سوءاستفاده پکن از شکاف میان‌آتلانتیکی؛ آیا شی می‌تواند دوباره حمایت اروپا را بخرد؟

به گزارش اکوایران: قرار است پنج سال پس از آخرین سفر اروپایی خود، شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین در روز یکشنبه با مأموریتی جدید به این قاره بازگردد: کنترل خسارات.

به نوشته کریستینا لو برای وبگاه فارن پالیسی، آخرین‌باری که شی پا به این قاره گذاشت، دیدگاه‌های اروپا نسبت به پکن و چشم‌انداز ژئوپلیتیکی جامع آن کاملاً متفاوت به نظر می‌رسید. در سال ۲۰۱۹، همه‌گیری کرونا هنوز جهان را درگیر نکرده بود. روسیه هنوز سال‌ها با تهاجمی تمام‌عیار به اوکراین فاصله داشت. خودروهای برقی چینی هنوز بازارهای اروپا را اشباع نکرده بودند. همچنین به عنوان نشانه‌ای از نفوذ اقتصادی و ژئوپلیتیکی چین در آن زمان، ایتالیا به اولین کشور گروه ۷ تبدیل شده بود که به ابتکار کمربند و جاده (BRI) پیوست.

از آن موقع، نگرش اروپاییان نسبت به چین به دلیل تعمیق شکاف‌های تجاری و ناامیدی از همکاری‌های گسترده اقتصادی و نظامی پکن با مسکو در پی حمله این کشور به اوکراین، به میزان قابل توجهی تیره شده است. شی با سفر آتی خود که شامل توقف‌هایی در فرانسه، صربستان و مجارستان می‌شود، امیدوار است روابط را در مورد جنگ روسیه و اوکراین ترمیم کرده و تلاش اروپا برای «کاهش وابستگی» به کشورش را تعدیل کند.

یون سان، مدیر برنامه چین در مرکز استیمسون با اشاره به اینکه فرانسه، صربستان و مجارستان احتمالاً سه کشوری هستند که بیشترین حمایت از چین را در اروپا نشان داده‌اند، گفت: «شی می‌خواهد خسارتی که به دلیل موضع چین در جنگ اوکراین به روابط وارد شده را مدیریت کند». او افزود: «چین می‌خواهد قرابت با اروپا را حفظ کند».

تجارت غیرمنصفانه

سفر رهبر چین پس از هفته‌ها تشدید تنش‌ها صورت می‌گیرد؛ زیرا مقامات اروپایی جاسوسی‌های منسوب به چین را سرکوب کرده و اتحادیه اروپا در قبال اقدامات تجاری بحث‌برانگیز پکن، به اعمال تعرفه‌های جدید تهدید کرده‌اند. تنها در دو هفته گذشته، مقامات آلمانی و بریتانیایی شش نفر را به جاسوسی برای چین متهم دانسته‌اند. بروکسل همچنین با تحقیقات گسترده در مورد یارانه‌های هنگفت چین برای خودروهای الکتریکی، توربین‌های بادی و پنل‌های خورشیدی و همچنین خرید تجهیزات پزشکی توسط پکن، رویکرد تجاری تهاجمی‌تر را در قبال چین در پیش گرفته است.

اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا در ماه گذشته گفت: «ما رقابت منصفانه را دوست داریم. آنچه دوست نداریم این است که چین بازار را با خودروهای برقی یارانه‌ای به طور گسترده پر کند. ما علیه آن مبارزه می‌کنیم. بله به رقابت، نه به فروش کالا با قیمتی پایین‌تر از قیمت تمام‌شده. این باید شعار ما باشد».

با سفر شی جین‌پینگ، پکن تصویری خوش‌بینانه‌تر ارائه می‌دهد. رسانه‌های دولتی چین از این سفرهای رسمی به عنوان فرصتی برای «گشودن فصل‌های جدیدی از همبستگی و همکاری» و در عین حال، «بخشیدن انگیزه‌ای تازه به روابط این کشور با اتحادیه اروپا» یاد کرده‌اند. لین جیان، سخنگوی وزارت خارجه چین گفت: «روابط چین و اتحادیه اروپا روند محکمی از پیشرفت مداوم را نشان داده که به نفع هر دو طرف است».

زمان‌بندی هر توقف نیز نمادین است. سال ۲۰۲۴ مصادف با شصتمین سالگرد روابط دیپلماتیک چین و فرانسه و همچنین هفتاد و پنجمین سالگرد روابط دیپلماتیک پکن با مجارستان است. انتظار می‌رود سفر شی به صربستان نیز همزمان با بیست و پنجمین سالگرد بمباران سفارت چین در بلگراد، پایتخت این کشور توسط آمریکا باشد. این بمباران که در جریان بمباران یوگسلاوی توسط ناتو در سال ۱۹۹۹ رخ داد و واشنگتن آن را تصادفی توصیف کرد، منجر به کشته‌شدن سه روزنامه‌نگار چینی و تقابل دیپلماتیک بین پکن و واشنگتن شد.

رویکرد محافظه‌کارانه اروپا در قبال چین

با این حال، پیام همبستگی و همکاری پکن ممکن است با رهبران اروپایی که نسبت به ادغام اقتصادی عمیق با چین به طور فزاینده‌ای محتاط شده‌اند، طنین‌انداز نشود. در حالی که مدت‌هاست اروپا در مورد بهترین واکنش به چین اختلاف نظر داشته، بروکسل و بسیاری از رهبران اروپایی با افزایش نگرانی از عدم تعادل فاحش تجاری و سیل عظیم صادرات فناوری سبز ارزان‌قیمت چین، رویکرد سفت و سخت‌تری نسبت به پکن در پیش می‌گیرند.

مارگرِت وستاگِر، کمیسر رقابت اروپا در ماه گذشته به بلومبرگ تی‌وی گفت: «ما «سبک بازی» چین را می‌شناسیم. دانستن اینکه بازی خورده‌اید به شما می‌آموزد که باید مراقب باشید، بسیار بیشتر حواستان را جمع کنید و اقدامات بهتری در پیش بگیرید».

آخرین سفر شی به اروپا در سال ۲۰۱۹ شامل مراسم باشکوهی برای جشن پیوستن ایتالیا به ابتکار کمربند و جاده (BRI) بود که یک پیروزی بزرگ برای مهم‌ترین ابتکار سیاست خارجی رهبر چین محسوب می‌شد. با این حال، ایتالیا در آگوست سال گذشته با روی گرداندن از این ابتکار، ضربه تحقیرآمیزی به بلندپروازی‌های پکن در اروپا زد و نشان داد که با ارزیابی مجدد رهبران از روابطشان با چین، چقدر رویکردها تغییر کرده است.

گژگورز استک، رئیس دفتر مؤسسه مطالعات چین مرکاتور در بروکسل گفت: «رویکرد محتاطانه آغاز شده است. اما در حالی که کلیت آن پذیرفته شده، بحث‌ها در مورد اینکه دقیقاً چه سیاست‌هایی و چه سطح از شدت را باید برای کاهش ریسک در نظر گرفت، همچنان ادامه دارد».

شکاف واشنگتن-بروکسل

تحلیلگران می‌گویند برای تضعیف این فشار، به احتمال زیاد پکن سعی خواهد کرد از منافع متفاوت در اروپا و همچنین اختلافات بین رهبران اروپا و واشنگتن که رویکردی بسیار تندتر نسبت به چین در پیش گرفته است، بهره ببرد. لیانا فیکس، کارشناس سیاست اروپا در شورای روابط خارجی می‌گوید: «یکی از اهداف شی این است که جبهه متحدی را که اروپایی‌ها و ایالات متحده در حال تلاش برای ایجاد آن هستند، به ویژه در رابطه با جنگ روسیه علیه اوکراین، تضعیف کند».

​

این استراتژی در رسانه‌های دولتی چین منعکس شده که دولت بایدن را به عنوان یک مزاحم مشتاق به برهم زدن روابط نسبتاً پربار اروپا و چین به تصویر کشیده است. یک سرمقاله می‌پرسد: «آیا اتحادیه اروپا بین چین و آمریکا از یک طرف جانبداری خواهد کرد»؟ در ادامه، این مقاله با وجود «تحریک و اجبار» واشنگتن می‌نویسد: «اتحادیه اروپا بر اهمیت حفظ روابط همکاری با چین تأکید دارد» و اضافه می‌کند: «کشورهای عملگرای اروپایی تلاش کرده‌اند بر اساس منافع خود با چین تعامل داشته باشند».

اما با آغاز رویکرد محتاطانه، ممکن است توانایی رهبر چین در پیشبرد اهدافش محدود شود.

سان گفت: «چینی‌ها می‌خواهند تأکید کنند که کاهش ریسک برای روابط اقتصادی دوجانبه خوب یا سازنده نیست. اما من تردید دارم که این تلاش موفقیت‌آمیز باشد، زیرا موضع اروپایی‌ها تا به امروز کاملاً روشن است؛ برای مثال اروپا نگرانی‌هایی در مورد خودروهای برقی چینی دارد».