اکوایران در این گزارش، نگاهی آماری به سهم هزینه‌های اجاره‌بها در مناطق شهری و روستایی، به تفکیک دهک‌های درآمدی پرداخته است.

فشار هزینه اجاره از پایین تا بالای شهر

اجاره نشینی و خوش نشینی. این گزاره در سالهای نه چندان دور مثلا تا ۱۰ سال پیش کاملا قابل قبول بود اما دیگر بعید است مستاجری این گزاره را بپذیرد. بر اساس آمارهای رسمی بیش از ۶.۵ میلیون خانوار در کشور مستاجر هستند؛ یعنی معادل حدود ۳۱ درصد جمعیت کشور.

با این مقدمه، به سراغ آمار می رویم و حال و روز اجاره نشینی را هم در خانوارهای شهری و هم در خانوارهای روستایی مرور می کنیم.

در مناطق شهری اوضاع از چه قرار است؟

بررسی سهم هزینه اجاره بها برای یک خانوار شهری نسبت به کل هزینه های سالانه نشان می دهد، ۳۴ درصد از هزینه سالانه خانوار بابت اجاره بها هزینه می شود. اما این سهم نسبت به درآمد خانوار متغیر است.

خانوارهای شهری در دهک درآمدی دهم حدود ۴۳ درصد از هزینه سالانه خود را برای اجاره بها هزینه می کنند؛ این سهم در کم درآمدترین خانوارهای شهری ۲۷.۵ درصد است.

هزینه ای که سالانه یک خانوار شهری در بالاترین دهک درآمدی برای اجاره بهای سالانه اختصاص می دهد ۱۰ برابر همان هزینه یک خانوار شهری در پایین ترین دهک درآمدیست.

سهم هزینه های اجاره بها نسبت به سایر هزینه های مسکن نظیر بازسازی و تعمیرات ملک چقدر است؟

در پایین ترین دهک درآمدی یک خانوار شهری، ۸۶ درصد هزینه های مربوط به مسکن، فقط صرف اجاره بها می شود. این سهم در دهک های مختلف درآمدی افزایش پیدا می کند و در بالاترین دهک به نزدیک ۹۷ درصد می رسد.به طور میانگین در سال ۹۸، ۹۳ درصد از متوسط هزینه سالانه مسکن یک خانوار شهری صرف هزینه اجاره بها شده است.

اما اجاره بها در مناطق روستایی طبیعتا متفاوت از مناطق شهریست.

املاک روستایی: سهم هزینه های اجاره بها در بین خانوارهای روستایی را اگر نسبت به کل هزینه های این خانوارها مقایسه کنیم، در نهایت ۱۴ درصد از کل هزینه های خانوار روستایی به طور متوسط برای اجاره بها هزینه می شود.

شکاف هزینه کرد خانوارهای روستایی به نسبت قرارگرفتن در دهک درآمدی کمتر از این شکاف در خانوارهای شهریست. به تعبیری اگر در یک خانوار شهری به طور متوسط هزینه اجاره بهای سالانه بالاترین دهک ۱۰ برابر کم درآمدترین خانوار است، این هزینه در خانوارهای پردرآمد روستایی ۴.۵ برابر خانوارهای کم درآمد است.

 هزینه اجاره بها نسبت به هزینه های مسکن در خانوارهای روستایی هم نشان می دمد، به طور کلی ۷۸.۰ درصد از متوسط هزینه سالانه مسکن در این خانوارها صرف هزینه اجاره می شود.