به گزارش اکوایران، نرخ بیکاری در تابستان سال جاری 8.9 درصد برآورد شده که نسبت به فصل مشابه سال گذشته کاهش داشته است. اما از سویی دیگر در تابستان شاهد کاهش نرخ مشارکت اقتصادی در اقتصاد ایران بوده ایم و این نرخ به 41 درصد رسیده است. بنابراین از 26 میلیون و 112 هزار نفری که تابستان سال جاری در جمعیت فعال اقتصادی قرار داشته اند، حدود 2 میلیون و 333 هزار نفر بیکار بوده و نتوانسته برای خود شغلی دست و پا کنند.

 کاهش همزمان نرخ مشارکت اقتصادی و نرخ بیکاری در تابستان امسال نسبت به تابستان سال گذشته تا حدودی تحلیل تغییرات بازار کار را مشکل می سازد و نمی‌توان با قطعیت گفت که وضعیت اشتغال در اقتصاد کشور بهبود یافته، چراکه به طور دقیق مشخص نیست که کاهش نرخ بیکاری به دلیل اشتغال بیکاران است یا اینکه افراد بیکار از پیدا کردن کار مناسب نا امید شده و از جمعیت فعال اقتصادی خارج شده اند. اما با توجه به اینکه کاهش نرخ بیکاری در این بازه زمانی نسبت به کاهش نرخ مشارکت اقتصادی قابل توجه تر بوده، تا حدودی می توان اظهار کرد وضعیت اشتغال در تابستان امسال کمی بهبود یافته است. در این گزارش به بررسی شاخص های بازار کار در تابستان 1401 و ده فصل گذشته پرداخته شده است.

اهمیت بررسی نرخ مشارکت در کنار بیکاری

به جمعیت حاضر در سن کار که مایل به کار کردن هستند یا به عبارت دقیق تر در چند هفته گذشته جویای شغل بوده اند نسبت به کل جمعیت کار، نرخ مشارکت اقتصادی اقتصادی می گویند، افراد حاضر در این جمعیت می توانند بیکار یا شاغل باشند، مهم تمایل به کار کردن است. به نسبتی از جمعیت فعال اقتصادی که نتوانسته اند شغلی پیدا کنند، نرخ بیکاری گفته می شود. پس بر این اساس نرخ بیکاری بر مبنای کل جمعیت بیکار محاسبه نمی شود، بلکه کسانی که جویای یافتن شغل هستند مورد محاسبه قرار می گیرند. به عنوان مثال کسی که یکسال پیش دنبال شغل بوده ولی به علت نا امیدی از یافتن شغل، دیگر دنبال آن نیست، جز جمعیت بیکار محسوب نمی شود و در نرخ بیکاری نیز گنجانده نمی شود. از همین رو ممکن است کاهش نرخ بیکاری به خاطر بهبود وضعیت اشتغال بلکه به علت ناامیدی افراد از پیدا کردن شغل باشد و چنانچه آن ها دیگر به دنبال شغل نباشند جز جمعیت بیکار محسوب نمی شوند. نرخ بیکاری و نرخ مشارکت اقتصادی ار مهم ترین شاخص ها در اقتصاد کلان محسوب می شوند که بررسی روند آن ها می توان اطلاعات ارزشمندی را از سایر متغیر های اقتصادی نیز به ما دهد.

photo_2022-10-11_16-32-04

نرخ بیکاری در 10 فصل گذشته

یکی از مهم ترین موارد در تحلیل بازار کار این است که شاخص های اشتغال در هر فصل با فصل مشابه خود مقایسه شود چراکه هر فصل مشخصات اقتصادی منحصر به فردی دارد. به عنوان مثال در زمستان ها به دلیل از رونق افتادن کشاورزی شاهد افزایش بیکاری هستیم و این یک امر طبیعی محسوب می شود و به طور معمول در تابستان ها و بهار نرخ بیکاری به کمترین حد خود می رسد. بنابراین صحیح تر آن است که شاخص های اشتغال در تابستان 1401 با همان شاخص ها در فصول مشابه سال های قبل تر مقایسه شود. البته برای فهم بهتر مخاطب به روند نرخ بیکاری در 10 فصل گذشته پرداخته شده است.

نرخ بیکاری در تابستان سال گذشته 9.6 درصد به ثبت رسیده، اکنون این عدد با 0.7 کاهش به 8.9 درصد در تابستان سال جاری رسیده است. همین نرخ در تابستان سال 99 نیز حدود 9.5 درصد برآورد شده، بر این اساس در میان تابستان های سه سال اخیر پایین ترین نرخ بیکاری به ثبت رسیده به امسال تعلق دارد. البته پایین ترین نرخ بیکاری به ثبت رسیده در اقتصاد ایران در ده فصل گذشته به 8.8 درصد در بهار سال گذشته تعلق دارد. به طور کلی می توان اظهار کرد که نرخ بیکاری در ایران در چند سال گذشته رو به کاهش نهاده و روندی نزولی داشته و از حدود 10.7 درصد در سال 98 به اعداد کنونی رسیده است. البته توجه به این نکته نیز ضوروی است که در همین بازه زمانی نرخ مشارکت اقتصادی هم روندی نزولی و رو به کاهش داشته که در قسمت بعدی به آن پرداخته شده است.

نرخ مشارکت اقتصادی رو به افول

کل جمعیت که در سن کار (15 ساله و بیشتر) قرار دارند، در تابستان سال جاری 63 میلیون و 702 نفر برآورد شده که ار این تعداد 41 درصد جز جمعیت فعال اقتصادی بوده یا به بیان ساده تر مایل به کار کردن و در جست و جوی شغل هستند که البته ممکن است شاغل یا بیکار باشند. این نرخ در سال تابستان سال گذشته 41.1 درصد به ثبت رسیده، بنابراین نرخ مشارکت در اقتصادی ایران در تابستان 1401 کاهشی جزئی را تجربه کرده است. اما به طور کلی می توان گفت که این شاخص در ایران در چند سال گذشته رو به کاهش بوده به گونه ای از بالغ بر 44 درصد به اعداد فعلی رسیده است.

در سطور بالاتر گفته شد که در سه تابستان اخیر کمترین نرخ بیکاری به تابستان امسال تعلق دارد و حتی این نرخ از تابستان 99 هم کمتر بوده است. اما این در حالیست که نرخ مشارکت اقتصادی در تابستان 99 نزدیک به 42 درصد بوده که حدود یک درصد از نرخ فعلی بالاتر است( با توجه به مقیاس جمعتی در ایران، این تغییر قابل توجه است). به عبارت دیگر در حالی نرخ بیکاری در تابستان امسال از بیکاری در تابستان 99 حدود نیم درصد پایین تر است که نرخ مشارکت در آن سال از نرخ مشارکت در تابستان امسال یک درصد بالاتر بوده است. بنابراین نمی توان لزوما گفت که وضعیت اشتغال و بازار کار در ایران 1401 نسبت به 99 بهبود یافته چراکه این کاهش نرخ بیکاری شاید به علت نا امید شدن افراد بیکار از پیدا کردن شغل و خروج آن ها از جمعیت فعال اقتصادی باشد.

photo_2022-10-11_16-32-09