چک سنگین بانک‌ها به بانک مرکزی

به گزارش اکو ایران، چهل و یکمین مرحله از برگزاری بازار باز توسط بانک مرکزی انجام شده و طی آن رکورد بسط پول در این بازار شکسته شده و پنج اتفاق مهم دیگر به ثبت رسید.

به طور کلی بانک مرکزی با جذب و بسط نقدینگی در بازار باز سعی در مدیریت حساب نقدینگی بانک ها دارد. این بازار از سال پیش برگزار شده و تا کنون ادامه داشته است.

رکورزنی بسط پول در بازار باز 

در هفته دوم آذر ماه بانک مرکزی 34 هزار و 510 میلیارد تومان اوراق از بانک ها خریداری کرد. خرید اوراق در این بازار به منزله بسط پول در نهادهای مالی فروشنده است.

به طور کلی سازو کار این بازار به این صورت است که بانکهای نیازمند درخواست خودرا به بانک مرکزی ارسال کرده و طی آن درصورتی که بانک مرکزی با آن ها موافقت کند اوراقی را از بانک ها خریداری می کند که نرخ سودی مشخص و تاریخ سررسیدی معلوم دارد. (در صورتی که این نهاد اوراق را به این بانکها بفروشد عملیات ماهیتی انقباضی پیدا خواهد کرد.)

امارکوردزنی بسط پول در این هفته 5 اتفاق مهم را به همراه داشته است.

نخست آن که در هفته جاری بانک مرکزی در دو مرحله بازار باز را برگزار کرده است. در ابتدای هفته در حدود 24 هزار و 210 میلیارد تومان اوراق از بانک ها خریداری کرده که با جمع مرحله چهل و یکم بازار مجموع بسط در این هفته برابر با 58 هزار و 630 میلیارد تومان خواهد بود. در صورتی که میزان جذب در این مقطع (جذب در عملیات انبساطی به معنای بازگرداندن مبلغی است که در فروش یک هفته پیش بانک مرکزی در ازای خرید اوراق پرداخته به انضمام سود آن) را که معادل با 33 هزار و 780 میلیارد تومان بوده از کل بسط صورت گرفته کسر کنیم خالص عملیات در این هفته بسط 24 هزار و 850 میلیارد تومان بوده است.

این بیشترین میزان خالص بسط پول در تاریخ بازار باز در یک هفته است و به معنای کاهش دارایی هفتگی بانک مرکزی در حدود 25 هزار میلیارد تومان بوده که رقم قابل توجهی است.

رویداد دوم موافقت صد درصدی بانک مرکزی با نیاز بانک هاست. به این معنا که در این مرحله 13 بانک اوراق خود را به بانک مرکزی پیشنهاد داده که با درخواست هر 13 بانک موافقت شده است. بررسی این متغیر در هفته جاری نشان می دهد سیاست بانک مرکزی انطباق جدی تری را با رفتار بانک ها پیدا کرده است.

رویداد چهارم آن که نرخ سود بسط پول در این هفته 20.2 درصد بوده و رکورد هفته پیش را تکرار کرده است. سطح نرخ سود در حقیقت اکنون در بالاترین میزان خود در تمام هفته های انبساطی بازار قرار گرفته اما این افزایش نمی تواند به معنای پرهزینه تر شدن اوراق برای فروشندگان باشد.

رویداد پنجم علت این موضوع را در افزایش تاریخ سررسید اوراق می داند. در تمام هفته های سال جاری اوراقی که بانک مرکزی از بانک ها در این بازار خریداری می کرد تاریخ سررسیدی 7 روزه داشتند. در این هفته تاریخ سررسید دو برابر شده و از هفت روز به 14 روز منتقل شده است. افزایش تاریخ سررسید به شکلی به سود فروشندگان اوراق (بانک های نیازمند پول در بازار باز) بوده و نمی تواند اثری کاهنده در نیاز بانک ها داشته باشد. به عبارت دیگر این افزایش در جهت خنثی سازی اثر نرخ سود عمل می کند.

کاهش هزینه اعتبارات قاعده مند در هفته دوم آذر

بازار دیگری که بانک مرکزی در آن به دادو ستد با بانک ها می پردازد بازار بین بانکی یا شبانه است. در این بازار بانک ها مقروض نیاز مالی خود نزد بانک های دارای مازاد برده و از آن طریق با نرخ سودی مشخص و تاریخ سررسیدی کوتاه مدت اقدام به استقراض پول از بانک ها می کنند.

نرخ سود در این بازار در دالان 14 تا 22 درصد قرار داشته که در اختیار بانک مرکزی است. در هفته دوم آذرماه بانک ها از بانک مرکزی تنها 700 میلیارد تومان اوراق گرفته اند که تقریبا در سطح بسیار پایین تری در مقایسه با این رقم در هفته های پایانی تابستان 1400 باشد.

به عبارت دیگر می توان گفت این ارقام نشان از کاهش قابل ملاحظه دادو ستد بانک ها با بانک مرکزی در این بازار داشته که می تواند عامل آن افزایش جذابیت  معاملات در بازار باز باشد.