به گزارش اکوایران تولید صنایع را می توان از نظر ماهیت تقاضا به سه دسته کالا های مصرفی، سرمایه ای و واسطه ای تقسیم کرد، بدیهی است که رشد تولید می تواند با توجه به شرایط اقتصادی در صنایع مذکور با هم متفاوت باشد. بر اساس داده های منتشر شده رشد تولید کالا های مصرفی در فروردین ماه 1401 منفی به ثبت رسیده است، این در حالیست که از اردیبهشت 99 همواره رشد این شاخص مثبت بوده است. همچنین فراز فرود شدید رشد تولید کالا های سرمایه در چند سال گذشته حاکی از فضای غبار آلود اقتصاد ایران پیش روی فعالین اقتصادی است.

سقوط رشد تولید کالا های مصرفی در فروردین 1401

در سال های 97 و 98 بیشترین کاهش تولید در اقتصاد ایران از ناحیه کاهش تولید کالا های مصرفی بوده است. به بیان دیگر در سال های مذکور رشد صنایعی که کالای های مصرفی را تولید می کردند منفی به ثبت رسیده است. پس از دو سال رشد منفی از ماه نخستین سال 99 شاهد رشد مثبت و صعودی در تولید کالا های مصرفی بوده ایم. محدودیت های وارداتی به دلیل رشد و جهش ارزی( گران شدن کالای مصرفی خارجی) در اوایل سال 99 رو می توان از دلایل رشد تولید کالا های مصرفی در داخل کشور دانست.

از سال 99 تا انتهای 1400 رشد صنایع تولید کننده کالا های مصرفی در یک محدوده مشخص و میانگین 5 درصد برآورد می شود. اما در نخستین ماه از سال جاری رشد منفی 22.7 درصد به ثبت رسیده است، این نرخ رشد پایین ترین رقم رشد برای تولید کالا های مصرفی در 31 ماه گذشته است.

نوسان شدید تولید کالا های سرمایه ای

به مانند کالا های مصرفی برای کالا های سرمایه ای نیز رشد تولید در سال های 97 و 98 از وضعیت مناسبی برخوردار نبوده و رشد منفی بوده است. اما از شروع سال 99 بر خلاف اقلام تولید اقلام مصرفی که روند رشد با ثباتی را داشته اند، تولید کالا های سرمایه رشد بسیار بی ثباتی را داشته اند. به عنوان مثال در اردیبهشت 1400 رشد منفی 17 درصد و در فاصله چند ماه در اسفند ماه این رقم به مثبت 25 درصد رسیده است. مثبت بودن رشد تولید ماشین آلات از دلایل رشد مثبت تولید کالا های سرمایه ای در زمستان گذشته بوده است. اما به مانند روند گذشته در فروردین ماه برای بار دیگر رشد این شاخص منفی به ثبت رسیده است.

photo_2022-05-24_11-52-17

چرایی نوسان رشد در کالا های سرمایه ای

یکی از مهم ترین عوامل در تولید کالا های سرمایه وضعیت تقاضا برای کالا های سرمایه ای است. تقاضا برای کالا های سرمایه به عواملی بستگی دارد مانند قیمت کالا های سرمایه ای و تورم انتظاری در مورد کالا های سرمایه ای. به توجه به عدم ثبات در شرایط اقتصاد ایران به طبع فعالین اقتصادی به قیمت ها و قیمت های انتظاری نکاه با ثباتی نداشته و از همین بابت تقاضا و در نتیجه تولید و عرضه این کالا ها بی ثبات خواهد بود. به بیان ساده تر به این علت که فعالین اقتصادی نگاه واضحی و دقیقی نسبت به آینده اقتصاد و سطح قیمت ها ندارند، تقاضا شان برای کالا های سرمایه ای نیز ثبات لازم را ندارد و منجر به نوسان در تولید و عرضه این کالا ها می شود.

تولید کالا های واسطه به دور از تلاطم

بر خلاف کالا های سرمایه ای و مصرفی، رشد تولید کالا های واسطه ای در چند سال گذشته تقریبا روند رشد مشخصی داشته و نوسان شدیدی را تجربه نکرده است. میانگین رشد این شاخص در سال های گذشته را حدود صفر درصد برآورد می شود. در شش ماهه دوم سال گذشته رشد تولید کالا های واسطه منفی 2 درصد بوده است که این نرخ رشد در فروردین ماه 1401 به مثبت 4 درصد رسیده است. با توجه به اینکه کالا های واسطه ای عموما کالا های صادراتی هستند و در سال گذشته با موانع صادراتی مواجه بوده ایم، رشد منفی در نیمه دوم 1400 را می توان ناشی از همین علت دانست.

photo_2022-05-23_11-23-49