فراز و فرود اشتغال ناقص در بازار کار ایران

به گزارش اکوایران، روند سهم اشتغال ناقص در کشور از تابستان سال ۹۲ تا تابستان امسال نشان می‌دهد این سهم تا انتهای سال ۹۷ تقریبا روند صعودی را طی کرده است. به دلیل افزایش حداقل سن افراد واجد شرایط کار از ۱۰ سال به ۱۵ سال توسط مرکز آمار ایران، کودکان بین ۱۰ تا ۱۵ سال از آمارهای پس از سال ۹۸ حذف شده‌‌اند. به همین دلیل پس از سال ۹۸ سهم اشتغال ناقص وارد یک روند نزولی شده و تا تابستان امسال این روند نزولی ادامه یافته است. به طوریکه سهم اشتغال ناقص در تابستان امسال کمترین مقدار در ۱۲ فصل پیش از خود بوده است.

معرفی متغیر سهم اشتغال ناقص

برای درک بهتر اشتغال ناقص ابتدا باید با مفهوم آن آشنا شد. اشتغال ناقص به معنای اشتغالی است که کمتر از ساعت کار معمول (۴۴ساعت در هفته) باشد. اگر تعداد افرادی که اشتغال ناقص دارند را به کل تعداد شاغلان کشور تقسیم کنیم متغیری به نام «سهم اشتغال ناقص» بدست می‌آید. این متغیر نشان می‌دهد به ازای هر ۱۰۰ نفر شاغل در کشور چه تعداد کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار می‌کنند.

تغییرات مرکز آمار ایران در داده‌های نیروی کار

این گزارش به بررسی روند سهم اشتغال ناقص از تابستان ۹۲ تا تابستان ۱۴۰۲ پرداخته است. این بررسی به دلیل تغییر سن مبنا برای محاسبه متغیر‌های بازار کار به دو بخش پیش از سال ۹۸ و پس از آن تقسیم می‌شود.

تا پیش از سال ۹۸ مرکز آمار ایران داده‌های خود را بر اساس جمعیت ۱۰ سال به بالا محاسبه می‌کرد. به عبارتی جمعیت در سن کار ۱۰ سال به بالا محسوب می‌شدند. اما در سال ۹۸ مرکز آمار این سن را به ۱۵ سال تغییر داد به همین جهت تمامی آمارهای نیروی کار از این تغییر تاثیر پذیرفت. اشتغال ناقص نیز از این قضیه مستثنا نبوده است.

روند فصلی اشتغال ناقص در کشور

در نگاه اول روند سهم اشتغال ناقص یک رفتار فصلی را از خود بروز می‌دهد. به طوریکه در بهار و تابستان هر سال سهم اشتغال ناقص پایین بوده ولی در پاییز و زمستان افزایش می‌یابد. علت این اتفاق را می‌توان در اشتغال بخش کشاورزی جستجو کرد. از آنجایی که اشتغال در بخش کشاورزی در نیمه اول سال نسبت به نیمه دوم رونق بیشتری دارد و ساعت کاری کشاورزان بیشتر است می‌توان گفت اشتغال ناقص در بهار و تابستان پایین‌تر از پاییز و زمستان است.

حذف کودکان بین ۱۰ تا ۱۵ سال از بازار کار، اشتغال ناقص را کاهش داد

با نگاه دقیق‌تر به می‌توان بررسی سهم اشتغال ناقص را به دو بخش پیش از سال ۹۸ و پس از سال ۹۸ تقسیم کرد.

بررسی روند سهم اشتغال ناقص از تابستان ۹۲ تا زمستان ۹۷ نشان می‌دهد اشتغال ناقص در کشور روند صعودی داشته است. به بیان دیگر در این مدت شاغلان با ساعت کاری کمتر از ۴۴ ساعت بیشتر شده‌اند.

از سوی دیگر روند سهم اشتغال ناقص از زمان تغییرات سن افراد واجد شرایط کار توسط مرکز آمار ایران نزولی شده است. که این افت تا تابستان امسال نیز ادامه یافته است. به طوریکه در تابستان سال جاری به پایین‌ترین سطح خود در ۱۲ فصل گذشته خود رسیده است. اشتغال ناقص در تابستان امسال معادل ۷.۹ درصد بوده است. به این معنا که به ازای هر هزار نفر شاغل در کشور ۷۹ نفر کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار می‌کنند.

یک دلیل محتمل که می‌توان برای این تغییر روند پس از سال ۹۸ عنوان کرد تعداد بالای کودکان بین ۱۰ تا ۱۵ سال در بازار کار بوده است. به طوریکه می‌توان گفت به دلیل افزایش اشتغال ناقص در کودکان بین ۱۰ تا ۱۵ سال در بازار کار، روند سهم اشتغال ناقص از تابستان ۹۲ تا زمستان ۹۷ صعودی شده است.

با تغییرات جدید مرکز آمار ایران و حذف کودکان بین ۱۰ تا ۱۵ سال از آمارهای بازار کار، روند سهم اشتغال ناقص دچار افت شدید شده است. و اثر اشتغال ناقص این کودکان از سال ۹۸ به بعد در آمارها دیده نشده است.