ریسک جنگ بزرگی که هیچ کس نمی‌خواهد/ چرا اسرائیلی‌ها تلاش کردند روایت متفاوتی از ترور هنیه ارائه دهند؟

به گزارش اکوایران، الجزیره در تحلیلی نوشت: ایران و متحدان منطقه‌ای آن در حال آماده شدن برای پاسخ به اسرائیل به دلیل ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس و فواد شکر، فرمانده حزب الله هستند.

احیای بازدارندگی؛ فضای بسیار کم برای اشتباه محاسباتی

تحلیلگران به الجزیره گفتند که ایران و متحدانش که «محور مقاومت» در برابر هژمونی ایالات متحده-اسرائیل در منطقه را تشکیل می‌دهند، به دنبال بازدارندگی علیه اسرائیل بدون تحریک یک جنگ منطقه‌ای تمام عیار خواهند بود، در حالی که همین تحلیلگران هشدار می‌دهد که فضای اشتباه محاسباتی بسیار کم است.

حمیدرضا عزیزی، کارشناس مسائل ایران و همکار غیر مقیم اندیشکده شورای خاورمیانه در امور جهانی در دوحه، قطر می‌گوید: «در حال حاضر یکی از خطوط بحث در ایران این است که برای تنش زدایی، باید پاسخ قاطعانه نشان داده و آمادگی خود را برای ورود به جنگ نشان دهند». او افزود: «[مقامات ایران فکر می‌کنند] اگر این کار را نکنند، اسرائیل متوقف نخواهد شد و پس از مدتی ممکن است مقامات ایرانی آشکارا توسط اسرائیل در این کشور هدف قرار گیرند»..

چشم‌انداز کلی ثابت استراتژیک

رهبر انقلاب پس از ترور هنیه در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران در 30 ژوئیه، گفت که «وظیفه» ایران است که انتقام هنیه را بگیرد.

نیکلاس بلانفورد، کارشناس حزب‌الله در شورای آتلانتیک، یک اندیشکده در واشنگتن دی سی، گفت: «من فکر می‌کنم چشم‌انداز کلی استراتژیک همچنان ثابت است، به این معنا که حزب‌الله هنوز نمی‌خواهد این جنگ را به یک جنگ بزرگ تبدیل کند». وی افزود: «این می‌تواند یک عملیات مختلط باشد که ایران آن را رهبری و گروه‌های دیگر از آن پیروی می‌کنند. من فکر می‌کنم آن‌ها به دنبال یک هدف نظامی برجسته خواهند رفت.»

نبرد روایت‌ها

گزارش نیویورک تایمز با انتشار گزارشی ادعا کرد که هنیه در اثر بمب گذاری اسرائیل که حدود دو ماه پیش در انتظار سفر او کار گذاشته شده بود، ترور شد. این در حالی است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با انتشار اطلاعاتی ضمن رد این روایت اظهار داشت که «این عملیات تروریستی با  شلیک پرتابه کوتاه برد با سر جنگی حدود ۷ کیلوگرمی، همراه با انفجار شدید، از خارج محدوده استقراری اقامت میهمانان صورت گرفته است».

نگار مرتضوی، کارشناس مسائل ایران و از اعضای مرکز سیاست بین‌الملل (CIP)، استدلال می‌کند که متحدان اسرائیل ممکن است این روایت را مطرح کنند که این قتل یک ترور مخفیانه بوده است، کاری که اسرائیل در گذشته علیه مقامات ناظر بر برنامه هسته‌ای کشور انجام داده است.

مرتضوی به الجزیره گفت: «هر دو طرف علاقه مند به پیشبرد روایت خودشان هستند. ایرانی‌ها می‌خواهند این را به عنوان حمله به حاکمیت خود جلو ببرند و اسرائیل می‌خواهد بگوید که این فقط بخشی از «جنگ در سایه» است [اصطلاحی که از آن برای اشاره به عملیات‌های مخفی قبلی استفاده کرده است].

علاوه بر این، مرتضوی گفت که او معتقد است که اسرائیل در تلاش است ایران را برای انجام یک حمله بزرگ تحریک کند که آمریکا را - که نشان داده نمی‌خواهد وارد یک جنگ منطقه‌ای شود - مجبور کند مستقیماً در کنار اسرائیل درگیر شود. 

او به حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه در ماه آوریل اشاره کرد که در آن هفت نفر از جمله دو ژنرال ایرانی کشته شدند.  نیویورک تایمز گزارش داد که مقامات آمریکایی مدعی شدند اسرائیل در حمله به سفارت «اشتباه محاسباتی» کرده است، زیرا آن‌ها انتظار نداشتند ایران به این قاطعیت پاسخ دهد. در 13 آوریل، ایران با شلیک رگبار موشک و هواپیماهای بدون سرنشین به سمت اسرائیل پس از اینکه گفت به ایالات متحده و متحدانش هشدار داده است، تلافی کرد.

مرتضوی در توضیح اینکه چرا اسرائیل پس از حمله موشکی و پهپادی ایران درگیری را تشدید نکرد، گفت: «آمریکا [در ماه آوریل] اساساً به اسرائیل اعلام کرد که برای دفاع از آن‌ها حضور خواهد داشت اما به آن‌ها در یک تهاجم کمک نخواهد کرد.»

عزیزی، کارشناس مسائل ایران، همچنین گفت که ایران حمله به سفارت را یک «اشتباه محاسباتی اسرائیل» می‌داند، اما ترور هنیه به عنوان یک تحریک مستقیم تلقی می‌شود. او به الجزیره گفت: «بر اساس آنچه من می‌بینم، این بار ایران ممکن است [در مورد حمله بعدی خود به اسرائیل]  هشدار قبلی خاصی به آمریکا و متحدان آن در منطقه ندهد. چیزی که ایران می‌بیند این است که فرمت قبلی برای بازدارندگی از اسرائیل کار نمی‌کند.»

ریسک بالاتر

برخی از تحلیلگران هشدار می‌دهند که یک حمله اساسی از سوی «محور مقاومت» خطر تلفات نظامی یا غیرنظامی اسرائیلی را به همراه دارد و در نتیجه نگرانی از درگیری بزرگ منطقه‌ای را افزایش می‌دهد.

مهند حاج علی، کارشناس لبنان و یکی از اعضای ارشد مرکز خاورمیانه کارنگی در بیروت، خاطرنشان کرد که حزب الله اعلام کرده است که به خاطر ترور شکر از اسرائیل انتقام خواهد گرفت و احتمال دارد در حمله مشترک با ایران شرکت کند. او گفت: «زمانی که حزب‌الله بخواهد فراتر از محدوده 10 ماه گذشته پاسخ دهد، قطعاً حواشی بیشتری وجود دارد، زیرا اگر حزب‌الله بخواهد به عمق سرزمین‌های اشغالی حمله کند، خطر تلفات زیاد را به دنبال دارد.»

حاج علی همچنین استدلال می‌کند که واکنش نامتناسب اسرائیل به حملات قبلی حزب‌الله، منطقه را به جنگ نزدیک‌تر کرده است. به عنوان مثال، در 8 اکتبر، حزب الله به مواضع اسرائیل در مزارع شبعا، که سرزمین لبنان تحت اشغال اسرائیل است، راکت پرتاب کرد. حاج علی گفت که اسرائیلی‌ها با شلیک به عمق خاک لبنان، تلافی کردند و چرخه کنونی خشونت‌های رو به افزایش را به راه انداختند.

عزیزی اذعان می‌کند که اکنون ریسک‌ها بسیار بیشتر است. او می‌گوید از زمان مرگ هنیه، ایران آشکارا از هماهنگی برای پاسخ با متحدان منطقه‌ای خود صحبت می‌کند و اگر حزب‌الله یا یکی دیگر از اعضای محور مقاومت اسرائیلی‌ها را در یک حمله بکشد، امکان انکار را از دست داده است.»

حاج علی گفت: «این منجر به پاسخ قوی‌تر اسرائیل می‌شود و سپس زد و خورد بیشتر، که منجر به جنگ می‌شود».