برای درد کتف به چه دکتری مراجعه کنیم

در صورتی که از درد مزمن در ناحیه کتف و شانه رنج می‌برید، این مقاله احتمالا برای شما جالب باشد. در این مطلب ابتدا به انواع درد ناحیه کتف و دلایل آن پرداخته و سپسپ راه‌ها درمان آن و تخصص‌های مرتبط را معرفی کرده‌ایم. همچنین درستی این مطالب به کمک دکتر محمدرضا خادمی صحت‌سنجی و از گفته‌های متخصصان برجسته ارتوپدی در شیراز، یزد و گیلان در گفتگو با خبرگزاری‌های معتبر کشور، نکات مفید را جمع‌آوری کرده‌ایم.

به یاد داشته باشید درد کتف صرفاً یک ناراحتی گذرا نیست. این اختلال می‌تواند بر کیفیت زندگی افراد تأثیر قابل توجهی بگذارد و انجام فعالیت‌های روزمره مانند لباس پوشیدن، شانه کردن مو، بلند کردن اجسام و حتی خوابیدن را با مشکل مواجه سازد. علاوه بر این، نادیده گرفتن درد کتف و عدم مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان به موقع، می‌تواند منجر به عوارض جدی تری مانند ضعف عضلانی دائمی، محدودیت حرکتی مفصل شانه و آسیب‌های عصبی شود.

انواع درد کتف و شانه و دلایل

به گفته دکتر امیدرضا مومن‌زاده، متخصص و عضو انجمن ارتوپدی ایران، درد شانه و کتف را یکی از شایع‌ترین مشکلات مفصلی در بین خانم‌ها و آقایان، به‌خصوص در رنج سنی میانسال است. وی عنوان کرد: «بیشترین مراجعینی که از درد این نواحی شکایت دارند، افرادی هستند که دست آن‌ها در طولانی‌مدت فشار زیادی را تحمل می‌کند؛ برای مثال افرادی مثل ورزشکاران و نقاشان ساختمان (که دست‌های آنان در مدت طولانی بالای سر قرار بوده و فشار زیادی روی زردپی‌های کاف گرداننده شانه ایجاد می‌کند)، بیشتر در معرض این مشکل هستند». البته، مومن‌زاده دلایل دیگری هم مثل سوانح رانندگی، رسوب کلسیم در مفصل شانه (به‌خصوص در زنان)، بیماری‌هایی مثل دیابت و اختلال در عملکرد غدد تیروئید را هم جزو دلایل درد کتف، گردن و شانه می‌داند.

مومن زاده تصریح کرد: بیمارانی که برای درمان به متخصص ارتوپدی مراجعه می‌کنند، به غیر از درد شانه دچار مشکلاتی همچون بی حرکتی یا کاهش حرکت مفصل شانه و ضعف و کاهش قدرت نیز هستند. به غیر از آسیب‌های که به تاندون وارد می‌شود، مشکل شایع دیگری که به خصوص خانم‌ها با آن مواجه می‌شوند شانه منجمد بوده که یا بدون علت بوده و یا در بیمارانی که دچار دیابت یا مشکلات غده تیروئید هستند مشاهده می‌شود. وی ادامه داد: افرادی که دچار شانه منجمد می‌شوند به شدت دچار خشکی شانه یا کاهش دامنه حرکت و درد قابل توجه مواجه می‌شوند بنابراین درمان آن نیاز به توانبخشی و فیزیوتراپی طولانی مدت و درمان دارویی و گاهی تزریق داروی مناسب در فضای مفصل دارد. 

جهت تشخیص خیلی از مواقع از روش‌های رادیوگرافی ساده و MRI استفاده می‌شود. بعد از تشخیص درمان‌های علامتی مانند مسکن ها،داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی، پمادهای موضعی، و گاهی تزریق کورتون در داخل فضای ساب آکرومیال در کنار آن فیزیوتراپی و توانبخشی در صورت نیاز استفاده می‌شود و اگر بیمار با روش‌های معمول بهبود نیافت درمان‌های جراحی شامل جراحیهای بسته (آرتروسکوپی) و یا جراحیهای باز برای از بین بردن عارضه استفاده می‌شود.

انواع درد کتف و شانه

احساس درد در ناحیه کتف و شانه به شکل‌های مختلفی احساس می‌شود. درد ناگهانی و شدید در قسمت سرشانه و بازو، بیشتر در افرادی دیده می‌شود که دچار شکستگی استخوان، پارگی تاندون یا دررفتن مفصل شده‌اند. گاهی اوقات این شرایط برعکس بوده و درد در قسمت کتف تا ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه پیدا می‌کند. یک نوع دیگر از احساس درد در این ناحیه، زمانی است که بیمار از دست خود استفاده کرده یا آن را بالا می‌آورد.

احساس درد در خواب

برخی از افراد فقط در زمان خواب از چنین دردی شکایت دارند و این موضوع برایشان به یک چالش تبدیل شده‌است. در برخی مواقع هم دیده شده که افراد، علاوه‌بر احساس درد در ناحیه کتف و گردن، درد ستون فقرات را نیز تجربه می‌کنند.

درد پخش‌شونده و سرایت‌کننده

درد شانه و کتف به‌صورت پخش‌شونده هم در افراد زیادی دیده می‌شود. در این حالت، درد از یک ناحیه مثل گردن آغاز شده و به سمت مفاصل دیگر مثل کتف و شانه پخش خواهد شد. درد سرایت‌کننده هم یک نوع دیگر از شرایط نامطلوبی است که در آن، درد از جای دیگری مثل قلب شروع شده و به کتف و شانه سرایت می‌کند. اگر جراح شانه و کتف این حالت را تشخیص دهد، بیمار را به یک متخصص دیگر ارجاع خواهد داد.

درد کتف و شانه همراه با درد دست

برخی از بیماران، علاوه‌بر احساس درد در این مفاصل، با مشکل عدم توانایی در حرکت دادن دست خود هم مواجه می‌شوند؛ یعنی نمی‌توانند دستشان را به سمت عقب ببرند و ماهیچه‌هایشان سفت خواهد شد.

درد کتف و شانه همراه با درد زانو

نوعی از این درد که در کودکان دیده می‌شود، با مشکلات دیگری مثل درد در ساق دست، زانو و سایر مفاصل همراه است. در اکثر مواقع، درد کتف، درد دست یا زانو درد در کودکان به دلیل رشد آن‌ها ایجاد می‌شود و جای نگرانی ندارد؛ اما برای اطمینان بیشتر، بد نیست فرزند خود را نزد یک متخصص ارتوپد ببرید. در این شرایط، برای درمان زانو درد، کتف درد و سایر دردهای کودک، داروهای مسکن با دوز پایین تجویز می‌شود.

دکتر حسن دانشمندی، عضو هیات علمی دانشگاه گیلان در گفت‌وگو با خبرنگار علم ورزش ایسنا، مهم‌ترین علت درد سرشانه و کتف در ورزشکاران را عدم تعادل عضلانی در آن‌ها عنوان کرد. این وضعیت بیشتر در ورزشکارانی که تحت‌فشار زیادی هستند، مثل ورزشکاران رشته‌های وزنه‌برداری یا ورزشکاران رشته‌های پرتابی مثل پرتاب نیزه و دیسک، برخی رشته‌های راکتی مانند تنیس و اسکواش و هم‌چنین شناگران دیده می‌شود. 

وی اشاره کرد مفصل کتف یا «کمر‌بند شانه‌ای»، دارای دو مفصل بین کتف و باز و یک مفصل بین کتف و ترقوه است. حرکات روزمره به گونه‌ای است که از حداکثر دامنه‌ی حرکتی کمربند شانه‌ای استفاده نمی‌شود و همین امر موجب درد در این ناحیه می‌شود. علاوه بر این شایع‌ترین عارضه‌ای که در درد‌های مفصل بازویی و ناحیه کتف داریم عارضه‌ی «کلاهک چرخش‌دهنده» در ورزشکاران است. 

عارضه‌ی «کتف بالدار» هم نوعی ناهنجاری در استخوان کتف است که بیشتر در نوجوانان دیده می‌شود که با نشستن پشت میز‌های بلند حرکت‌هایی انجام می‌شود که وقتی از پشت نگاه می‌کنیم، یک نوع بیرون‌زدگی در کتف دیده می‌شود که موجب ضعف عضلات نزدیک‌کننده کتف می‌شود. چنین وضعیتی باعث تشدید درد در ناحیه پشت کتف می‌شود.

دلایل درد شانه

کمبود برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین D و کلسیم می‌تواند بر سلامت استخوان‌ها و مفاصل تاثیر بگذارد. در موارد نادر، کمبود شدید این ویتامین‌ها و مواد معدنی ممکن است به طور غیرمستقیم در بروز درد کتف نقش داشته باشد. با این حال، علت اصلی درد کتف اغلب ناشی از عوامل دیگری مانند آسیب‌های تاندونی، آرتروز یا بورسیت است. پزشک با بررسی علائم و انجام آزمایشات لازم، در صورت لزوم، کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی را تشخیص داده و برای جبران آن‌ها اقدامات درمانی لازم را انجام می‌دهد.

پارگی تاندون یا سایر بیماری‌های تاندونی (Tendinopathies)

تاندون ها، بافت‌های رشته ای محکمی هستند که عضلات را به استخوان‌ها متصل می‌کنند. استفاده بیش از حد از مفصل شانه، ضعف عضلانی، حرکات تکراری و بلند کردن اجسام سنگین می‌تواند منجر به التهاب و میکروپارگی در تاندون‌های اطراف مفصل شانه شود. 

دو مورد از شایع ترین بیماری‌های تاندونی در ناحیه شانه عبارتند از التهاب تاندون روتاتور کاف و پارگی تاندون شانه. 

روتاتور کاف، گروهی از چهار عضله کوچک و تاندون‌های آنهاست که وظیفه ثبات و حرکت مفصل شانه را برعهده دارند. التهاب تاندون روتاتور کاف، به خصوص در افرادی که مشاغل فیزیکی سنگین دارند یا در رشته‌های ورزشی پرتابی فعالیت می‌کنند، بسیار شایع است.

اما اگر بیمار فقط در زمان بالا آوردن دست خود احساس درد دست و شانه داشته باشد، به احتمال زیاد دچار پارگی یا التهاب تاندون تاندونیت شده‌است. درد ناگهانی و شدید هم به دلیل التهاب تاندون یا شکستگی مفصل رخ می‌دهد. پارگی تاندون‌های شانه، اغلب در افراد بالای 40 سال و به دنبال ضربه مستقیم به شانه یا زمین خوردن روی بازو رخ می‌دهد. علائم پارگی تاندون شانه شامل درد شدید، ضعف قابل توجه عضلات و بی ثباتی مفصل می‌شود. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب پارگی تاندون برای جلوگیری از عوارض جدی مانند ضعف دائمی عضلات و محدودیت حرکتی شانه ضروری است.

التهاب بورس‌های اطراف مفصل یا بورسیت

بورسیت ساب آکرومیال یکی از شایع‌ترین علل درد کتف است که در اثر التهاب بورس واقع در زیر عضله دلتوئید (عضله بالایی بازو) ایجاد می‌شود. بورس‌ها، کیسه‌های پر از مایع هستند که در اطراف مفاصل قرار گرفته و وظیفه کاهش اصطکاک بین استخوان‌ها، تاندون‌ها و عضلات را برعهده دارند. به التهاب این کیسه‌ها، بورسیت گفته می‌شود. ساییدگی مکرر تاندون روتاتور کاف بر روی این بورس در حین حرکات بالای دست، می‌تواند منجر به التهاب و درد شود.

ساییدگی و تخریب مفصل شانه یا آرتروز 

آرتروز، بیماری مزمنی است که با تخریب تدریجی غضروف مفصلی همراه است. مفصل شانه نیز مانند سایر مفاصل بدن در معرض ابتلا به آرتروز قرار دارد. آرتروز مفصل شانه اغلب در افراد بالای 50 سال و به دنبال سال‌ها ساییدگی و پارگی‌های میکروسکوپی در غضروف مفصلی ایجاد می‌شود. درد، خشکی مفصل، کاهش دامنه حرکتی و صدا دادن مفصل از علائم شایع آرتروز شانه به شمار می‌روند.

ناپایداری مفصل شانه

ناپایداری مفصل شانه به وضعیتی گفته می‌شود که در آن، کلاهک استخوان بازو (هومروس) به راحتی از حفره کم عمق استخوان کتف خارج شده یا به طور ناقص از حفره خارج شده و مجدداً به جای خود برمی‌گردد. دررفتگی شانه اغلب در اثر ضربه مستقیم یا زمین خوردن روی بازو رخ می‌دهد و با درد شدید، تغییر شکل مفصل و ناتوانی در حرکت بازو همراه است. نیمه دررفتگی شانه نیز می‌تواند به دنبال حرکات ناگهانی یا بلند کردن اجسام سنگین ایجاد شود.

شانه یخ‌زده

اگر افراد احساس کنند که ماهیچه دست آن‌ها سفت شده و در حرکت دادن آن ناتوان هستند، به شرایطی به نام شانه یخ‌زده دچار شده‌اند. این بیماری بیماری «شانه یخ‌زده» به دلیل التهاب کپسول شانه اتفاق می‌افتد. کپسول یک پرده بافتی کلفت و محکم به شکل کیسه است که دور تا دور مفصل شانه را گرفته است و در عارضه‌ی «شانه یخ‌زده» این ناحیه دچار کوتاهی و خشکی می‌شود.

به گفته دکتر دانشمندی، عارضه شانه یخ زده بیشتر در نوجوانان دیده می‌شود؛ البته خانم‌های میانسال و افراد دیابتی هم در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.

سندروم درد میوفاسیال

به گفته محمد طحامی، متخصص ارتوپدی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز، احساس درد و گرفتگی شدید در ناحیه کتف و گردن همیشه مربوط به مشکلات مثل دیسک گردن نیست؛ بلکه ممکن است مراجع دچار «سندروم درد میوفاسیال» شده باشد که گاهی با دیسک گردن اشتباه گرفته می‌شود. 

سندروم درد میوفاسیال، همان درد مزمن ماهیچه‌ای است که در مواردی می‌تواند در اثر آسیب‌های ماهیچه‌ای، فعالیت‌های بیش از اندازه و انقباض‌های طولانی مدت ایجاد شود. در این حالت احساس درد در یک یا چند نقطه در پشت کتف شروع و با پیشرفت بیماری، درد به گردن، پشت قفسه سینه، بازو و حتی به انگشتان دست هم می‌رسد. 

گاهی مبتلایان به این سندروم همزمان با بروز درد، احساس ضعف در عضلات بازو، دست و همچنین احساس گزگز و سوزش در انگشتان دست خود دارند. در اوایل بیماری ممکن است با ضربه زدن روی نقطه دردناک احساس کاهش درد به بیمار دست دهد؛ اما با پیشرفت بیماری، احساس درد نیز شدیدتر می‌شود. 

سندرم درد میوفاسیال قابل ‌پیشگیری نیست، اما می‌توان از عواملی که باعث تشدید این بیماری می‌شود، جلوگیری کرد. نشستن طولانی مدت، قرار دادن دست در یک وضعیت نادرست، فعالیت‌های فیزیکی شدید و استرس‌های روحی می‌تواند زمینه ای برای شروع این بیماری باشد.

مشکل سیاتیک

درصورتی‌که حتی ستون فقرات هم درگیر شده و فرد در تمام مهره‌های گردن، شانه و کمر خود احساس درد داشته باشد، به احتمال زیاد عضله پیریفورمیس منقبض شده و به دنبال آن، به مشکلات مربوط به عصب سیاتیک مبتلا شده‌است. در این شرایط، جراح شانه و کتف بعد از بررسی وضعیت بیمار، روش‌های مختلفی مثل ورزش درمانی، طب فیزیکی و توانبخشی را پیشنهاد می‌دهد.

خوابیدن به پهلو به طور مستقیم باعث درد کتف نمی‌شود. با این حال، در صورتی که درد کتف ناشی از التهاب بورس ساب آکرومیال (التهاب بورس زیر عضله دلتوئید) باشد، خوابیدن روی شانه دردناک ممکن است باعث تشدید درد شود. در این موارد، خوابیدن به پشت یا روی شانه سالم توصیه می‌شود. همچنین استفاده از بالش با ارتفاع مناسب می‌تواند به حفظ وضعیت صحیح ستون فقرات در هنگام خواب کمک کند.

دیسک گردن

دکتر تورج یزدی، متخصص و جراح مغز و اعصاب، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی یزد، سوزش بین دو کتف و احساس کاهش قدرت دستها را از علائم دیسک گردن عنوان و توصیه کرد افرادی با مشاغلی که سرشان در یک وضعیت قرار دارد (از جمله حسابداران، خیاطان و آرایشگران و افرادی که در امور دفتری مشغول هستند) با انجام ورزشهای ایزومتریک گردن از بروز دیسک گردن جلوگیری کنند. دکتر یزدی، درد ناحیه گردن، سپس سر، شانه‌ها و بین دو کتف را از دیگر علائم دیسک گردن نام برد و گفت: «برای برخی بیماران حرکات گردن بخصوص خم شدن گردن و حرکت سر به عقب بسیار دردناک است و همچنین بعضی بیماران هنگام خم کردن سر به جلو احساس برق گرفتگی در تمام ستون فقرات می‌کنند». 

سندرم گیرافتادگی شانه یا ایمپینجمنت

در این سندرم، به دلیل التهاب یا ناهنجاری‌های استخوانی، فضای کافی برای عبور تاندون‌های روتاتور کاف از زیر آکرومیون (برجستگی استخوانی در بالای کتف) وجود ندارد. این وضعیت منجر به ساییدگی و التهاب تاندون‌ها و در نهایت درد کتف می‌شود.

فریبرز عزیزی، فلوشیپ جراحی شانه و عضو انجمن جراحان ارتوپدی ایران در حاشیه بیست و پنجمین کنگره جراحان ارتوپدی ایران در آبان ۹۶ با اشاره به اینکه سندرم گیرکردن شانه یکی از شایع‌ترین مشکلات ارتوپدی است، گفت: «تشخیص سندروم گیرافتادگی اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که علامت و نشانه هایی از جمله احساس درد هنگام حرکت دست‌ها به سمت بالا در بیمار ایجاد شود و بیماران با این عارضه اغلب از درد شانه، ضعف و گزگز در اندام فوقانی شکایت دارند. این ضعف احتمال گیر افتادن و تحریک بافت‌ها را حین بالا آوردن اندام فوقانی افزایش می‌دهد؛ به همین دلیل تمرین‌های تقویتی یکی از اجزای اصلی درمان این عارضه به شمار می‌رود. خوشبختانه درمان‌های غیرجراحی در این عارضه در اکثر موارد موفقیت آمیز بوده و شامل تجویز داروهای ضد التهاب، ضد درد خوراکی و یا به صورت تزریق و برنامه فیزیوتراپی مناسب است.».

خار استخوان

یکی دیگر از دلایل احتمالی برای درد کتف و شانه، ابتلا به خار استخوان است. در این شرایط، استخوان مفصل کتف، بیش‌ازحد رشد کرده و موجب ناراحتی و آزردگی فرد خواهد شد.

مشکلات نخاعی

برخی از بیماری‌های ستون فقرات مانند دیسک کمر یا تنگی کانال نخاعی می‌توانند باعث درد ارجاعی به ناحیه شانه شوند.

پارگی لابروم

لابروم، حلقه غضروفی است که لبه گودی کاسه‌ای، گودی دوری یا حفره گلنوئید را احاطه کرده و پایداری مفصل را افزایش می‌دهد. پارگی لابروم اغلب در ورزشکاران رشته‌های پرتابی مانند بسکتبال یا والیبال دیده می‌شود و با علائمی همچون درد، احساس گیرکردگی مفصل و بی ثباتی در حین حرکت همراه است.

عفونت مفصل شانه

عفونت مفصل شانه، وضعیتی نادر اما جدی است که در اثر ورود باکتری به مفصل از طریق جریان خون یا به دنبال ضربه و شکستگی ایجاد می‌شود. علائم عفونت مفصل شانه شامل درد شدید، قرمزی، تورم مفصل، تب و لرز می‌شود. تشخیص و درمان زودهنگام این عارضه برای جلوگیری از آسیب دائمی به مفصل ضروری است.

تومورهای شانه

تومورهای خوش‌خیم و بدخیم می‌توانند در استخوان‌ها، بافت‌های نرم یا عروق خونی ناحیه شانه ایجاد شوند. درد، توده قابل لمس، ضعف عضلانی و بی حسی از علائم احتمالی تومورهای شانه به شمار می‌روند.

درد ارجاعی از سایر نقاط بدن

درد ناشی از برخی مشکلات قلبی مانند آنژین صدری و بیماری کیسه صفرا می‌تواند به ناحیه شانه و کتف انتشار یابد.

آسیب به اعصاب بعد از انجام جراحی‌های ناحیه گردن

مرتضی نخعی جراح شانه و آرنج و عضو انجمن جراحان ارتوپد ایران با اشاره به اینکه در ۳ تا ۸ درصد از جراحی‌های ناحیه خلفی گردن زیر لاله گوش، به این اعصاب آسیب وارد می‌شود، اظهار داشت: یکی از مشکلات رایجی که جراحان ارتوپد به آن به کرات رو به رو می‌شوند، آسیب عصب جمجمه‌ای شماره ۱۱ یا همان عصب اکسسوری است. این آسیب اغلب در اثر جراحی تومورهای پیشرفته تیروئید یا جراحی برداشتن غده در این ناحیه رخ می‌دهد.

نشانه‌های آسیب به اعصاب ناحیه گردن، به صورت درد و بعد از آن با ضعف در بالا آوردن شانه دیده شده و به مرور زمان باعث از بین رفتن توانایی عضلات بین گردن و کتف می‌شوند. از دیگر نشانه‌های این آسیب که به صورت کشیدگی یا پارگی رخ می‌دهد، باید به افتادگی شانه، ضعف عضلات این ناحیه و کاهش توانایی حرکتی شانه اشاره کرد. مرتضی نخعی هشدار داد که این اسیب باید ظرف حداکثر ۶ ماه درمان شود؛ در غیر این صورت فرد به جراحی‌های دشوار تری نیاز پیدا می‌کند.

ابتلا به بیماری‌های خاص

یکی دیگر از دلایل ابتلا به چنین مشکلاتی، بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت است. طبق یکی از تحقیقات انجام‌شده در این زمینه، از 564 بیماری که با مشکل درد شانه به یک درمانگاه تخصصی مراجعه کرده بودند، 106 نفر به دیابت مبتلا بوده و 146 نفر هم در مرحله پره دیابتی قرار داشتند. علت این موضوع می‌تواند ارتباط بیماری دیابت با سیستم عضلانی استخوان باشد.

منبع:

[گیتی، محمدرضا، کریم، امیرحسین، یوسفی، فربد، کلانتر، سیدهادی، محمودآبادی، سمانه، و باقری، نیما. (1400). بررسی سطح گلوکز خون در بیماران با شکایت درد شانه مراجعه کننده به کلینیک تخصصی شانه: مطالعه مقطعی. مجله جراحی استخوان و مفاصل ایران، 19(3 (مسلسل 74) )، 91-95. SID. https://sid.ir/paper/1010758/fa]

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

درصورتی‌که در ناحیه گردن، شانه، کتف یا یکی از دست‌های خود احساس درد دارید و مطمئن هستید که این نواحی دچار ضربه و آسیب فیزیکی نشده‌اند، بهتر است از مسکن‌های بدون نسخه یا کمپرس آب گرم برای تسکین آن استفاده کنید. اگر فشار کاری زیادی رویتان بوده، چند روزی را استراحت کنید تا کمی آرام‌‌تر شوید؛ اما اگر بعد از گذشت حدود 2 هفته این درد ادامه پیدا کرد، دیگر تعلل جایز نیست و باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا معاینات لازم انجام شود. به نقل از دکتر بهروز توانا، متخصص طب فیزیکی، تشخیص علت دقیق این مشکل با استفاده از MRI یا نوار عصب صورت می‌گیرد.

ازجمله مهم‌ترین نشانه‌هایی که به شما می‌گویند باید به پزشک مراجعه کنید، می‌توان مواردی مثل درد کتف و شانه در حین خوابیدن، درد ناگهانی در این نواحی، درد شدید در زمان بالا بردن یا عقب بردن بازو و... اشاره کرد. بهتر است اگر نشانه‌های گفته‌شده را دارید، برای تشخیص آن به یک پزشک ارتوپد یا جراح شانه و کتف مراجعه کنید.

دکترهایی که تخصص آن‌ها با درد کتف مرتبط است

برای درمان درد کتف باید به متخصصین ارتوپدی ماهر مراجعه کنید. اگر مشکل شما جدی نباشد، با ورزش درمانی، تمرینات اصلاحی و تجویز دارو آن را درمان می‌کنند. گاهی اوقات هم از روش تزریق در نقاط ماشه ای تریگرپوینت برای کاهش درد عضلات درگیر و دردناک استفاده می‌شود. در موارد شدیدتر ممکن است به یک جراح شانه و کتف ارجاع داده شوید و نیاز به جراحی داشته باشید.

پزشک متخصص ارتوپدی یا طب فیزیکی، شرح حال بیمار را به دقت بررسی کرده و معاینه فیزیکی کامل شانه و سایر نقاط احتمالی درد ارجاعی را انجام می‌دهد. در معاینه فیزیکی، پزشک به دنبال محدودیت دامنه حرکتی مفصل، نقاط دردناک، تورم، ضعف عضلانی و بی‌ثباتی مفصل می‌گردد. همچنین ممکن است برای بررسی دقیق تر وضعیت داخلی مفصل و بافت‌های نرم اطراف آن، از روش‌های تصویربرداری پزشکی استفاده کند. همچنین در موارد خاص، ممکن است برای بررسی عفونت مفصل، از آزمایش خون و آسپیراسیون مایع مفصلی (خارج کردن مایع از مفصل با سرنگ) استفاده شود.

نحوه درمان درد کتف

خوشبختانه، اکثر موارد درد کتف با درمان‌های غیر جراحی قابل کنترل و بهبود هستند. رویکرد درمانی بر اساس علت و شدت درد کتف، سن و وضعیت سلامتی کلی بیمار تعیین می‌شود. به طور کلی، درمان‌های غیر جراحی بر موارد زیر تمرکز دارند:

• کاهش درد و التهاب

• تقویت عضلات اطراف مفصل شانه

• بهبود دامنه حرکتی مفصل

درمان‌های غیر جراحی: تسکین درد و تقویت مفصل

شامل استراحت نسبی، کمپرس سرد، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوبروفن و ناپروکسن و فیزیوتراپی هستند. فیزیوتراپیست با استفاده از تکنیک‌های مختلف دستی، تمرینات تقویتی و تمرینات افزایش دامنه حرکتی به بهبود انعطاف پذیری، تقویت عضلات، کاهش درد و بازیابی عملکرد طبیعی شانه کمک می‌کند. همچنین تکنیک‌های دستی ملایم موبیلیزاسیون مفصل برای افزایش دامنه حرکتی مفصل شانه و کاهش سفتی و خشکی مفصل مفید ارزیابی می‌شوند.

ماساژ ملایم عضلات اطراف شانه می‌تواند به کاهش درد و اسپاسم عضلانی کمک کند. اما تکنیک‌های ماساژ تخصصی برای درد کتف باید توسط فیزیوتراپیست یا ماساژور حرفه ای انجام شود. ماساژ دادن ناحیه ای که مستقیماً دچار درد است، ممکن است باعث تشدید التهاب شود. در صورت ابتلا به پوکی استخوان، عفونت مفصل یا ترومبوز ورید عمقی (DVT)، ماساژ دادن شانه توصیه نمی‌شود.

گاهی فیزیوتراپیست بر اساس ضعف‌های عضلانی بیمار، تمرینات تقویتی خاصی را برای تقویت عضلات روتاتور کاف، عضلات تثبیت کننده کتف و سایر عضلات اطراف شانه تجویز می‌کند. این تمرینات به بهبود ثبات مفصل، کاهش خطر آسیب‌های بعدی و بازیابی عملکرد طبیعی شانه کمک می‌کنند.

در مراحل اولیه درد کتف که با التهاب همراه است، استفاده از کمپرس سرد (یخ) به مدت 15-20 دقیقه و چندین بار در روز می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند. در مراحل مزمن درد، کمپرس گرم می‌تواند به شل شدن اسپاسم عضلانی و بهبود جریان خون در ناحیه کمک کند. با این حال، قبل از استفاده از کمپرس گرم، حتما با پزشک خود مشورت نمایید.

به یاد داشته باشید انجام حرکات کششی ملایم و تمرینات دامنه حرکتی برای حفظ انعطاف پذیری مفصل و جلوگیری از سفتی و خشکی مفصل شانه ضروری است. فیزیوتراپیست بر اساس وضعیت بیمار، تمرینات دامنه حرکتی مناسب و بدون درد را آموزش می‌دهد. هرچند در برخی موارد، تزریق در تریگرپوینت‌ها تجویز می‌شود. نقاط ماشه‌ای، نقاط سفت و دردناکی در عضلات هستند که می‌توانند باعث ایجاد درد ارجاعی به سایر نقاط بدن شوند. تزریق داروهای بی حسی موضعی یا کورتیکواستروئید به نقاط ماشه‌ای اطراف شانه می‌تواند به کاهش درد و اسپاسم عضلانی کمک کند. با این حال، تزریق در نقاط ماشه‌ای یک درمان کمکی بوده و به تنهایی نمی‌تواند علت اصلی درد کتف را برطرف سازد.

هشدار! طب سوزنی یکی از روش‌های طب سنتی چینی است که با فرو بردن سوزن‌های بسیار نازک در نقاط خاصی از بدن برای درمان بیماری‌ها به کار می‌رود. برخی از مطالعات نشان داده اند که طب سوزنی ممکن است در کاهش درد کتف موثر باشد. با این حال، شواهد علمی کافی در مورد اثربخشی طب سوزنی برای درمان درد کتف وجود ندارد و تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.

درمان‌های جراحی: ترمیم آسیب‌های جدی

در موارد خاص، زمانی که درمان‌های غیر جراحی در تسکین درد و بهبود عملکرد شانه موثر نباشند یا آسیب‌های جدی مانند پارگی کامل تاندون روتاتور کاف یا لابروم وجود داشته باشد، ممکن است جراحی در نظر گرفته شود.

آرتروسکوپی شانه 

آرتروسکوپی یک روش جراحی کم تهاجمی است که با استفاده از یک دوربین آرتروسکوپ کوچک و ابزارهای جراحی ظریف، از طریق برش‌های بسیار کوچک، داخل مفصل شانه قابل مشاهده و ترمیم می‌باشد. در آرتروسکوپی شانه، جراح ارتوپد می‌تواند اقدام به ترمیم پارگی‌های تاندون روتاتور کاف، لابروم یا خارج کردن بافت‌های ملتهب از مفصل نماید.

جراحی تعویض مفصل شانه

در موارد پیشرفته آرتروز مفصل شانه که با درمان‌های غیر جراحی قابل کنترل نباشد، جراحی تعویض مفصل شانه در نظر گرفته می‌شود. در این جراحی، قسمت‌های آسیب دیده مفصل شانه با پروتزهای مصنوعی (ایمپلنت) جایگزین می‌شود. جراحی تعویض مفصل شانه می‌تواند به کاهش قابل توجه درد و بهبود دامنه حرکتی مفصل منجر شود.