ارمنستان حاکمیت باکو بر قره‌باغ را پذیرفت؟

تلاش ها برای پایان دادن به تنش های مرزی میان آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه کوهستانی قره باغ ادامه دارد با یک تفاوت. این بار اروپا و آمریکا در غیاب روسیه ابتکار عمل را در دست گرفته اند و در شرایطی که روسیه درگیر چالش های لجستیکی و نظامی اش در میدان اوکراین است، این گروه از بازیگران تلاش دارند تا مانع از تکرار کابوس این نبرد مرزی پرمناقشه شده و به طریقی آتش زیر خاکستر را خاموش کنند.

مانور غرب در غیاب مسکو

به گزارش اکو ایران: براساس گزارش شورای اروپا، ارمنستان و آذربایجان با تسهیل یک ماموریت غیر نظامی اتحادیه اروپا در مرزهای مشترک موافقت کردند؛ جایی که بدترین درگیری ها میان دو کشور از سال 2020 تاکنون رخ داده و موجب کشته شدن بیش از 200 نفر در ماه گذشته شده است. به نوشته خبرگزاری الجزیره و رویترز، شورای اروپا روز جمعه اعلام کرد که هدف از این ماموریت که تا پایان ماه جاری آغاز خواهد شد، کمک به تعیین مرزهای میان دو کشور حداکثر برای دو ماه است. این توافق پس از دیدار الهام علی اف، رئیس جمهوری آذربایجان با نیکول پاشنیان، نخست وزیر ارمنستان، امانول مکرون و شارل میشل، رئیس شورای اروپا در پراگ و در حاشیه اولین نشست جامعه سیاسی اروپا انجام شد. شورای اروپا در این باره اعلام کرد: ارمنستان و آذربایجان تعهد خود را به منشور سازمان ملل متحد و اعلامیه آلماتی که در سال 1991 ثبت شده، اعلام کرده اند؛ اعلامیه ای که در چارچوبش دو بازیگر می بایست به تمامیت ارضی و حاکمیت یکدیگر احترام گذاشته و این دو مقوله را به رسمیت بشناسند.در همین راستا رسانه های ترکیه اعلام کرده اند که ارمنستان حاکمیت آذربایجان بر منطقه قره باغ را پذیرفته است. پیش از گردهمایی روز جمعه، رهبران ایروان و باکو با رجب طیب اردوغان دیدار داشتند، دیداری که جزئیاتی از آن منتشر نشده است.

توافق در حالی محقق شد که ارمنستان و آذربایجان به واسطه یک مناقشه ارضی چندین دهه ای بر سر منطقه قره باغ کوهستانی واقع در آذربایجان که اکثریت ساکنان آن مسلمان یا ارامنه مسیحی هستند، چندین بار رویاروی هم قرار گرفته اند.در همین راستا، ماه گذشته حداقل 286 نفر به واسطه درگیری ها کشته شدند، پیش از آن که آتش بس با میانجیگیری ایالات متحده به بدترین درگیری میان آذربایجان و ارمنستان از سال 2020 که می توانست تبدیل به جنگی همه گیر شود، پایان دهد. سال 2020 نیز درگیری شش هفته ای میان دو بازیگر کلید خورد که به واسطه اش بیش از 6 هزار 500 نفر جان باختند و در نهایت با میانجیگری روسیه، ایروان و باکو با آتش بس مشروط موافقت کردند؛ آتش بسی که به واسطه آن قرار بر آن بود که ارمنستان بخش هایی از اراضی را که ده ها سال در اختیار داشت را به آذربایجان واگذار کند.

فرصت سازی در غیاب مسکو

دو همسایه که پیشتر جزو اقمار شوروی از هم پاشیده هستند از سال ها قبل شاهد نفوذ مسکو در منطقه مورد مناقشه قفقاز بوده اند. اما امروز مسکو به واسطه نبرد در اوکراین در حال از دست دادن توانایی نظامی اش است زیرا تمام توان خود را بر نبرد با کی یف متمرکز کرده و هر روز شکست های زیادی را متحمل می شود. در چنین شرایطی فرصت برای مانور ایالات متحده و اتحادیه اروپا هموار گشته تا در فرایند میانجیگری ها برای تحقق فرایند عادی سازی روابط ارمنستان و آذربایجان نقش پیشرو را داشته باشند.

پیشتر از این توافق، وزاری خارجه ارمنستان و آذربایجان در ژنو برای آغاز تدوین پیش نویس متن معاهده صلح با یکدیگر دیدار داشتند. این دیدارها پس از نشست 31 اوت برگزار شد؛ نشستی که با میانچیگیری اتحادیه اروپا، علی اف و پلشنیان در بروکسل با یکدیگر دیدار کردند. در ژنو وزاری خارجه دو کشور در باب مواردی چون خروج کامل نظامیان ارمنستان از خاک آذربایجان، گشایش خطوط حمل و نقل و ارتباطی گفتگوهایی داشتند و همچنین بر تضمین های امنیتی ارامنه ساکن در قره باغ تاکید کردند.