سوخت‌و‌ساز ۱۲ ساله اقتصاد ایران

به گزارش اکوایران، تولید ناخالص داخلی کشور در دوازده سال اخیر به بیشترین سطح خود در بهار امسال رسیده است. اگر تولید ناخالص داخلی کشور را به تفکیک چهار فعالیت اقتصادی عمده بررسی کنیم می‌توان مشاهده کرد سه گروه «کشاورزی» ، «صنعت و معدن» و «خدمات» به بالاترین سطح تولید خود در ۱۲ سال گذشته رسیده‌اند. در صورتیکه در بخش «نفت و گاز» این اتفاق نیافتاده است.

جاماندن رشد نفت از سایر بخش‌های اقتصاد

آخرین آمار بانک مرکزی از تولید ناخالص داخلی، نشان می‌دهد این شاخص در بهار سال ۱۴۰۲ به حدود ۳۸۰ هزار میلیارد تومان (همت) به سال پایه ۹۵ رسیده که نسبت به بهار سال ۱۳۹۰، نزدیک به ۶۴ هزار میلیارد تومان بیشتر بوده است. آمارها گویای آن است که تولید در بهار سال جاری در بیشترین سطح خود در ۱۲ سال گذشته قرار گرفته است.

اگر تولید ناخالص داخلی را به تفکیک فعالیت‌های اقتصادی بررسی کنیم متوجه رکورد تولید ناخالص داخلی تمامی بخش‌ها به جز بخش نفت و گاز در بهار ۱۴۰۲ نسبت به ۱۲ سال پیش از خود می‌شویم. به عنوان مثال تولید ناخالص داخلی در بخش خدمات در بهار ۱۴۰۲ به ۲۲۱.۴ همت به سال پایه ۹۵ رسیده که از تولید این بخش در بهارهای ۱۲ سال گذشته بیشتر بوده است. همین اتفاق برای بخش کشاورزی و صنعت و معدن نیز رخ داده است. 

طبق آمارها بخش نفت و گاز از این قاعده مستثنا بوده است. تولید ناخالص داخلی بخش نفت و گاز در سال ، ۱۴۰۲، به عدد ۳۸.۷ هزار میلیارد تومان به سال پایه ۹۵ رسیده اما باوجود رشد پلکانی در سال‌های اخیر، هنوز پایین‌تر از رقم سال 97 بوده است. مهم‌ترین عوامل عقب‌ماندگی رشد اقتصاد در این بخش را می‌توان تحریم‌ها و شیوع کرونا دانست.

متوسط رشد دوازده ساله اقتصاد ایران؛ 1.55 درصد

بررسی میانگین رشد اقتصادی در دوازده سال گذشته نشان می‌دهد تولید ناخالص داخلی کشور در این مدت به طور میانگین سالانه ۱.۵۵ درصد رشد کرده است.

ارزیابی رشد به تفکیک سه بخش مهم نشان می‌دهد، بهترین عملکرد تولید از بهار ۱۳۹۰ تا بهار امسال مربوط به بخش کشاورزی است. نکته قابل توجه آن است که تولیدات کشاورزی به قیمت‌های ثابت سال 95 به طور میانگین سالانه ۳.۵ درصد رشد داشته است. این درحالی است که بخش کشاورزی در این سال‌ها درگیر خشکسالی‌های پی‌درپی شده است.

در این ارزیابی هم نامناسب‌ترین وضعیت در این سال‌ها متعلق به بخش نفت و گاز بوده است. در بهار سال جاری تولید نفت و گاز کشور به طور میانگین سالانه ۱.۹۴ درصد ریزش داشته است. به این معنا که اگر تولید بخش نفت در این سال‌ها بدون تغییر می‌ماند و میانگین رشد سالانه آن صفر می‌شد کشور رشد اقتصادی بالاتری را تجربه می‌کرد. 

به عقیده برخی، اینکه اقتصاد کشور در بخش کشاورزی که نسبت به بخش نفت از مزیت کمتری برخوردار بوده، رشد سالیانه بیشتری داشته است، نشان می‌دهد منابع نفتی ایران از سایر بخش‌های تولید جامانده است. این در حالی است که تولیدات کشاورزی تا بهار امسال، باوجود تمامی کمبودهای داخلی و شرایط نامساعد اقلیمی توانسته در این ۱۲ سال میانگین رشد سالیانه بالاتری را تجربه کند.