کمک بزرگ فناوری جدید آمریکایی به اوکراین؛ چگونه «پروژه میوِن» کیف را نجات داد؟

به گزارش اکوایران، شش سال پیش، گوگل، غول سیلیکون ولی قراردادی کوچک به ارزش 9 میلیون دلار امضا کرد تا مهارت‌های چند نفر از خلاق‌ترین توسعه‌دهندگان خود را برای ساخت یک ابزار هوش مصنوعی به کار گیرد که به ارتش کمک می‌کند با استفاده از فیلم پهپادها، اهداف بالقوه در میدان نبرد را شناسایی کند.

مهندسان و دیگر کارمندان گوگل استدلال کردند که این شرکت نباید هیچ ارتباطی با این طرح به نام «پروژه میوِن» داشته باشد، حتی اگر این پروژه برای کمک به ارتش در تشخیص غیرنظامیان از نظامیان طراحی شده باشد.

به نوشته نیویورک تایمز، این آشوب شرکت را مجبور به عقب نشینی کرد، اما پروژه میوِن از بین نرفت - فقط به پیمانکاران دیگر منتقل شد. اکنون، این ایده به یک آزمایش بلندپروازانه تبدیل شده است که در خط مقدم در اوکراین آزمایش می‌شود و یکی از اجزای اصلی تلاش ارتش آمریکا برای رساندن به موقع اطلاعات به سربازانی است که با مهاجمان روسی می‌جنگند.

تا اینجا نتایج در هم بوده است: ژنرال‌ها و فرماندهان راه جدیدی دارند تا تصویری کامل از تحرکات و ارتباطات ارتش روسیه را در یک تصویر بزرگ و کاربرپسند قرار دهند و از الگوریتم‌هایی برای پیش‌بینی این استفاده می‌کنند که نیروها به کجا می‌روند و کجا ممکن است حمله‌ای انجام شود.

اما تجربه آمریکا در اوکراین نشان داده است که ارسال داده‌های قرن بیست و یکمی در سنگرهای قرن نوزدهمی چقدر دشوار است. در حالی که به نظر می‌رسد روس‌ها دوباره شتاب گرفته‌اند، حتی در شرایطی که کنگره در آستانه ارائه ده‌ها میلیارد دلار کمک به کیف عمدتاً در قالب مهمات و توپخانه دوربرد است، این سؤال باقی می‌ماند که آیا فناوری جدید برای کمک به تغییر روند جنگ کافی است یا خیر.

آزمایشگاه جنگ اوکراین

جنگ در اوکراین، به نظر بسیاری از مقامات آمریکایی، یک فرصت باد آورده برای ارتش ایالات متحده و میدان آزمایشی برای پروژه میوِن و سایر فناوری‌های در حال تکامل بوده است. پهپادهای ساخت آمریکا که سال گذشته به اوکراین فرستاده شدند به راحتی از آسمان سرنگون شدند. و مقامات پنتاگون اکنون می‌دانند- به شکلی که قبلاً هرگز نمی‌دانستند- که سیستم ماهواره‌های نظامی آمریکا باید با پیکربندی کاملاً متفاوت ساخته و راه‌اندازی شود، که بیشتر شبیه به صورت فلکی ماهواره‌های کوچک استارلینک ایلان ماسک است.

در همین حال، افسران آمریکایی، بریتانیایی و اوکراینی، همراه با برخی از پیمانکاران ارشد نظامی سیلیکون ولی، در حال بررسی راه‌های جدیدی برای یافتن و بهره‌برداری از آسیب‌پذیری‌های روسیه هستند، در حالی که مقامات آمریکایی تلاش می‌کنند محدودیت‌های قانونی را در مورد اینکه تا چه حد می‌توانند در هدف قرار دادن و کشتار نیروهای روسی مشارکت کنند، رعایت کنند.

و علیرغم نگرانی‌های اولیه گوگل در مورد مشارکت در پروژه میوِن، برخی از برجسته‌ترین چهره‌های این صنعت مشغول به کار در مسائل امنیت ملی هستند، که نشان می‌دهد چگونه ایالات متحده از مزیت رقابتی خود در فناوری برای حفظ برتری بر روسیه و چین؛ در دوره تجدید رقابت ابرقدرت‌ها استفاده می‌کند.

این شامل اریک اشمیت می‌شود که 16 سال به عنوان مدیر اجرایی گوگل کار کرد و اکنون از اوکراین درس می‌گیرد تا نسل جدیدی از پهپادهای خودران را توسعه دهد که می تواند انقلابی در جنگ ایجاد کند.

اما در حالی که حمله روسیه به اوکراین محل آزمایشی برای تلاش پنتاگون برای به کارگیری فناوری پیشرفته بوده است، همچنین یادآور محدودیت‌های فناوری برای تغییر جنگ‌ها بوده است.

توانایی اوکراین برای دفع تهاجم احتمالاً بیشتر به ارسال مجدد سلاح‌ها و مهمات اولیه، به‌ویژه گلوله‌های توپخانه بستگی دارد.

دو سال اول مناقشه همچنین نشان داد که روسیه بسیار سریعتر از آنچه پیش‌بینی می‌شد با فناوری که به اوکراین برتری اولیه را داد، سازگار می‌شود.

در سال اول جنگ، روسیه کمتر از قابلیت‌های جنگ الکترونیک خود استفاده کرد. اکنون به طور کامل از آنها استفاده کرده و پهپادهایی را که ایالات متحده ارسال کرده است گیج می‌کند. حتی موشک‌های ترسناک هیمارس که بایدن نگران ارسال آن‌ها به کیف بود، و قرار بود تفاوت بزرگی در میدان نبرد ایجاد کند، در مواقعی به اهداف اشتباه خورده‌اند، چرا که روس‌ها یاد گرفته‌اند که چگونه سیستم‌های هدایت آن را مختل کنند.

جای تعجب نیست که همه این یافته‌ها در مجموعه‌ای از مطالعات در پنتاگون و مقر ناتو در بروکسل بررسی می‌شوند، برای شرایطی که سربازان ناتو در نبرد مستقیم با نیروهای ولادیمیر پوتین قرار بگیرند. از جمله کشفیات این است که وقتی فناوری جدید با وحشت جنگ قدیمی سنگرها همراه می‌شود، نتایج به ندرت آن چیزی است که برنامه ریزان پنتاگون انتظار داشتند.

ژنرال مارک میلی که سال گذشته به عنوان رئیس ستاد مشترک ارتش بازنشسته شد، تابستان گذشته گفت: «برای مدتی فکر می‌کردیم که این یک جنگ سایبری است. سپس فکر کردیم که یک جنگ تانک‌ها به سبک جنگ جهانی دوم است. سپس، روزهایی بود که به نظر می‌رسید آن‌ها در حال نبرد در جنگ جهانی اول هستند.

«گودال»

بیش از هزار کیلومتری غرب اوکراین، در اعماق یک پایگاه آمریکایی در قلب اروپا، مرکز جمع‌آوری اطلاعاتی است که به کانون تلاش‌ها برای گرد هم آوردن متحدان و فناوری‌های جدید برای هدف قرار دادن نیروهای روسی تبدیل شده است.

مقامات آمریکایی به ندرت درباره وجود این مرکز که با نام «گودال» شناخته می‌شود صحبت می‌کنند، تا حدی به دلیل نگرانی‌های امنیتی، اما بیشتر به این دلیل که این عملیات سوالاتی را در مورد این ایجاد می‌کند که ایالات متحده تا چه حد در کار یافتن و کشتن نیروهای روسی درگیر است.

فناوری مورد استفاده در آنجا از پروژه میوِن تکامل یافته است. اما نسخه ارائه شده به اوکراین به گونه‌ای طراحی شده است که به اطلاعات حساس‌ترین سیستم‌های اطلاعاتی آمریکا یا سیستم‌های پیشرفته متکی نیست.

این فناوری از زمان خروج شش سال پیش گوگل بسیار پیشرفت کرده است. ژنرال جک شاناهان، که اولین مدیر مرکز مشترک هوش مصنوعی پنتاگون بود، گفت: «در آن روزهای اولیه، کار آن بسیار ساده بود. شناسایی وسایل نقلیه، افراد، ساختمان‌ها و سپس تلاش برای رسیدن به چیزی پیچیده‌تر.»

او گفت که خروج گوگل ممکن است پیشرفت به سوی آنچه را که پنتاگون اکنون «جنگ الگوریتمی» می‌نامد، کند کرده باشد. اما «ما فقط به راه خود ادامه دادیم.»

در زمان شروع جنگ اوکراین، نزدیک به پنج دوجین شرکت، از ویرجینیا تا کالیفرنیا، مشغول طراحی و ساخت عناصر مختلف پروژه میوِن بودند.

پروژه میوِن به سرعت به موفقیتی برجسته در میان تلاش‌های پنتاگون برای ورود به جنگ الگوریتمی تبدیل شد و داده‌هایی از نزدیک به دو دوجین برنامه دیگر وزارت دفاع و منابع باز را در یک تصویر عملیاتی مشترک بی‌سابقه برای ارتش ایالات متحده گنجاند.

اما هرگز به جنگ نرفته بود.

نشستی در مورد مرز لهستان

یک روز صبح زود پس از تهاجم روسیه، یک مقام ارشد نظامی آمریکایی و یکی از ژنرال‌های ارشد اوکراین در مرز لهستان دیدار کردند تا درباره فناوری جدیدی صحبت کنند که ممکن است به اوکراینی‌ها در دفع روس‌ها کمک کند.

این آمریکایی یک تبلت در ماشین خود داشت که پروژه میوِن روی آن در حال اجرا بود و به ترمینال استارلینک متصل می‌شد.

صفحه نمایش تبلت او بسیاری از همان فیدهای اطلاعاتی را نشان می‌داد که اپراتورها در گودال مشاهده می‌کردند، از جمله حرکت یگان‌های زرهی روسی و گفتگوی بین نیروهای روسی که به سمت کیف می‌رفتند.

همانطور که دو مرد با هم صحبت می‌کردند، مشخص شد که آمریکایی‌ها بیشتر از ژنرال اوکراینی درباره موقعیت نیروهای اوکراینی می‌دانستند. فرمانده اوکراینی تحت تأثیر قرار گرفت - و عصبانی بود. او گفت که نیروهای آمریکایی باید در کنار اوکراینی‌ها بجنگند.

آمریکایی با توضیح اینکه بایدن آن را ممنوع کرده است، پاسخ داد: «ما نمی‌توانیم این کار را انجام دهیم. آنچه ایالات متحده می‌تواند ارائه دهد، تصویری در حال تحول از میدان جنگ است.»

بنابراین، آمریکایی‌ها اوکراینی‌ها را در مسیر درست راهنمایی می‌کنند، اما از دادن اطلاعات دقیق هدف‌گیری به آن‌ها اجتناب می‌کنند.

اوکراینی‌ها به سرعت بهبود یافتند و با استفاده از تصاویر شرکت‌های ماهواره‌ای تجاری مانند مکسار و پلنت‌لبز و داده‌هایی که از کانال‌های توییتر و تلگرام جمع‌آوری شده بود، نوعی پروژه میوِن خود را ساختند.

عکس‌های اینستاگرام که توسط روس‌ها یا اوکراینی‌های گرفته شده‌اند، اغلب موقعیت‌های حفر شده یا موشک‌اندازهای استتار شده را نشان می‌دهند. تصاویر هواپیماهای بدون سرنشین به سرعت به منبع مهمی برای داده‌های دقیق هدف‌گیری تبدیل شد، و همچنین داده‌های موقعیت جغرافیایی سربازان روسی که نظم لازم برای خاموش کردن تلفن‌های همراه خود را نداشتند.

این جریان اطلاعات به اوکراین کمک کرد تا توپخانه‌های روسیه را هدف قرار دهد، اما امیدهای اولیه مبنی بر اینکه تصویر میدان نبرد به تلفن یا تبلت سربازان در سنگرها ارسال شود، هرگز محقق نشد.

رویای ناوگان پهپادها

برای مدتی به نظر می رسید که این برتری فناوری ممکن است به اوکراین اجازه دهد تا روس ها را به طور کامل از کشور خارج کند.

در حومه کیف، دانش‌آموزان دبیرستانی اوکراینی تابستان سال 2023 را در کارخانه‌ای متروکه کار کردند و اجزای چینی پهپادهای کوچک را به یکدیگر لحیم و سپس روی قاب‌های فیبر کربنی نصب کردند.

سپس سربازان در خط مقدم هر یک را به یک بمب انفجاری دو یا سه پوندی می‌بندند که برای از کار انداختن یک خودروی زرهی یا کشتن اپراتورهای یک تیپ توپخانه روسی طراحی شده است.

از همان ابتدا، اوکراینی‌ها فهمیدند که برای پیروزی یا حتی باقی ماندن در بازی، باید جنگ پهپادی را دوباره ابداع کنند، اما به سختی می‌توانستند قطعات کافی برای ادامه این تلاش را تامین کنند.

ماموریت اوکراین برای ساخت ناوگان هواپیماهای بدون سرنشین خود، آقای اشمیت، مدیر اجرایی سابق گوگل را مجذوب خود کرد. او گفت: «اوکراین به آزمایشگاه هواپیماهای بدون سرنشین در جهان تبدیل شده است».

اما در پاییز 2023 او شروع به نگران شدن کرد، که مزیت نوآورانه اوکراین به تنهایی کافی نخواهد بود. جمعیت روسیه بسیار زیاد و مایل به قربانی دادن بود، قیمت نفت همچنان بالا بود و چین همچنان فناوری‌ها و قطعات کلیدی را در اختیار روس‌ها قرار می‌داد - در حالی که به اوکراینی‌ها نیز تجهیزات می‌فروختند.

بنابراین، اشمیت شروع به تأمین مالی یک دیدگاه متفاوت کرد، دیدگاهی که اکنون، پس از تجربه اوکراین، طرفدارانی در پنتاگون به دست آورده است: هواپیماهای بدون سرنشین بسیار ارزان‌تر و خودمختار، که به صورت دسته جمعی پرتاب می‌شوند و با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند، حتی اگر ارتباط آن‌ها با اپراتورهای انسانی روی زمین قطع شود.

واضح نیست که ایالات متحده که به ساخت پهپادهای نفیس ۱۰ میلیون دلاری عادت دارد، بتواند به مدل‌های یکبار مصرف روی آورد. یا اینکه آماده است به سوالات مربوط به هدفگیری با هوش مصنوعی پاسخ دهد.

آقای اشمیت اذعان کرد: «اینجا خیلی مسائل اخلاقی وجود دارد.» او همچنین به یک نتیجه سخت رسید: این نسخه جدید جنگ احتمالاً افتضاح خواهد بود.

آقای اشمیت سال گذشته نوشت: «نیروهای زمینی، با پهپادهایی که بالای سرشان می‌چرخند، می‌دانند که دائماً زیر نظر خلبانانی نادیده در چند کیلومتریشان هستند. و آن خلبانان می‌دانند که به طور بالقوه در تیررس طرف مقابلی قرار دارند که آن‌ها را نگاه می‌کند. ... این احساس دائم در معرض دید و خطر بودن، و چشم‌چرانی مرگبار در همه جای اوکراین وجود دارد.»