به گزارش اکوایران، با نزدیک شدن به زمان رسمی تشکیل دولت چهاردهم، کار شورای راهبری انتخاب کابینه نیز به پایان کار خود نزدیک شده است. این شورا به ریاست محمدجواد ظریف پس از پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری تشکیل شد.

شورای راهبری بنابه گفته ظریف دارای ۴۵۰ عضو است که «یک بازوی مشورتی» برای رئیس‌جمهور منتخب است و در بررسی سوابق نامزدهای حضور در دولت پزشکیان، «پایبندی به گفتمان رییس‌جمهور منتخب که عدالت است، پاکدستی، صداقت و پایبندی به قوانین بالادستی، داشتن نگرش ملی و دوری از گرایش قومی و منطقه‌ای» را مدنظر قرار خواهد گرفت.

 ساختار داخلی شورای راهبری: محیطی شفاف یا فسادآفرین؟

درخصوص فعل‌وانفعالات داخلی این شورا نیز نظرات ضد و نقیض بسیاری وجود دارد.

حسین دهباشی، از فعالان رسانه‌ای، به کل ساختار شورای راهبری انتخاب وزیران انتقاد کرده و نوشته که «تصمیماتِ حاصلِ جلساتی با بیش از پنج‌نفر، مشارکتی و اقناعی نیست -در نهایت- دستوری و ابلاغی است و در جلساتِ بیش از پانزده‌نفر، صرفا نمایشی است!»

فرشاد مومنی و حسین راغفر، اساتید اقتصاد که به نظرهای خلاف جریان اصلی شناخته می‌شوند، نیز در یک نامه سرگشوده در 30 تیرماه به پزشکیان، نوشتند که شورای راهبری «اولویت را نه در منافع مردم که در منافع باندهای مافیایی و بخش‌های غیر مولد» جست‌وجو می‌کند. این دو استاد اقتصاد نسبت به «تداوم شوک‌درمانی‌های سی و پنج سال گذشته» ازسوی کسانی که در شورای راهبری حضور دارند هشدار دادند، یعنی نسبت به «تضعیف ارزش پول ملی، خصوصی‌سازی‌ها و آزادسازی‌های نابسامانی‌ساز و فساد‌آفرین». آنها در پایان نامه نوشتند: در شیوه گزینش وزرای اقتصادی، «به نام مشارکت مردم... ذینفع‌ها را فراخوانده‌اند».

خبر مرتبط
تا زمانی که رئیس جمهور به شعارهایش عمل کند، طلبکار نیستیم
تا زمانی که رئیس جمهور به شعارهایش عمل کند، طلبکار نیستیم

عباس عبدی تحلیلگر سیاسی در نشست واکاوی گفتمان دولت چهاردهم اظهار کرد: اتفاقی که در 8 تیر رخ داد یک روزه نبود و یک فرآیند قدیمی دارد. درواقع از سال 1400 که انتخابات برگزار شد این ذهنیت وجود داشت که دیر یا زود سیستم سیاسی ایران به بن بست می رسد. امسال به دلیل سقوط بالگرد این اتفاق رخ داد که اگر این هم نبود سال آینده در انتخابات این مسیر متوقف شد.

البته موافقان این شورا حرف دیگری دارند. برخی از آن‌ها تاکید می‌کنند در نبود احزاب ریشه‌دار و قوی، این شورا ابتکار موثری است برای رسیدن به بهترین گزینه‌ها.

برای نمونه شهاب‌الدین طباطبایی، دبیرکل حزب ندا در مصاحبه با «اعتماد» اظهار کرد که مکانیسم انتخاب اعضای کابینه در شورای راهبری دولت چهاردهم در محیطی شفاف و مبتنی بر مکانیسمی قانونی پیش می‌رود. 

محمد فاضلی، جامعه‌شناس و یکی از اعضای شورای راهبری دولت چهاردهم در دفاع از این شورا طی نیز توییتی نوشت: «شورای راهبری و کمیته‌های انتخاب همکاران رئیس‌جمهور، نوآورانه و یکی از بهترین روش‌ها برای ارائه نظر مشورتی قابل اعتبارسنجی و متکی به عقل جمعی به رئیس‌جمهور است. حمله به این شورا و کمیته‌ها توسط تندروهای بی‌اعتبار، فقط بر اهمیت و وزن این نوآوری و ابتکار آقای پزشکیان می‌افزاید.»

6070093

خبر مرتبط
تحلیل فاضلی از راه توسعه ایران: باید منازعه دوم خرداد را متوقف کرد
تحلیل فاضلی از راه توسعه ایران: باید منازعه دوم خرداد را متوقف کرد

محمد فاضلی، جامعه‌شناس، در نشست واکاوی گفتمان دولت چهاردهم اظهار کرد: منظور بنده از گفتمان، جهت‌گیری‌ها و ترجیحات سیاسی و سیاستی مفید برای ایران امروز است. امیدوار هستم این اولویت‌ها در دستورکار دولت قرار بگیرد و با پشتیبانی و حمایت جامعه و هسته مرکزی قدرت پیش برود.

موضع‌گیری‌های مطبوعات درخصوص شورای راهبری

موضع‌گیری‌ها درباره شورای راهبری دولت چهاردهم در فضای مطبوعات و رسانه‌ای کشور نیز جالب توجه است. روزنامه‌های نزدیک به جبهه انقلاب از جمله «کیهان»، «جوان» و «همشهری» از جمله روزنامه‌هایی بودند که مطالب انتقادی بسیاری را خطاب به این شورا نوشتند. در مقابل نیز روزنامه‌های حامی جریان اصلاح‌طلب نظیر «اعتماد»، «هم‌میهن» و «سازندگی» نیز از این شورا حمایت کردند.

«کیهان»، سردسته منتقدین

روزنامه «کیهان» یکی از روزنامه‌هایی است که بیشترین حمله را به ظریف و شورای راهبری دولت چهاردهم کرده است. این روزنامه با عناوینی نظیر «انتخاب اعضای کابینه وظیفه مشترک رئیس جمهور و مجلس است» در 1 مرداد، «سردرگمی رئیس‌جمهور منتخب، نخستین خروجی شورای رهبری» در 3 مرداد و «پیشنهاد ناکارآمد‌ترین‌ها برای حساس‌ترین پست‌های اقتصادی» در 4 مرداد، مدعی نفوذ کلام این شورا بر ذهنیت پزشکیان شد و معتقد است شورای راهبری در جهت حفظ منافع حزبی و شخصی اعضای آن، افرادی را که خودشان صلاح بدانند به رئیس جمهور منتخب معرفی می‌کنند.

البته مدیرمسئول این روزنامه در یادداشتی دیگر نوشته بود که «اکثر اعضای شورای راهبردی دولت پزشکیان فاسد،‌ محکوم امنیتی، و مدافع همجنس‌بازان هستند». از این دست نظرات و ادعاها در جریان‌های تندتر و ایدئولوژیک‌تر بیشتر یافت می‌شد. 

روزنامه «جوان» نیز در 30 تیرماه در مطلبی با تیتر «اجازه دهید کار دست خود پزشکیان باشد»، روند کاری شورای راهبری را افراطی خواند. در ادامه نیز از ریاست محمدجواد ظریف بر این شورا انتقاد کرد.

در ادامه این دست انتقادات روزنامه‌های انقلابی می‌توان به حرف امروز حداد عادل هم اشاهر کرد. غلامعلی حدادعادل در خصوص تصمیات شورای راهبری اظهار کرد: اگر پزشکیان خودش برای انتخاب کابینه تصمیم بگیرند، در مجلس مشکلی نخواهد بود؛ اما اگر فهرستی به ایشان داده شود که اینها را ببرید مجلس، این دردسرساز است!

عباس عبدی در پاسخ به حدادعادل در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «آقای حداد عادل؛ جنابعالی باید مبادی آداب باشید زود شروع کردید. این‌گونه سخن گفتن در شأن هیچ کس نیست چه رسد به شما.»

گفتمان پزشکیان چیست؟

از روزنامه‌های انقلابی که بگذریم به روزنامه‌های میانه‌روتر جریان اصول‌گرا می‌رسیم مثل فرهیختگان و خراسان. روزنامه «فرهیختگان» در 30 تیرماه با سرمقاله «شورای راهبردی یا راهبری؟» انتقاداتی به روند کاری این شورا وارد کرد. این روزنامه در بخشی از مطلبش نوشت: «این جمع‌های بزرگ و متنوع به اسم کارگروه‌های تخصصی اساسا نمی‌توانند در فرصت چند روزه به یک نظر منسجم و قابل دفاع کارشناسی برسند.» به عبارتی نقد این روزنامه بیشتر عملیاتی بود تا ایدئولوژیک و اشاره به افرادی و چهره‌های خاص حاضر در این شورا. 

فرهیختگان همچنین به عدم تعریف واحدی از گفتمان رئیس جمهور توسط دولتمردان جدید نیز اشاره کرده بود.

مساله تبعیض مثبت

محمدجواد ظریف در ۲۷ تیرماه با حضور در تلویزیون در مورد روند انتخاب وزیران و پیشنهاد آن‌ها به مسعود پزشکیان گفت: «اگر وزیر پیشنهادی مرد باشد هیچ امتیازی نمی‌گیرد؛ نامزد‌های خانم ۱۰ امتیاز می‌گیرند؛ اگر از اکثریت (شیعه) باشند امتیاز ندارند، ولی اگر از مذاهب و ادیان رسمی باشند، امتیاز دارند، چون تلاش می‌کنیم از اقوام و گروه‌هایی که کمتر حضور داشتند، از جوانان و زنان استفاده کنیم».

این اظهارات ظریف با واکنش تند مخالفان رییس‌جمهور منتخب روبه‌رو شد؛ این مخالفان به پزشکیان و ظریف تاخته‌اند که چرا جنسیت و دین را مبنای «امتیاز» قرار داده‌اند.

کاربری در فضای مجازی به نام «روشن‌آنلاین» که خود را «مدیرمسئول صنایع‌نیوز» معرفی کرده، با اشاره به اظهارات ظریف که «شیعه بودن» امتیاز ندارد، این موضوع را بازی در «زمین سیاست انگلیسی‌ها» دانسته و در شبکه ایکس (توییتر سابق) نوشته است: «سال‌هاست در ایران شیعه و سنی، آشوری، مسیحی، کلیمی و زرتشتی با هم زندگی می‌کنند و ارادت غیر شیعه به امام حسین هم تماشا دارد».

رییس شورای راهبری به این توئیت به‌طور خاص واکنش نشان داد و اظهار کرد: «آنچه در سیما عرض شد کوشش دولت چهاردهم برای حضور گسترده‌تر بانوان و اقوام و مذاهب در دولت بود».

خبر مرتبط
دو ویژگی ضروری برای دولت چهاردهم: ایجاد توافق و ساختن اجماع
دو ویژگی ضروری برای دولت چهاردهم: ایجاد توافق و ساختن اجماع

دولت مسعود پزشکیان چه مشخصه‌های فردی، سازمانی و برنامه‌ای برای حل مشکلات باید داشته باشد؟