به گزارش اکوایران، در نخستین روز پیروزی، دونالد ترامپ توانست خاورمیانه را متحد کند. همه موافقند که دوره دوم ریاست‌جمهوری او سیاست آمریکا در این منطقه را دگرگون خواهد کرد، اما هیچ‌کس نمی‌داند این سیاست چه خواهد بود. اگرچه پیروزی او احتمالاً آغاز یک تغییر اساسی است، جهت حرکت او بستگی به این دارد که چه کسی در کنار او باشد و به حرف‌هایش گوش دهد.

خوش‌خیالی نتانیاهو

به نوشته اکونومیست، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل سریعاً دست به کار شد تا توجه ترامپ را جلب کند. او یکی از اولین رهبران جهانی بود که به رئیس‌جمهور منتخب تبریک گفت و آن را «بزرگترین کامبک تاریخ» خواند.

نتانیاهو بر این باور است که دولت ترامپ به او این آزادی را خواهد داد که جنگ‌های اسرائیل در غزه و لبنان را ادامه دهد؛ دیگر خبری از تماس‌های مزاحم آمریکا برای آتش‌بس نخواهد بود. او دلایل خوبی برای چنین اعتقادی دارد. در دوره اول ترامپ، او توجه کمی به وضعیت فلسطینی‌ها نشان داد. او از گسترش شهرک‌های اسرائیلی در کرانه باختری اشغالی حمایت کرد و جَرِد کوشنر، دامادش نیز طرحی برای عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل را تدوین کرد که شدیداً به نفع این رژیم بود.

بنیامین نتانیاهو

با این حال، ترامپ با وعده‌ای برای آرام‌کردن اوضاع در منطقه به انتخابات آمد. او در سخنرانی پیروزیش در شب انتخابات گفت: «من جنگ‌ها را متوقف خواهم کرد». آمریکا از اکتبر ۲۰۲۳ تا کنون، ۱۸ میلیارد دلار کمک نظامی به اسرائیل ارسال کرده و حداقل چهار سرباز آمریکایی در ارتباط با درگیری‌ها جان باخته‌اند. برخی در اسرائیل نگرانند که ترامپ از هزینه‌های جنگ ناامید شده و از نتانیاهو بخواهد قبل از شروع دوره ریاست‌جمهوریش جنگ را تمام کند. یک دیپلمات غربی در خاورمیانه پرسید: «آیا واقعاً فکر می‌کنید ترامپ می‌خواهد این موضوع بر نخستین سال ریاست‌جمهوریش سایه بیفکند»؟

یکی به نعل، به یکی میخ

اگر ترامپ توان اسرائیل برای مقابله با ایران و نیروهای مقاومت را محدود کند، به طبع باعث ناامیدی طرفداران جنگ در واشنگتن و سرزمین‌های اشغالی خواهد شد. ترامپ در دوره نخست ریاست‌جمهوری خود از برجام شد؛ توافقی که در سال ۲۰۱۵ محدودیت‌هایی بر برنامه هسته‌ای ایران تحمیل می‌کرد و در مقابل آن، تحریم‌ها را کاهش داد. جو بایدن تلاش کرد تا این توافق را احیا کند، اما بی‌نتیجه ماند. حالا که ایران اورانیوم را تا ۶۰ درصد غنی‌سازی کرده و بیشتر از همیشه، به گریز هسته‌ای نزدیک شده، برجام تنها یک کاغذپاره است. شاید ترامپ مجبور شود تصمیم بگیرد که آیا باید برای توافق جدیدی با ایران وارد مذاکره شود یا به حمله نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران چراغ سبز بدهد.

 

او وعده داده که اجازه ندهد ایران از آستانه هسته‌ای بگذرد. در عین حال، به نظر می‌رسد ترامپ علاقه‌مند به آغاز درگیری نیست. او در ۵ نوامبر گفت: «من نمی‌خواهم به ایران آسیب برسانم» و افزود که خواهان این است که ایران «کشوری موفق» باشد. برخی از ایرانی‌ها به شوخی می‌گویند که جمهوری اسلامی باید یک پیشنهاد ملک‌واملاکی به ترامپ بدهند و بهترین راه برای رسیدن به یک توافق هسته‌ای جدید این است که قراردادی برای ساخت برج ترامپ در تهران با او ببندند.

افراد اطراف ترامپ نظرات متفاوتی دارند. کابینه اول او روابط نزدیکی با بنیاد «دفاع از دموکراسی‌ها» داشت؛ اندیشکده‌ای جنگ‌طلب در واشنگتن که طرفدار تغییر حکومت در ایران است. ممکن است برخی از اعضای این اندیشکده در دولت دوم ترامپ نقشی ایفا کنند.

قدرت‌گرفتن صلح‌طلب‌ها در دولت جدید ترامپ

در سوی دیگر طیف، جی‌دی ونس، معاون‌اول رئیس‌جمهور منتخب قرار دارد که ظاهراً علاقه‌ای به آغاز یک جنگ جدید در خاورمیانه ندارد. او در مصاحبه‌ای در ماه گذشته گفت که آمریکا و اسرائیل گاهی منافع متفاوتی خواهند داشت، «و منافع ما بیشتر در این است که با ایران وارد جنگ نشویم». طرح «پروژه ۲۰۲۵» که نقشه راهی برای دوره دوم ترامپ است، خواستار تحریم‌های بیشتر علیه ایران بوده اما از توصیه به اقدام نظامی خودداری می‌کند. به جای آن، این طرح بر این باور است که کشورهای عربی متحد آمریکا باید برای دفاع از خود در برابر تهدیدات ایران بیشتر اقدام کنند.

آمریکا عربستان

این صحبت‌ها نگرانی‌هایی را برای کشورهای خلیج فارس به همراه داشته است. در دوره قبلی، آن‌ها از رئیس‌جمهوری ترامپ استقبال کردند که اولین سفر خارجیش به ریاض بود. اما بعدها از روابط بده‌بستانی ترامپ با خود خسته شدند؛ روابطی که آن‌ها را مجبور می‌کرد میلیاردها دلار سلاح از آمریکا خریداری کنند. حالا آن‌ها نگرانند که جنگ تجاری او با چین به قیمت نفت آسیب بزند.

طرح نامرئی ترامپ برای صلح لبنان

هیچ راه قطعی برای پیش‌بینی رفتار ترامپ وجود ندارد. ماه گذشته او قول داد که صلح را به لبنان بیاورد، اما نگفت چگونه. آیا از اسرائیل خواهد خواست که نیروهای خود را از لبنان خارج کرده و به آتش‌بس تن دهد؟ یا اینکه از یک تهاجم زمینی گسترده‌تر، به امید ریشه‌کن‌کردن حزب‌الله برای همیشه، حمایت خواهد کرد؟

پاسخ احتمالاً بستگی به مشاوران او خواهد داشت. نتانیاهو امیدوار است که ترامپ را متقاعد کند، اما رابطه آن‌ها پیچیده است. رئیس‌جمهور منتخب از سال ۲۰۲۰ که نتانیاهو به بایدن برای پیروزی در انتخابات تبریک گفت و در حالی که ترامپ هنوز نتایج را به چالش می‌کشید، از او دلخور است.

در سال ۲۰۲۲، تیفانی، دختر ترامپ با مایکل بولوس ازدواج کرد که پدرش، مسعود یک تاجر ثروتمند لبنانی-آمریکایی است. مسعود بولوس به رئیس‌جمهور منتخب در امور خاورمیانه مشاوره داده است؛ به همین دلیل بوده که ترامپ علاقه‌مندی جدیدی به لبنان پیدا کرده است.

آخرین شانس بایدن

پیروزی سریع و قاطع ترامپ این امکان که پس از انتخابات دوره‌ای از بلاتکلیفی در روابط واشنگتن با ایران و اسرائیل ایجاد شود را از بین می‌برد. این پیروزی همچنین ۷۵ روز به بایدن فرصت می‌دهد تا با نتانیاهو روبرو شود. در فاصله میان انتخابات و تحلیف، رؤسای جمهور آمریکا معمولاً سیاست‌هایی پیش می‌گیرند که کمتر به تبعیت از اسرائیل تمایل دارند. در سال ۲۰۱۶، باراک اوباما تصمیم گرفت که قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل که شهرک‌سازی‌های اسرائیل در کرانه باختری را محکوم می‌کرد، وتو نکند. بیل کلینتون در سال ۲۰۰۰ از فاصله انتخابات تا تحلیف رئیس‌جمهور جدید استفاده کرد تا «پارامترهای کلینتون» را مطرح کند که آخرین تلاش برای رسیدن به توافق صلح اسرائیل و فلسطین بود.

هیچ‌کدام از این اقدامات به نتایج ملموسی نرسید، اما سیگنال‌هایی از ناامیدی آمریکا را به همراه داشتند. اگر بایدن آماده باشد که روزهای پایانیش را در تقابل با نتانیاهو سپری کند، می‌تواند بسیار فراتر از این برود. ممکن است ترامپ مشکلی با این موضوع نداشته باشد.