هم‌صدایی تهران و ریاض: دیپلماسی برای ثبات منطقه

به گزارش اکوایران، عباس عراقچی پس از آتش‌بسی که میان ایران و اسرائیل در شبکه ایکس رقم خورد، به عربستان سفر کرده است. وزیر امور خارجه ایران که برای شرکت در نشست بریکس به برزیل سفر کرده بود پس از دیدار با مقامات کشورهای مختلف عازم تهران شد؛ اما در میانه راه توقفی نیز در عربستان سعودی داشت.

خبر مرتبط

دیپلماسی ایران در جده: عراقچی به عربستان سفر می‌کند

سخنگوی وزارت امور خارجه، از سفر وزیر امور خارجه کشورمان، به عربستان سعودی خبر داد.

عراقچی در جده با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، امیر فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه و امیر خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان سعودی دیدار کرد. بنابه روایت اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه این دیدارها به بحث درباره روابط دوجانبه و آخرین تحولات منطقه اختصاص داشت.

این دیدارها نشان‌دهنده تلاش‌های مستمر برای تقویت روابط بین ایران و عربستان سعودی هستند، به ویژه پس از بازگشایی سفارتخانه‌ها و در چارچوب تحولات اخیر منطقه‌ای مانند جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل.

خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان سعودی نیز در شبکه ایکس با اشاره به دیدارش با عراقچی تصریح کرد: ما جنبه‌های مختلف همکاری‌هایمان را بررسی کردیم. همچنین در مورد تحولات منطقه‌ای و تلاش‌ها برای ارتقای امنیت و ثبات، به همراه چندین موضوع مشترک دیگر گفت‌وگو کردیم.

پیچ‌وخم دیپلماسی ریاض و تهران

روابط تهران و ریاض به عنوان دو کشور تاثیر‌گذار منطقه همواره طی دهه‌های مختلف از اهمیت بالایی برخوردار بوده است.  اگر سال‌هایی که به دلایلی روابط طرفین به سردی انجامید را نادیده بگیریم، ایران و عربستان همواره روابط سازنده‌ای بایکدیگر داشته‌اند.

روابط دیپلماتیک بین دو کشور در ژانویه ۲۰۱۶ به دلیل حمله به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری در مشهد قطع شد، اما با میانجی‌گری چین در مارس ۲۰۲۳ -فروردین ۱۴۰۲- که با رایزنی‌های علی شمخانی، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی همراه بود، بار دیگر برقرار شد.

توافقی امنیتی که منجر شد به از سرگیری روابط و بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور پس از هفت سال که نشان‌دهنده تمایل هر دو کشور به تقویت همکاری‌های سیاسی و امنیتی بود.

این رویکرد، به ویژه پس از جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل اهمیت بیشتری یافته است. عربستان سعودی، به عنوان یکی از قدرت‌های کلیدی منطقه، سعی بر ایجاد ثبات برای رشد اقتصادی خود و توسعه کشورش با حفظ آرامش در منطقه دارد.

از نظر اقتصادی، عربستان  با اجرای برنامه «چشم‌انداز ۲۰۳۰» به دنبال تنوع‌بخشی اقتصاد خود است. این برنامه با هدف کاهش وابستگی به نفت و توسعه بخش‌های غیرنفتی مانند گردشگری، فناوری و انرژی‌های تجدیدپذیر اجرا می‌شود. از این منظر نیز ارتقای روابط تهران با ریاض می‌تواند به توسعه اقتصادی ایران کمک شایانی کند.

ریاض، کلید آرامش منطقه؟

عربستان، به عنوان یک کشور کلیدی در خلیج فارس، نقش مهمی در تعامل با کشورهای عربی دیگر و حفظ آتش‌بس دارد. عربستان در بین جنگ 12 روزه سعی داشته که نقشی رد میانه حتی محدود ایفا کند و حال با سفر عراقچی ممکن است این روند پررنگ تر نیز بشود.

حفظ آتش‌بس بین ایران و اسرائیل، ضروری برای امنیت و ثبات منطقه است. عربستان سعودی، با استفاده از روابط خود با هر دو کشور، می‌تواند نقش میانجیگری را ایفا کند.

خبرگزاری الجزیره نیز در گزارشی به بررسی دیدارهای عراقچی در عربستان پرداخته. این خبرگزاری نوشت: بن سلمان ابراز امیدواری کرد که توافق آتش‌بس به ایجاد شرایطی کمک کند که امنیت و ثبات منطقه را ارتقا دهد و بر موضع پادشاهی در حمایت از گفت‌وگوهای دیپلماتیک به‌عنوان راهکاری برای حل اختلافات تأکید کرد.  عراقچی نیز از ریاض به دلیل «محکوم کردن حمله اسرائیل» قدردانی کرده است.

پیش از آغاز حملات اسرائیل علیه ایران نیز عربستان از مذاکرات هسته‌ای ایران با ایالات متحده استقبال کرده و گفته بود از تلاش‌ها برای حل اختلافات منطقه‌ای و بین‌المللی حمایت می‌کند.

خبر مرتبط

رمزگشایی از دیدار عراقچی با بن‌سلمان؛ ترمیم روابط با خلیج‌فارس پس از فروکش کردن شعله‌های جنگ

اکوایران: ولیعهد عربستان سعودی، محمد بن سلمان با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در جده دیدار کرد. این نخستین سفر یک مقام بلندپایه ایرانی به پادشاهی خلیج فارس پس از جنگ اسرائیل با تهران بود.

معاهده آبراهام و تلاش‌ها برای توسعه روابط

در این میان، بحث درباره معاهده آبراهام و نقش بالقوه آن در توسعه روابط منطقه‌ای، را نیز می‌توان به‌عنوان یکی از نکات مورد توجه دو طرف برشمرد.

معاهده آبراهام، که در سال ۲۰۲۰ بین اسرائیل و چند کشور عربی امضا شد، هدف آن نرمال‌سازی روابط بود. عربستان سعودی تاکنون به این معاهده پیوست نکرده است، اما دولت ترامپ در سال ۲۰۲۵ تلاش‌هایی برای گنجاندن این کشور در معاهده آغاز کرده است اما چالش‌هایی نیز وجود دارد، از جمله عدم توافق بر سر مسئله فلسطین.

وزیر امور خارجه عربستان در این خصوص عنوان کرده بود که عادی‌سازی و ثبات واقعی تنها از طریق دادن یک کشور به فلسطینی‌ها حاصل می‌شود.

این معاهده شامل امارات متحده عربی و بحرین بود و پس از آن، کشورهای دیگری مانند سودان و مراکش نیز به این روند پیوستند. 

در این بین که آمریکا و اسرائیل سعی دارند عربستان را وارد معاهده آبراهام کنند، احتمال میانجی‌گری با قدرت عربستان میان ایران و آمریکا نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

گامی برای ارتقای روابط

دیدارهای اخیر وزیر امور خارجه ایران با مقامات سعودی، نشان‌دهنده ادامه تلاش‌ها برای بهبود روابط دوجانبه و همکاری در حفظ ثبات منطقه‌ای است. عربستان سعودی، با توجه به نقش کلیدی خود، می‌تواند در حفظ آتش‌بس و توسعه روابط منطقه‌ای نقش مهمی ایفا کند.

همچنین روابط پایدار میان ایران –عربستان و ترامپ با بن سلمان نیز می‌تواند به این روند کمک بزرگی کند و ضمن کاهش تنش، احتمال بازگشت میز مذاکره را نیز افزایش دهد. با این حال باید دید که سفر عراقچی به عربستان و دیدارش با مقامات ارشد این کشور چه میزان به صلح پایدار و یا کنترل تنش میان ایران و آمریکا کمک خواهد کرد؟