به گزارش اکوایران در هفته اول شهریور سال جاری میزان کل وجوه تزریق شده به بازار باز و شبانه نسبت به هفته‌های گذشته رشد کرده است. این دو بازار که محلی برای تامین تقاضای نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها هستند، می‌توانند مفری برای بزنگاه‌های کسری نقدینگی در بانک‌ها و رو‌به‌رو شدن با انتظارات تورمی باشند.

آخرین عملیات بازار باز بانک مرکزی

بر اساس تصمیمات بانک مرکزی نرخ بهره استقراض بانک‌ها در عملیات بازار باز 23 درصد است. به عبارت دیگر زمانیکه بانک‌ها با محدودیت منابع مالی روبه‌رو می‌شوند، می‌توانند در زمان اجرای عملیات بازار باز، اوراق بهادار خود را به بانک مرکزی ببرند و به طور موقت مبلغی معادل ارزش اوراق بهادارشان را از بانک قرض بگیرند. با اینکار در ازای استقراض منابع مالی، اوراق به نوعی در گرو بانک مرکزی باقی می‌ماند و در این صورت پس از سررسید زمان تسویه وام که عموما هفت روز است، باید اصل مبلغی که از بانک قرض گرفته بودند را به همراه سررسید به بانک مرکزی بازپرداخت کنند.

در بیست و سومین حراج اوراق بهادار بانک مرکزی در بازار شبانه، حدود 116 همت پول در بازار باز تزریق شده است. این مبلغ نسبت به هفته منتهی به 31 مرداد 1402 حدود 1.5 همت افزایش یافته ولی همچنان در کانال 110 تا 120 همت قرار دارد. 

این عملیات در اصطلاح ریپو کردن اوراق بهادار بانک‌ها توسط بانک مرکزی نامیده می‌شود. هدف بانک مرکزی از این عملیات اولا فراهم کردن امکاناتی برای قفل نشدن نقدینگی در دارایی‌های بانک‌هاست و در وهله دوم قصد دارد تا نرخ بهره بین بانکی که نرخی موثر بر اقتصاد است را کنترل کند. 

بازار باز

آخرین آمار از نرخ بهره بازار شبانه

به عقیده برخی کارشناسان، نرخ بهره بین بانکی می‌تواند بر تمامی نرخ بهره‌هایی که به شکل دستوری تعیین نمی‌شوند اثرگذار باشند.

نرخ بهره بین بانکی نرخ بهره‌ای است که تماما در بازار شبانه یا بین بانکی شکل گرفته و از تعادل عرضه و تقاضای نقدینگی به دست می‌آید  این بازار که نوعی بازار با سررسید کوتاه مدت است، محلی برای تامین نقدینگی برای بانک‌هایی است که با کسری نقدینگی مواجه‌اند و برای افراد قرض دهنده نیز، با نرخ بهره‌ای همراه است. این نرخ در هفته منتهی به 1 شهریور 1402 حدود 23.59 درصد به ثبت رسیده است.

با توجه به اینکه صددرصد تقاضای نقدینگی بازار باز توسط بانک مرکزی پاسخ داده می‌شود و نرخ بهره آن نیز در مقایسه با بازار شبانه پایین‌تر است، طبیعی است که بانک‌ها بیشتر تمایل به استفاده از وجوه بازار باز را داشته باشند. اما قابل توجه است که برای استفاده از وجوه این بازار لازم است تا بانک دارای اوراق باشد و شامل محدودیت‌های قانونی بانک مرکزی نیز نباشد.

اعتبارگیری قاعده‌مند در هفته گذشته

بانک مرکزی نمی‌تواند به طور مستقیم در کنترل نرخ بهره بین بانکی ورود کند اما می‌تواند با تعیین دالان سود در نرخ بهره بین بانکی، از نوسانات شدید آن جلوگیری کند. سقف این دالان درحال حاضر 24 درصد است. به عبارت دیگر بانک مرکزی تعهد داده است که هرگاه بانک‌ها در بازار شبانه تقاضای نقدینگی با نرخ سود 24 درصد داشته باشند، بانک مرکزی تقاضایشان را بی‌چون و چرا پاسخ خواهد داد. 

این نوع از استقراض که با نام اعتبارگیری قاعده‌مند از بانک مرکزی نیز شناخته می‌شود، در هفته گذشته حدود 1.4 همت و توسط دو موسسه مالی و بانکی صورت گرفته است. 

 بازار باز