سکوت مرموز پاییزی در بازار کلیدی اقتصاد

به گزارش اکو ایران، آمار و ارقام بانک مرکزی در خصوص بازارهای بین بانکی و نرخ بهره نشان از احتمال پایداری بدهی در بانک ها بوده است. در این بازار بانک ها نیازهای فوری خود را برطرف می کنند که نرخ سود موزون در این بده بستان شاخص کلیدی اقتصاد یعنی نرخ بهره بین بانکی است.

به طور کلی بانک‌های می توانند از دو طریق نیازهای مالی خود را برطرف کنندبازار باز که ماهیتی میان مدت داشته و بازار شبانه که سررسید معاملات آن نهایتا سه روزه و در عمل کوتاه مدت است.

در همین رابطه در هفته های اخیر داده های بانک مرکزی از بده بستان میان بانک ها و بانک مرکزی نشان می‌دهد تزریق و نرخ سود تزریق پول از سوی نهاد مهم پولی ایران در عملیات هفتگی بازار باز تقریبا ثابت بوده و در حد بالایی قرار گرفته است. این در حالی است که بسط پول بانک مرکزی در بازار شبانه به یکباره کاهشی قابل توجه پیدا کرد.

سطح ثابت عملیات بازار باز در هفته اول مهر ماه

در نخستین هفته مهر ماه سال جاری، تزریق بانک مرکزی به سبک دو ماه اخیر نزدیک به 70 هزار میلیارد تومان به ثبت رسید. نرخ سود این معاملات نیز که از طریق بانک مرکزی تعیین می شود برابر با 21 درصد بوده و در چهار هفته اخیر ثابت مانده است. نرخ سودی که در مقایسه با سه سال برگزاری بازار باز بالا محسوب می شود. تاریخ سررسید این معاملات یک هفته‌ای است و بانک‌ها برای برطرف کردن نیازهای فوری خود (با تاریخ سررسید حداکثر سه روزه) به سراغ بازار شبانه می‌روند. در این بازار بانک مرکزی اعتبارات قاعده مند خود را در بازار شبانه تزریق می کند که در حداکثر نرخ سود قرار دارد.

ثبات نرخ بهره در بازار بین بانکی

در بازار شبانه بانک ها معاملات کوتاه مدت انجام داده و نهادهای مالی دارای کسری نیاز خود را از این سمت برطرف می کنند. نرخ معاملات در بازه 14 تا 22 درصد قرار داشته و در صورتی که بانکی نتواند از نهادهای دارای مازاد با نرخ پایین تری پول بگیرد سراغ بانک مرکزی با نرخ سود 22 درصد می آید. بانک مرکزی با تزریق اعتبارات قاعده مند در بازار شبانه هم نقدینگی بانک ها را کنترل می کند هم سقفی را برای نرخ بهره تعیین می کند.

این اعتبارات در هفته اخیر برابر با 2 هزار و 190 میلیارد تومان ثبت شده که نسبت به هفته قبل خود 81.5 درصد افت داشته است. بررسی ها نشان می دهد این کمترین میزان این شاخص در سه ماه اخیر بوده است. به عبارت دیگر از میانه خرداد تا کنون سابقه نداشته اعتبارات بانک مرکزی در بازار بین بانکی انقدر کم باشد.

تحلیل اول در این بازار آن است که وقتی اعتبارات پایین می آید احتمالا تقاضای نهادهای مالی در بازار بین بانکی کمتر شده که می تواند منجر به تنزل نرخ بهره بین بانکی شود.

اما آمارهایی که بانک مرکزی درخصوص این شاخص منتشر کرده نشان می دهد نرخ بهره بین بانکی در کانال 20.9 درصد ثابت مانده است. این نرخ در هفته پایانی شهریور ماه برابر با 20.94 درصد بوده و در این هفته نیز در سطح 20.9 درصد تغییری نداشته است.

در شرایطی که نرخ بهره تغییری را ثبت نکرده پای احتمال دیگری به میان می آید.

پایداری بدهی بانک ها در بازار هفته اول مهر

برخی از تحلیل گران در چنین شرایطی معتقدند دلیل کاهش اعتبارات کمبود اوراق در دستان نهادهای مالی است. به طور کلی هر تزریقی که بانک مرکزی در این بازار انجام می دهد نیازمند داد وستد اوراق است چه در بازار باز و چه در اعتبارات قاعده مند.

زمانی که اعتبارات در حد پایینی باشد یک تحلیل آن است که دارایی اوراق در بانک ها کاهش پیدا کرده باشد. در این صورت همچنان تقاضای نقدینگی بانک ها بالا بوده که منجر به رشد نرخ بهره و بالا بودن این شاخص در در کانال 20.9 درصد می شود.

در این صورت به باور این عده مشکل نقدینگی بانک ها هنوز پابرجا بوده و نیاز مالی در این نهاد ها در بازار بین بانکی در سطح بالایی قرار دارد. موضوعی که می تواند در صورت عدم رعایت آن به مشکل رشد اضافه برداشت ها و افزایش پایه پولی در کشور برسد.