بانکها در آخرین حراج اوراق مالی اسلامی برگزار شده توسط وزارت اقتصاد و دارائی مشارکت پایینی را ثبت کرده و تنها یک بانک در این حراج شرکت کرده است.
از طرف دیگر در اولین عملیات بازار باز برگزار شده در ماه جاری، درخواست تامین اعتبار بانکها به بالاترین مقدار از زمان تاسیس این بازار رسیده است. به طوری که این درخواستها حتی از زمان جنگ و پساجنگ نیز سبقت گرفته است.
همچنین اعداد و ارقامی که بانک مرکزی از نرخ بهره بین بانکی ارائه داده، نشان میدهد که نرخ بهره به بالاترین میزان از زمان انتشار دادهها رسیده است.
تمام مواردی به آنها اشاره شد بیانگر این واقعیت است که شبکه بانکی در وضعیت بغرنجی از نظر تامین نقدینگی به سر میبرد. اینها درحالی است که به تازگی وزیر راه و شهرسازی نیز خواستار تامین اعتبار برای طرح وام مکمل مسکن شده که بار این مورد نیز به دوش نظام بانکی است. امری که تگنای نقدینگی موجود در شبکه بانکی را شدیدتر میکند.
حال دو راه پیشروی بانک مرکزی قرار میگیرد؛ یک اینکه اگر این نهاد تسلیم بانکها شده و نقدینگی مورد نیاز را فراهم کند، افزایش نرخ تورم که همین حالا هم در سطوح بالایی قرار دارد، اجتنابناپذیر است. مورد دوم نیز این امر است که اگر بانک مرکزی در مقابل خواست بانکها مقاومت کند، نرخ بهره بین بانکی در سطوح بالا باقی مانده و احتمالا مردم و بنگاههای اقتصادی در تامین اعتبار مورد نیاز ناکام میمانند.
اولین عملیات بازار باز در شهریور 1404 برگزار شد
بررسی دادههای بانک مرکزی از عملیات بازار باز در 3 شهریور 1404 نشان میدهد که بانکها 451.94 هزار میلیارد تومان از سکاندار پولی کشور درخواست نقدینگی داشتهاند که این میزان سفارش، بالاترین مقدار از زمان برگزاری بازار باز محسوب میشود. در واقع تا قبل از 3 شهریور امسال، سفارشات بانکها در 27 مرداد رکورد زده بود. اینکه درخواست تامین اعتبار بانکهای کشور حتی از دوران جنگ تحمیلی ایران و اسرائیل پیشی گرفته، بیانگر تنگنای اعتباری شدید در شبکه بانکی است.
با اینکه سفارشات بانکها در اولین بازار باز برگزار شده در شهریورماه سال جاری به بالاترین مقدار رسیده اما بانک مرکزی برخلاف دوران جنگ و بعد از آن با مقدار پایینی از درخواستها موافقت کرده است. به بیان دقیقتر این نهاد با 260 هزار میلیارد تومان از سفارشات بانکها موافقت کرده که معادل 57.5 درصد از درخواستها است.
مقدار توافقاتی که در بازار باز 3 شهریور امسال به سررسید رسیدهاند برابر با 281.23 هزار میلیارد تومان و ارزش توافقهایی که همچنان در وضعیت باز قرار دارند معادل 260 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
از آنجایی که بانک مرکزی حدود 43 درصد از درخواست بانکها را مورد پذیرش قرار نداده، از همینرو بانکها به بازار قاعدهمند یا همان شبانه مراجعه کردند.
دادهها حاکی از آن است که در بازار قاعدهمند یا شبانه، بانکها رقمی بین 2 تا بیش از 15 هزار میلیارد تومان اقدام به اعتبارگیری کردهاند. در روز آخر این بازار، بانکها 15.14 هزار میلیارد تومان اقدام به اعتبارگیری کرده و 2.53 هزار میلیارد از قراردادها سررسیده شده است.
نرخ بهره بینبانکی به قله رسید
دادههای نرخ بهره بانک مرکزی از 28 اسفند سال 99 در دسترس قرار گرفته است. بررسیها نشان میدهد که نرخ بهره بین بانکی که از 8 مرداد سال جاری روندی صعودی در پیش گرفته است، در 29 مرداد امسال به بالاترین مقدار از زمان انتشار دادهها رسیده است. براین اساس در 29 مرداد ماه نرخ بهره معادل 23.99 درصد اعلام شده که تنها یک واحد درصد با سقف دالان نرخ بهره فاصله دارد.
با توجه به اینکه مراجعه بانکها به بازار بین بانکی به علت عدم توانایی در تامین اعتبار در بازار باز و بازار قاعدهمند است، بنابراین افزایش شدید نرخ بهره در هفتههای اخیر نشانهای از تشنه بودن شبکه بانکی به نقدینگی است.
