گزارش بلومبرگ از سناریوهای تلافی‌جویانه چین علیه آمریکا: خیز اقتصاد جهانی به‌سوی آرماگدون؟

به گزارش اکوایران، همزمان با رویارویی چین با چشم‌انداز یک نبرد تجاری دیگر با آمریکا، پکن نسبت به سال‌های گذشته قدرت و ابزارهای جدیدی به دست آورده است؛ اتفاقی که چین را قادر ساخته است گستره اقدامات تلافی‌جویانه خود را افزایش دهد و در صورت نیاز باعث آسیب ویرانگر در حوزه‌های تجارت و امور مالی در سطح جهان شود.

به نوشته بلومبرگ، با گذشت شش سال پس از آنکه دونالد ترامپ نخستین جنگ تجاری با چین را آغاز کرد، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا از حضور چندین مقام سختگیر در قبال چین در دولت خود خبر داده و تهدید کرده است تعرفه 60 درصدی بر کالاهای چینی وضع کند؛ موضوعی که می‌تواند تجارت دو اقتصاد برتر جهان را با آسیب جدی همراه کند.

معضل چین اکنون این است که با توجه به مازاد تجاری قابل توجه این کشور با آمریکا، هرگونه اقدام تلافی‌جویانه مستقیم ممکن تأثیر محدودی داشته باشد.

چین پیش از این تمایل خود برای استفاده از برخی اقدامات نامتقارن علیه محدودیت‌های تعرفه‌ای و تجاری هم از سوی دولت ترامپ و هم بایدن را نشان داده است. اگر تهدیدات جدید، عملی شوند، پکن ممکن است از بخش گسترده‌تری از سلاح‌های اقتصادی خود استفاده کند و ریسک آغاز مناقشه‌ای را به وجود آورد که کنترل آن حتی دشوارتر خواهد بود.

وانگ ون، رئیس اجرایی موسسه مطالعات مالی دانشگاه رنمین چونگ یانگ، می‌گوید: «جنگ‌های تجاری ساده و اقدامات متقابل نمی‌توانند به‌اندازه کافی تفاوت‌های آینده چین و آمریکا را حل کنند. جایگزین‌های موجود برای چین لزوما باعث نخواهند شد این کشور از سقوط ایمن شود؛ آن هم برای کشوری که مدت‌ها قبل در باتلاق بحران مسکن قرار دارد.»

فروش اوراق خزانه‌داری آمریکا

احتمالا زیان‌بارترین اقدام چین می‌تواند خالی کردن تمام یا بخش بزرگی از انباشت اوراق خزانه‌داری آمریکا در این کشور باشد که ارزش آن‌ها در حال حاضر به 734 میلیارد دلار می‌رسد. این اقدام احتمالا فشار بیشتری بر بازده اوراق خزانه‌داری ایالات متحده خواهد داشت و می‌تواند بازارهای مالی سراسر جهان را مختل کند.

چین پیش از این میزان دارایی‌های خود از اوراق قرضه آمریکا را از سال 2017 به این سو به یک‌سوم کاهش داده بود. تمایل برای متنوع‌سازی سرمایه‌گذاری‌ها به این معناست که این فروش ممکن است ادامه داشته باشد، به‌ویژه پس از آنکه کشورهای غربی برخی ذخایر ارزهای خارجی روسیه را به‌دنبال حمله به اوکراین مسدود کردند.

بخشی از این کاهش در داشتن اوراق خزانه‌داری آمریکا همچنین ممکن است به دلیل تغییر چین در نحوه نگهداری این اوراق به جای کاهش قابل توجه مالکیت آن‌ها باشد.

کاهش ناگهانی دارایی‌های چین از اوراق خزانه‌داری آمریکا ممکن است قیمت‌های اوراق قرضه را کاهش دهد؛ امری که می‌تواند ارزش دارایی‌های خود چین و ذخایر ارزی این کشور را پایین بیاورد. این اتفاق همچنین به صادرکنندگان آمریکایی یک مزیت می‌بخشد، چراکه دلار ارزان‌تر می‌شود.

ضعیف کردن یوآن

یوآن ارزان‌تر، رقابت‌پذیری صادرات چین را بیشتر می‌کند و می‌تواند با برخی تأثیرات تعرفه‌های بالقوه آمریکا رویارویی کند. بررسی‌های اقتصاددانان مورگان استنلی شامل روبین شینگ نشان می‌دهد در زمان نخستین‌ جنگ تجاری در سال‌های 2018 و 2019، ارزش یوآن در برابر دلار تا 11.5 درصد کاهش پیدا کرد و تواسنت دو-سوم از افزایش تعرفه‌ها را جبران کند.

بیش از نیمی از اقتصاددانانی که پس از انتخابات آمریکا در نظرسنجی بلومبرگ شرکت کردند، معتقد بودند که پکن ممکن است در پاسخ به تعرفه‌های بالقوه ترامپ، یوآن را ضعیف کند.

با این حال، اقتصاددانان به‌طور گسترده نسبت به میزان کاهش ارزش یوآن دچار اختلاف هستند و این پیش‌بینی‌ها از 7.3 تا 8 یوآن به ازای هر دلار برای سال 2025 متفاوت است.

ریسک: کاهش ارزش یوآن می‌تواند مازاد تجاری بی‌سابقه چین را افزایش دهد و موجب نارضایتی شرکای تجاری شود. این موضوع ممکن است آن‌ها را به اعمال تعرفه برای مقابله با عدم تعادل در تجارت جهانی سوق دهد. همچنین، چنین وضعیتی می‌تواند جریان خروج سرمایه از چین را تحریک کرده و سرمایه‌گذاران خارجی را از سرمایه‌گذاری در این کشور دلسرد کند.

محدودیت صادرات مواد حیاتی

تابستان گذشته، پکن صادرات گالیوم و ژرمانیوم را محدود کرد، دو فلز حیاتی برای صنایع نیمه‌رسانا، مخابرات و خودروهای برقی. این اقدام به‌عنوان تلاشی برای ایجاد فشار بر واشنگتن برای رفع محدودیت‌های خود تلقی شد.

چند ماه بعد، چین محدودیت‌هایی بر برخی از انواع گرافیت اعمال کرد، در حالیکه ایالات متحده قوانین خود را برای جلوگیری از انتقال تراشه‌های پیشرفته به چین تشدید کرد. این محدودیت‌ها به‌تازگی با افزودن عنصر آنتیموان به لیست، ادامه یافت.

چین می‌تواند صادرات مواد معدنی حیاتی یا عناصر کمیاب را محدود کند؛ موادی که عمدتا تولید و عرضه آن‌ها توسط چین انجام می‌شود. چنین اقدامی ممکن است ایالات متحده را در تأمین مواد مورد نیاز برای فناوری‌های پیشرفته، حداقل در کوتاه‌مدت، دچار مشکل کند. چین در تولید حدود 20 ماده خام حیاتی در جهان پیشرو است.

ریسک: شرکای تجاری چین ممکن است این کشور را به عنوان یک تأمین‌کننده قابل‌اعتماد نبینند و به دنبال منابع جایگزین بروند که این امر می‌تواند تنوع زنجیره‌های تأمین و دور شدن از پکن را تسریع بخشد.

هدف قراردادن شرکت‌های آمریکایی

از زمان آغاز جنگ تجاری، پکن قوانینی مانند «فهرست نهادهای غیرقابل اعتماد» و «قانون ضدتحریم‌های خارجی» وضع کرده است که شرکت‌ها یا افرادی را که به توسعه چین آسیب می‌زنند، هدف قرار می‌دهد. این قوانین می‌تواند دارایی‌ها را مصادره کند یا معاملات تجاری را مسدود نماید که مشکلی بزرگ برای شرکت‌هایی مانند اپل، تسلا یا مایکروسافت محسوب می‌شود. این شرکت‌ها میلیاردها دلار درآمد سالانه از چین دارند.

بررسی امنیت سایبری سال گذشته برای واردات از شرکت Micron Technology Inc. بزرگ‌ترین تولیدکننده چیپ حافظه در آمریکا، جبهه جدیدی در رقابت‌های فناوری بین دو کشور ایجاد کرد. همچنین دولت چین اعلام کرده است که تحقیقات درباره شرکت مادر Tommy Hilfiger و Calvin Klein به دلیل استفاده نکردن از پنبه تولیدی منطقه سین‌کیانگ آغاز خواهد شد. آمریکا تجارت با این منطقه را به دلیل نگرانی‌های حقوق بشری محدود کرده است.

ریسک: ایالات متحده می‌تواند به‌راحتی با هدف قراردادن شرکت‌های چینی واکنش نشان دهد و تحریم‌های دولتی و تحریم‌های مصرف‌کنندگان ممکن است به‌سرعت تشدید شده و از کنترل خارج شوند.

ائتلاف‌سازی

چین از پیش در حال جلب حمایت متحدان سنتی آمریکا بوده است تا تأثیرات روابط رو به وخامت با بزرگ‌ترین شریک تجاری خود را کاهش دهد. از اعلام تمایل به «شروعی تازه» با ژاپن تا کاهش تنش‌ها با هند، مقامات چینی تلاش کرده‌اند تا اصطکاک‌های دیپلماتیک را کاهش دهند.

به گفته مت گرتکن، استراتژیست ارشد ژئوپلیتیک شرکت BCA Research.:«یکی از مؤثرترین استراتژی‌هایی که پکن می‌تواند در مرحله بعدی جنگ تجاری دنبال کند، «تشکیل ائتلاف در اوراسیا همراه با دیپلماسی تجاری برای متقاعد کردن متحدان و شرکای آمریکا است که سیاست ایالات متحده بی‌ثبات و مضر برای صلح و رفاه است.»

تقویت روابط چین با روسیه و جلب حمایت کشورهایی مانند آلمان، ژاپن و استرالیا نشان‌دهنده وقوع این روند است.

ریسک: کشورها ممکن است تمایل داشته باشند از رقابت ایالات متحده و چین بهره‌مند شوند و از انتخاب یک طرف خودداری کنند.