به گزارش اکوایران، نرخ بیکاری از نزدیک 11.8 درصد در پاییز سال 1390 به 7.6 درصد در پاییز 1402 رسیده است. مشاهده می‌شود بجز سال‌های 1394 تا 1397، نرخ بیکاری روندی نزولی پیموده است. 

نرخ بیکاری از تقسیم تعداد بیکاران به تعداد افراد فعال در بازار کار به دست می‌آید. بر اساس تعاریف بیکار به کسی گفته می‌شود که در جست‌و‌جوی شغل باشد اما به دلیل محدودیت ظرفیت‌های بازار کار نتواند وارد بازار کار شود. بنابراین به هرکسی که شغلی نداشته باشد بیکار گفته نمی‌شود بلکه شرط بیکار بودن «در جست‌و‌جوی کار بودن» نیز هست. 

به دلیل اینکه نرخ بیکاری هم تحت تاثیر تعداد بیکاران و هم تعداد نیروی فعال در بازار کار است، ممکن است تغییر نرخ بیکاری ناشی از تغییر صرفا یکی از این دو متغیر باشد. به همین ترتیب باید تغییر تعداد بیکاران به همراه تغییر تعداد افراد مشارکت کننده در بازار کار بررسی شود تا تصویری دقیق‌تر از بازار کار ارائه کند. 

تصویر بازار کار در سال‌های 1390-1394

بررسی‌ها نشان می‌دهد در ابتدای دهه 90 تعداد نیروهای فعال در بازار کار حدود 22 میلیون و 716 هزار نفر بوده است که از این جمعیت حدود 2 میلیون و 676 هزار نفر در پیدا کردن شغل مد نظر خود ناکام بوده‌اند.

مشاهده می‌شود از سال 90 تا سال 94 تعداد بیکاران در برخی سال‌ها تقریبا ثابت بوده و در برخی سال‌ها افت کرده است و در مقابل تعداد فعالان بازار کار بیشتر شده است به گونه‌ای که در پاییز 1394 تعداد نیروی فعال در کشور از 22 میلیون و 716 هزار به 24 میلیون و 693 هزار نفر رسیده است. به همین ترتیب در این سال‌ها نرخ بیکاری نیز از 11.8 درصد به 10.7 درصد کاهش یافته است. 

1402101204

خیز بیکاری طی سال‌های برجام

آمارها نشان می‌دهد علی‌رغم ادامه روند صعودی تعداد نیروی فعال در بازار کار تا سال 1398، تعداد بیکاران نیز در سال 1395 جهش شدیدی را تجربه کرده است. به همین ترتیب از 1394 تا 1398 تعداد افراد مشارکت کننده در بازار کار حدود 2 میلیون و 645 هزار نفر افزایش یافت و در مقابل تعداد بیکاران نیز به طور ناگهانی از حدود 2.6 میلیون نفر به 3.2 میلیون نفر در سال 97 و سپس 2.89 میلیون نفر در سال 98 رسید. به‌هرحال اتفاقات رخ داده باعث شد تا نرخ بیکاری در این سال‌ها حدود 11 تا 12 درصد درصد رقم بخورد. 

برخی از کارشناسان تحلیل می‌کنند که در سال‌های توافق برجام، به دلیل چشم انداز مثبتی که در جامعه پیش آمده بود برخی از افراد که قبلا تمایلی به کار نداشتند وارد بازار کار شدند و چون ظرفیت اشتغال برای تمامی این افراد فراهم نبود، نرخ بیکاری ناگهان شدیدا افزایش یافت. 

البته جالب توجه است که در سال 1397 مبنای محاسبه تعداد افراد فعال و بیکاران در بازار کار تغییر کرد، به بیان دیگر تا قبل از سال مذکور، همه افراد مشتاق به کار بالای 10 سال در زمره جمعیت فعال به شمار می‌آمدند تا اینکه در سال 97 این شرط سنی به بالای 15 سال افزایش یافت. 

1402101206

خروج افراد از بازار کار در سال‌های کرونا

مشاهده می‌شود پس از سال 1398 و شیوع کرونا، در عرض یک سال حدود 1.5 میلیون نفر از زمره افراد فعال در بازرا کار خارج شدند که بخشی از آن‌ها نیز افراد بیکار بودند. نتیجه اینکه نرخ بیکاری در سال‌های کرونا نیز از حدود 10.5 درصد در پاییز 98 به 8.9 درصد در پاییز 1400 رسید. 

کاهش بیکاری پساکرونایی

مشاهده می‌شود پس از برهه کرونا، دوباره از سال 1400 تعداد افراد مشارکت کننده در بازار کار مجددا افزایش یافته و در پاییز سال جاری به 26 میلیون و 819 هزار نفر رسیده است. علاوه بر افزایش تعداد مشارکت‌کنندگان، تعداد افراد بیکار نیز  از از 2.3 میلیون نفر به 2 میلیون نفر رسیده است. بنابراین آمارها نشان می‌دهد در این مدت نرخ بیکاری از 8.9 درصد به 7.6 درصد در پاییز سال جاری کاهش یافته است. البته مشاهده می‌شود علی‌رغم افزایش تعداد فعالان بازار کار، هنور تعداد مشارکت‌کنندگان در بازار کار به دوره قبل از کرونا نرسیده است. 

در نهایت آمارها نشان می‌دهد علاوه بر اینکه از سال 1390 تا کنون نرخ بیکاری کاهش یافته است، تعداد بیکاران نیز از 2.68 به 2.04 میلیون نفر رسیده است. به عبارت دیگر طی 12 سال اخیر حدود 23 درصد، از کل تعداد بیکاران کاسته شده و این در حالیست که تعداد فعالان بازار کار نیز با افت همراه بود و از 22 میلیون و 700 هزار نفر به 26 میلیون و 800 هزار نفر رسیده است.