کارنامه اقتصادی حسن روحانی زیر ذره‌بین

آیا روحانی اقتصاد ایران را از سقوط نجات داد؟

یکی از محورهای اصلی این قسمت از برنامه «پنجره» ارزیابی کارنامه شش ساله اقتصادی دولت حسن روحانی، سیاست‌های اقتصادی آن و تاثیرش بر اقتصاد ایران است. البته مهمانان این برنامه به این پرسش هم پاسخ می‌دهند که آیا دولت حسن روحانی توانسته است قدم مثبتی برای اقتصاد ایران بردارد؟

سعید لیلاز، تحلیل‌گر اقتصادی صحبت‌هایش را با این موضوع شروع می‌کند که شدت تلاطم‌های اجتماعی و سیاسی در اقتصاد ایران و تاثیر آن در عملکرد دولت حسن روحانی به قدری زیاد بوده است که همه این سال‌ها را نمی‌توانیم کلی ارزیابی کنیم و هرسال را باید مورد به مورد بررسی کنیم. او برای مثال توضیح می‌دهد که در دو سال اولی که هنوز ایران قرارداد هسته‌ای را امضا نکرده بود، استراتژی دولت روحانی خروج از بحران بود و شواهد موجود هم نشان می‌دهد که این سیاست، سیاستی درست بوده و موفق شد که اقتصاد ایران را از سقوط نجات دهد. او در ادامه صحبتش می‌گوید که در دوره دو ساله وقفه‌ای که بین تحریم اول و تحریم دوم اتفاق افتاد و در نهایت به برجام ختم شد، دولت موفق شد مقدار زیادی از رشد اقتصادی ایران را احیا کند. در نهایت لیلاز کارنامه شش ساله دولت حسن روحانی را به چند بخش تقسیم می‌کند و در صحبت‌هایش درباره هرکدام از این بخش‌ها توضیحاتی را مطرح می‌کند.

اعتیاد به نفت، بلای اقتصاد کشورمان

علی میرزاخانی، سردبیر روزنامه دنیای اقتصاد اما درباره تقسیم‌بندی دوره‌های دولت حسن روحانی فکر می‌کند که شاید بهتر باشد آن را به دو دوره تقسیم کند؛ یعنی دوره قبل از برجام و دوره بعد از برجام. او همچنین درباره این که آیا به کارنامه دولت تا سال ۱۳۹۶ نمره قبولی بدهد یا خیر، می‌گوید که درباره این موضوع تردید دارد، حتی با وجود اینکه همه شاخص‌ها ثبات را نشان می‌دهد. به گفته میرزاخانی با یک بررسی می‌بینیم که خیلی از شاخص‌هایی که ثبات را نشان می‌دهد، به این دلیل است که التهابشان به بعد از سال ۹۶ پرتاب شده و همچنین بیان می‌کند که بخشی از تورم با سیاست‌های غلط دولت به سال‌های بعد از ۹۶ پرتاب شد.

سردبیر روزنامه دنیای اقتصاد در صحبت‌هایش مطرح می‌کند که منتقد سیاست‌های اقتصادی دولت حسن روحانی است اما این موضوع به معنی این نیست که انتقادهای مخالفان سیاسی دولت را قبول داشته باشد و بعد هم توضیح می‌دهد که علت اصلی کارنامه غیرمقبول دولت در حوزه اقتصاد، عمدتا سیاست‌گذاری‌های غلط است که همین سیاست‌گذاری‌های غلط باعث خیلی اتفاقات شده است. میرزاخانی نفت را ماده‌ای اعتیادآور برای کشورمان معرفی می‌کند و بیان می‌کند که بعد از تحریم‌های سال‌های ۹۰ و ۹۱ می‌توانستیم کمتر از نفت استفاده کنیم اما دوباره استفاده از آن را شروع کردیم و دلارهای نفتی را به اقتصاد تزریق کردیم. به گفته او در این شرایط هم بهبود سیاست‌گذاری‌ها اتفاق نیفتاد و تحریم و اتفاق‌های دی‌ماه سال ۹۶ تلنگری شد تا آسیب‌پذیری‌هایی که در اقتصاد شده به یک باره آثارش ظاهر شود.

درآمدهای نفتی‌ از دوره احمدی‌نژاد کمتر بوده است

نمی‌توانیم با هدف اصلاح ساختار کاری کنیم که کل ساختار از هم بپاشد. این بخشی از صحبت‌های سعید لیلاز است. او در این بخش از صحبت‌هایش می‌گوید که قدرت خرید طبقه کارگر ایران در پایان سال ۹۲، ۲۸ تا ۳۰ درصد کمتر از سال ۱۳۸۹ بوده است؛ فشار بر طبقه کارگر، دهقانان، کارمندان و ... بیش از این ممکن نبود. وی مطرح می‌‎کند که نباید فراموش کنیم در سال ۹۴ قیمت جهانی نفت ایران به چنان حدی کاهش پیدا کرد که تقریبا ۱۰۰ درصد آثار برجام را از بین برد و خورد. او بیان می‌کند که درآمد نفت جهانی ایران در سال ۹۴ پایین‌ترین میزان در تمام سال‌های ماقبل از آن بوده و در سال ۹۶ که به بالاترین حد درآمد نفتی در تاریخ ریاست جمهوری حسن روحانی رسیدیم، این درآمد ارزی معادل کمترین میزان تحریم دوره اول دولت محمود احمدی‌نژاد بوده است!

گلایه مردم تبعیض است، نه قطع یارانه

مشکل مسائل امنیتی دی‌ماه سال ۹۶ این بود که مشکلات را در درازمدت تلنبار کردیم، در صورتی که در مراحل قبلی خیلی راه اصلاح آسان‌تر بود. این بخشی از صحبت‌های علی میرزاخانی، سردبیر روزنامه دنیای اقتصاد بود. به گفته او سیاست‌گذاری اقتصادی با بحث‌های امنیتی در تناقض است.

میرزاخانی همچنین درباره یارانه‌نقدی صحبت می‌کند و می‌گوید که سیاست‌گذاری علمی کنار گذاشته شده و معلوم نیست که این نسخه‌ها از کجا می‌آید. به اعتقاد او همین سیاست‌گذاری‌های اشتباه بوده که باعث خروج ترامپ از برجام یا حوادث امنیتی دی‌ماه ۹۶ و خیلی اتفاقات اقتصادی دیگر شده است. به گفته میرزاخانی مردم از تبعیض گلایه دارند و عموم مردم نیاز چندانی به این یارانه‌ای که توزیع می‌شود، ندارند. اما لیلاز در مقابل این صحبت‌ها درباره یارانه، می‌گوید که این مسائل در صورتی باید مطرح شود که حسن روحانی از ابتدای توزیع یارانه‌ها روی کار آمده بود.

در نهایت اینکه نظرات سعید لیلاز و علی میرزاخانی چنان جذاب و تازه است که حتما باید این قسمت از برنامه «پنجره» را ببینید و تنها خواندن خلاصه‌ای از صحبت‌هایی که در این برنامه مطرح شده کفایت نمی‌کند.