نقد اکونومیست به مالیات بر ثروت
برخی سیاستمداران ایرانی در سالهای اخیر به دنبال اجرای طرح «مالیات بر ثروت» برای افزایش درآمد دولت بودهاند. این گروه با استناد به عدالت مالیاتی، کاهش کسری بودجه و بهبود توزیع درآمد از آن دفاع میکنند.
امیرمحمد علوی
مالیات بر ثروت؛ هیاهویی برای هیچ
اکوایران: برخی سیاستگذاران و سیاستمداران هم در جهان هم در ایران به دنبال مالیات گرفتن از ثروت افراد هستند. با اینحال براساس آموزههای جریان اصلی علم اقتصاد این جنس از مالیاتستانی به اهداف مورد نظر خود نخواهد رسید. نکتهای که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که دولت در ایران با وجود دسترسی به منابع گسترده نفتی و انواع مالیاتها، به علت مخارج هنگفت خود و کسری بودجهای که هرسال بیشتر از سال قبل است به دنبال اخذ مالیات بر ثروت نیز رفته است.
تولیدکنندگان ایرانی در تله اقتصاد دولتی
اکوایران: در حالی که اقتصاد ایران با چالشهای متعددی چون رکود و تورم مواجه است، تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی از «دیوانسالاری دیجیتال» جدیدی گلایه دارند که بهجای تسهیل، به مانعتراشی و به عبارتی به سدی در مقابل رونق بخش خصوصی تبدیل شده است. از همینرو تا زمانی که این وضعیت در اقتصاد ایران ادامه داشته باشد نمیتوان انتظار شکوفایی بخش خصوصی و در نتیجه رشد اقتصادی را داشت.
تورم، نااطمینانی و کسری بودجه؛ مثلث افزایش نرخ بهره
اکوایران: در هفته اول مهرماه سال جاری نرخ بهره بینبانکی به بالاترین مقدار خود و سقف بازه تعیین شده رسید. اگر یک اقتصاد در وضعیت متعادل و طبیعی قرار داشته باشد، تزریق پول و به عبارتی افزایش پایهپولی عموما به کاهش نرخ بهره منجر میشود. با اینحال انتظارات تورمی، ریسک و نااطمینانی و نیاز مالی دولت آنقدر در اقتصاد ایران افزایش داشته که رشد پایهپولی و نقدینگی نتوانسته نرخ بهره را در اقتصاد کاهش دهد. به عبارتی میتوان گفت اقتصاد ایران درحال حاضر هم با تورم بالا و هم با رکود مواجه است.
آیا نقدینگی باید افزایش یابد؟
اکوایران: نقدینگی عامل اصلی تورم و افزایش قیمتها است. رشد این متغیر به سختتر شدن وضعیت معیشتی مردم منجر میشود. در مقابل برخی افراد باور دارند که رشد نقدینگی موجب بهبود وضعیت تولید و رشد اقتصادی خواهد شد و این شاخص نقش اندکی در ایجاد تورم دارد. استدلال این افراد بر پایه کاهش حجم حقیقی نقدینگی در سالهای اخیر است. با اینوجود روند بلندمدت حجم حقیقی نقدینگی نشان میدهد این رخداد اتفاقی کاملا طبیعی بوده و همچنین رشد نقدینگی اصلیترین عامل تورم بلندمدت است.
نئولیبرالیسم؛ متهمی بدون سند
اکوایران: نئولیبرالیسم! نئولیبرالیسم! نئولیبرالیسم! کلیدواژهای که توسط جریان چپ و مروجان شبهعلم برای مخالفت با آموزههای اقتصاد جریان اصلی استفاده میشود اما مبنایی علمی ندارد. این برچسب در ایران نیز استفاده میشود. حتی اگر نئولیبرالیسم را عنوانی برای جریانی بدانیم که اقتصاد بازار آزاد را نمایندگی میکند، اقتصاد ایران براساس شواهد، قرائن و آمارها، اقتصادی «باز» و «آزاد» محسوب نمیشود.
اصلاح قیمت بنزین؛ بازی «برد-برد» یا «باخت-باخت»
اکوایران: بررسیهای یک نهاد پژوهشی حاکی از آن است که اگر سیاستگذار اقدام به اصلاح قیمت بنزین نکند، مصرف این حامل انرژی رشد شدیدی داشته و با افزایش اندک ظرفیت تولید بنزین، ناترازی افزایش پیدا خواهد کرد. بر ایناساس واردات زیادتر شده و مخارج ارزی دولت نیز روندی فزاینده خواهد داشت.
دو روایت متفاوت از رکود بعد از جنگ
اکوایران: رئیس کل بانک مرکزی در ارائهای در همایش بانکداری اسلامی با اشاره به اثرات جنگ ۱۲ روزه، برآوردها از رشد اقتصادی در تیر و مرداد سال جاری را کاهشی اعلام کرده است. همچنین روند شامخ و گزارش پایش حقیقی بخش صنعت و معدن در مردادماه حاکی از آن است که وضعیت کسب و کارها و صنایع کشور رکودی است.
بحران ناترازی بنزین در ایران؛ راه حل چیست؟
اکوایران: مصرف و تقاضای بالا به دلیل قیمت پایین بنزین عامل اصلی ناترازی این حامل انرژی است. با اینحال راهکار این بحران بسیار پیچیدهتر از آزادسازی صرف قیمت بنزین است و به بسیاری از مولفههای دیگر وابسته است.
نسل آینده ایران؛ خریداران هزینههای امروز بدهیهای دولت
اکوایران: برخی کارشناسان و پژوهشگران اقتصادی معتقدند که دولت در ایران آنچنان که باید از ظرفیتهای تامین مالی از طریق بدهی استفاده نمیکند. اینها درحالی است که اگر ایجاد بدهی همراه با رشد اقتصادی و توسعه زیرساختها نباشد بیشتر به زیان بخش خصوصی و نسلهای آینده خواهد بود. در واقع این نسلهای آتی خواهند بود که بار هزینهها و کسریهای قبلی را به دوش خواهند کشید.
