکایی‌هایی که بازداشت کرده‌اند را «بدون تأخیر» آزاد کند. او روز جمعه به المانیتور گفت: «ما درباره جزئیات تلاش‌ها برای تضمین آزادی شهروندان آمریکایی که توسط ایران بازداشت شده‌اند، صحبت نخواهیم کرد. چنین بحث‌هایی برای این افراد و خانواده‌هایشان حساس و بسیار مهم است». سخنگوی نمایندگی ایران در سازمان ملل از اظهار نظر در مورد تعداد آمریکایی‌های بازداشت‌شده خودداری کرد اما گفت که مذاکرات در جریان است.

غربی‌ها ادعا می‌کنند که زندانی‌شدن خارجی‌ها و دو تابعیتی‌ها راهی برای ایران جهت به دست آوردن اهرم فشار در مذاکرات بر سر آزادسازی دارایی‌های مسدودشده، رفع تحریم‌ها و سایر امتیازات تلقی می‌شود. در اواخر ماه می، بلژیک و ایران در توافقی با میانجی‌گری عمان، چند زندانی را مبادله کردند. یک هفته بعد، تهران سه زندانی دانمارکی و اتریشی را آزاد کرد. علاوه بر چهار آمریکایی بازداشت‌شده، ایران شهاب دلیلی، مقیم دائم قانونی آمریکا را نیز در بازداشت دارد. خانواده او از دولت بایدن خواسته‌اند که او را نیز در لیست مبادله جای دهد.