نقش سیاست پولی در هسته تورم‌زا؛ فروردین 1402

به گزارش اکوایران، در فروردین 1402 سهم مانده اجرای سیاست پولی از ترازنامه بانک مرکزی یا کل رقم پایه پولی حدود 14.1 درصد بوده است. به همین ترتیب مشاهده می‌شود از کل رشد 45 درصدی پایه پولی یا اصطلاحا هسته تورم‌ساز بانک مرکزی، حدود 4.1 واحد درصد ناشی از اجرای سیاست پولی رقم خورده است. 

بر اساس آمارهای منتشر شده از بانک مرکزی، پایه پولی در اولین ماه 1402 حدود 887 همت به ثبت رسیده است. این درحالیست که در ماه مشابه 1401 رقم پایه پولی نزدیک به 611 همت قرار داشت و در فاصله تقریبا یکسال، حدودا با 45 درصد رشد مواجه شده است.

پایه پولی یا پول پرقدرت به کل دارایی‌های بانک مرکزی گفته می‌شود و به طور خودکار هرچیزی که دارایی‌های بانک مرکزی را افزایش دهد، منجر به چاپ پول پرقدرت خواهد شد و بعدها در اثر ضریب فزاینده، به شکل چندبرابر در اقتصاد ظهور خواهد یافت. 

سهم 14.1 درصدی اجرای سیاست پولی از پایه پولی در فروردین 1402

یکی از اجزای کمتر مورد توجه قرار گرفته پایه پولی، مانده اجرای سیاست پولی توسط بانک مرکزی است. به این ترتیب زمانیکه این بخش از پایه پولی عددی مثبت داشته باشد بدین معناست که سیاست‌های پولی بانک مرکزی انبساطی بوده‌اند. 

مانده عملیات بازار باز و اعتباردهی قاعده‌مند از جمله مواردی هستند که جزء ابزار اجرای سیاست پولی بانک مرکزی تلقی شده و ممکن است پایه پولی را متورم کنند. 

بررسی‌ها نشان می‌دهد مانده اجرای سیاست پولی در فروردین 1401 حدود 100 هزار میلیارد تومان یا به عبارتی حدود 16.4 درصد از پایه پولی بوده است. این عدد در فروردین 1402 حدود 24.7 درصد رشد یافته و به مبلغ 125 همت رسیده است اما با توجه به اینکه رشد این بخش از پایه پولی کمتر از رشد کل پایه پولی بوده، سهم این شاخص از پایه پولی به 14 درصد کاهش یافته است.

4.1 واحد درصد رشد پایه پولی در اثر اجرای سیاست پولی

به همین ترتیب بر اساس آمارهای بانک مرکزی مشاهده می‌شود از کل رشد 45 درصدی پایه پولی در فروردین 1402، حدود 4 درصد ناشی از رشد خالص مانده اجرای سیاست پولی بوده است. به عبارت دیگر اگر این بخش از پایه پولی دچار رشد نمی‌شد، رشد پایه پولی با ثبات سایر شرایط به 41 درصد افت می‌کرد. 

این درحالیست که اصلی‌ترین دلیل رشد پایه پولی در فروردین 1401 از سمت رشد بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بوده است. آمارها نشان می‌دهد تنها این بخش از پایه پولی منجر به 34.7 درصد رشد در عدد پایه پولی شده است. درحالیکه به خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در ابتدای سال 1402 افزوده شده و پایه پولی از این ناحیه نیز 15.3 درصد رشد کرده، خالص بدهی دولت به بانک مرکزی کمتر شده و از این ناحیه 10.8 درصد پایه پولی کوچکتر شده است. سایر اقلام بانک مرکزی که آخرین عضو پایه پولی و دربرگیرنده مانده اجرای سیاست پولی است، در حالت کلی منجر به 5.8 درصد رشد کردن پایه پولی شده است.