چرخش بزرگ کاخ سفید در خاورمیانه؛ هراس گسترده از پیشنهاد تازه ترامپ

به گزارش اکوایران، پیشنهاد ترامپ در شب شنبه مبنی بر تخلیه فلسطینی‌ها از نوار غزه ویران‌شده، تغییری شدید در مقایسه با سیاست‌های پیشین رئیس‌جمهورهای قبل از او بود و طرحی بحث‌برانگیز را به برنامه‌های دیپلماتیک خاورمیانه او اضافه کرد.

ترامپ گفت که اسکان مجدد فلسطینی‌ها از غزه «می‌تواند موقتی یا بلندمدت باشد.»

به گزارش وال‌استریت‌ژورنال، این اظهارات می‌تواند نشانه تغییر چشمگیری در سیاست ایالات متحده نسبت به فلسطینی‌ها تحت ریاست‌جمهورهای هر دو حزب باشد. هیچ دولت اخیر کاخ سفید پیشنهاد خروج «بلندمدت» فلسطینی‌ها از غزه را مطرح نکرده است، منطقه‌ای که بیشتر روسای جمهور آمریکا آن را بخشی از یک دولت فلسطینی آینده می‌دانستند.

او گفت: «این منطقه در حال حاضر عملاً یک منطقه تخریب شده است. بنابراین، من ترجیح می‌دهم با برخی از کشورهای عربی همکاری کنیم و در مکانی دیگر مسکن‌سازی کنیم، جایی که آن‌ها شاید برای یک بار هم که شده بتوانند در صلح زندگی کنند.»

اما مقامات ترامپ روز یکشنبه پیشنهاد کردند که ایالات متحده و شرکای منطقه‌ای می‌توانند تضمین‌هایی ارائه دهند که فلسطینی‌ها در نهایت اجازه بازگشت خواهند داشت، و تصویری از یک تعهد ارائه دادند که به نظر می‌رسد برای جذاب‌تر کردن این ایده برای کشورهای عربی طراحی شده است.

مقامات هنوز پارامترهای دقیق این پیشنهاد، از جمله چگونگی انتقال بیش از دو میلیون فلسطینی در این منطقه و اینکه آیا آن‌ها در نهایت به اهداف خود برای حکمرانی کامل بر سرزمین خود خواهند رسید، را مشخص نکرده‌اند.

ترامپ گفت: «شما دارید درباره یک و نیم میلیون نفر صحبت می‌کنید، و ما فقط کل این منطقه را تخلیه می‌کنیم. می‌دانید که این .»منطقه در طول قرن‌ها درگیر بسیاری از جنگ‌هابوده است و باید اتفاقی بیفتد

این ایده به سرعت توسط اردن که ترامپ آن را به پذیرش پناهندگان غزه برای مدت موقت یا طولانی‌مدت تشویق کرده بود، رد شد. این پیشنهاد همچنین توسط تشکیلات خودگردان فلسطین که بر بیشتر فلسطینی‌های کرانه باختری حکومت می‌کند، و حماس رد شد.

حماس در بیانیه‌ای گفت: «ما از دولت ایالات متحده می‌خواهیم چنین پیشنهادهایی را متوقف کند که با طرح‌های اسرائیلی همسو است و با حقوق و اراده آزاد مردم ما در تضاد است.»

اما این پیشنهاد توسط سیاستمدار راست‌گرای افراطی اسرائیل، ایتامار بن‌گویر، که از «مهاجرت داوطلبانه» فلسطینی‌ها از این منطقه حمایت کرده و از شهرک‌سازی اسرائیلی در آنجا پشتیبانی می‌کند، تحسین شد.

ترامپ هنوز نقشه راه روشنی برای تأمین صلح در غزه، اگر آتش‌بس در آنجا فراتر از مرحله اول ۴۲ روزه تمدید شود و در حالی که تلاش‌ها برای پیشبرد روابط دیپلماتیک عادی بین اسرائیل و عربستان سعودی ادامه دارد، ارائه نکرده است.

ورود ترامپ به ایجاد صلح‌ در خاورمیانه همچنین در یک لحظه بحرانی رخ می‌دهد، زیرا به نظر می‌رسد آتش‌بس اسرائیل با حزب‌الله در جنوب لبنان به طور فزاینده‌ای شکننده باشد. استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ، برنامه‌ریزی کرده است که به این منطقه بازگردد.

جان آلترمن از مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی گفت: «این یک گام اولیه جالب است، اما سخت است که تصور کنیم این ایده به‌عنوان یک پیشنهاد جذاب مورد توجه قرار گیرد.»

این طرح به طور قطع موجب نگرانی عمیق در مصر و اردن، در میان متحدان عرب حوزه خلیج‌فارس و دولت‌های اروپایی خواهد شد که علاوه بر احساسات نسبت به حقوق فلسطینیان، به ثبات در مصر و اردن نیز علاقه‌مند هستند.

جنگ وحشیانه در غزه که با حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد، برای واشنگتن یک مشکل اضطراری در سیاست خارجی ایجاد کرده است، مشکلی که ترامپ پیشنهاد کرده ممکن است فراتر از مسئولیت ایالات متحده برای پایان دادن به آن باشد.

ترامپ هفته گذشته اذعان کرد که او «مطمئن نیست» که آتش‌بس بتواند حفظ شود. او به خبرنگاران گفت: «این جنگ ما نیست؛ این جنگ آن‌هاست.»

او به سرعت اعتبار امضای اولیه آتش‌بس در غزه را به خود اختصاص داد، که شامل مبادله ۳۳ اسیر در دست حماس با حدود ۱۹۰۰ زندانی فلسطینی است. حتی مقامات دولت سابق بایدن اذعان می‌کنند که ترامپ و ویتکاف نقش کلیدی در نهایی کردن این توافق داشتند.

اما مذاکره برای پایان دائمی به درگیری در غزه، چالشی به مراتب دشوارتر برای رئیس‌جمهور جدید و تیم او ایجاد می‌کند.

در روزهای پایانی دوره بایدن، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه، برای یک طرح پساجنگ که شامل پایان دادن به حضور نظامی اسرائیل در غزه و ایجاد ساختار حکومتی جدید به رهبری تشکیلات خودگردان فلسطین می‌شد، تلاش کرد. این تشکیلات باید اصلاحات انجام میداد و کنترل آن به کرانه باختری نیز گسترش می‌یافت. یک نیروی امنیتی عربی تحت مشورت آمریکایی‌ها، که نیروهای خود را در میدان مستقر نمی‌کردند، کنترل غزه را در دست می‌گرفت.

این طرح می‌توانست زمینه بازسازی گسترده غزه را فراهم کند و فرایند عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی را آغاز کند. بلینکن در اوایل این ماه در نشست شورای آتلانتیک گفت: «نیاز به پایان دادن به جنگ در غزه و یک مسیر معتبر به سوی دولت فلسطینی برای ریاض برای پیشبرد عادی‌سازی ضروری‌تر شده است.»

اما پیشنهاد ترامپ مبنی بر ترک نوار غزه توسط فلسطینی‌ها برای بازسازی آن، این فرایند دیپلماتیک دقیق را برهم خواهد زد و این سوال را بی‌پاسخ خواهد گذاشت که آیا آن‌ها می‌توانند در نهایت دولت خود را بسازند یا خیر.

رئیس‌جمهور گفت که او در یک تماس تلفنی روز شنبه به ملک عبدالله دوم اردن گفته است که می‌خواهد کشور او فلسطینی‌ها را بپذیرد. او گفت که انتظار دارد درخواست مشابهی از رئیس‌جمهور مصر، عبدالفتاح السیسی، در یک تماس تلفنی آینده داشته باشد.

مقامات دولت ترامپ درباره طرح او روز یکشنبه گفتند که آن‌ها به غزه به عنوان یک ویرانه پر از آوار و مهمات منفجر نشده نگاه می‌کنند که بازسازی آن با خروج ساکنانش تسهیل خواهد شد.

یکی از مقامات ارشد دولت ترامپ گفت: «شما نمی‌توانید از مردم بخواهید که به دلایل سیاسی در مکانی غیرقابل سکونت باقی بمانند.» او افزود که ممکن است تضمینی به فلسطینی‌ها داده شود که آن‌ها می‌توانند در نهایت پس از مذاکرات با شرکای منطقه‌ای بازگردند.

گوردون سوندلند، که در دوره اول ترامپ سفیر ایالات متحده در اتحادیه اروپا بود، در یک مصاحبه گفت که او طرح‌هایی برای مدرن‌سازی زیرساخت‌های منطقه در طول مذاکرات توافق‌نامه ابراهیم، مجموعه‌ای از توافق‌ها که کشورهای عربی روابط خود را با اسرائیل عادی کردند، دیده است.

او در مصاحبه‌ای افزود: «تا زمانی که تضمین‌های محکم وجود داشته باشد که فلسطینی‌ها به خانه‌های خود در غزه بازمی‌گردند، پیشنهاد ترامپ ایده‌ای درخشان است.»

اما برخی از متحدان سیاسی سرسخت ترامپ گفتند که این طرح غیرقابل اجرا است.

سناتور لیندسی گراهام جمهوری‌خواه از کارولینای جنوبی درشبکه سی‌ان‌ان گفت: «اینکه تصور کنیم همه فلسطینی‌ها به جای دیگری خواهند رفت، به نظر من چندان عملی نیست.»

مصر و اردن مدت‌هاست که این ایده را به دلیل مسائل امنیتی و بار اقتصادی که پیش‌بینی می‌کنند پذیرش این تعداد فلسطینی غزه‌ای بر آن‌ها وارد می‌کند، رد کرده‌اند. یک نگرانی دیگر این است که آن‌ها ممکن است اگر اسرائیل از بازگشت فلسطینی‌ها جلوگیری کند، به همکاری با طرح اسرائیل برای الحاق این منطقه متهم شوند.

فرانک لوونشتاین، مذاکره‌کننده سابق صلح اسرائیل و فلسطین در وزارت امور خارجه، گفت: «تشویق به ‘مهاجرت داوطلبانه’ غیرنظامیان از غزه مدت‌هاست که رویای افراط‌گرایان مسیحایی در اسرائیل بوده است.»

از جمله حامیان این طرح، ایتامار بن‌گویر است که به دلیل توافق آتش‌بس در غزه از سمت خود به‌عنوان وزیر امنیت ملی اسرائیل استعفا داد. او از طرح ترامپ تمجید کرد و از نتانیاهو خواست از آن حمایت کند. او در پستی در ایکس نوشت: «هم‌اکنون مهاجرت را تشویق کنید!»

تصمیم راست‌گرایان افراطی اسرائیل برای حمایت از پیشنهاد ترامپ، به گفته مقامات سابق، کسب حمایت کشورهای عربی برای این طرح را دشوارتر کرده است.

یک مقام ارشد پیشین ایالات متحده گفت: «ایده پذیرش تعداد قابل توجهی از فلسطینی‌های غزه توسط مصر و اردن از همان ابتدا غیرقابل‌تصور بود.» او افزود: «این موارد پیش از بحران غزه خطوط قرمز برای هر دو کشور بودند و اکنون به خطوط قرمز بسیار قوی‌تری تبدیل شده‌اند.»