به گزارش اکوایران، در هفته گذشته نرخ سود کشف شده در بازار بین بانکی به یکباره جهش قابل توجهی داشته است. این اتفاق همسو با کاهش نرخ پذیرش بازخرید اوراق توسط بانک مرکزی بوده که به معنای بی‌پاسخ ماندن بخشی از نیاز به نقدینگی بانک‌ها در بازار باز است. به عقیده برخی همین موضوع می‌تواند به افزایش تقاضا در بازار بین‌بانکی منجر شده و فشار روی نرخ بهره را بالاتر ببرد.

این دو اتفاق در کنار یکدیگر می‌تواند به معنای کاهش شدت سیاست پولی انبساطی از سوی بانک مرکزی باشد. 

نرخ بهره بین بانکی در هفته سوم شهریور 1402

در بانکداری نوین اینگونه عنوان می‌شود که اگر ما بتوانیم نرخ بهره بین بانکی را در اقتصاد کنترل کنیم،‌ به شکل خودکار سایر نرخ بهره‌ها نیز کنترل می‌شوند. نرخ بهره بین بانکی از تعادل عرضه و تقاضای نقدینگی بین بانک‌ها به دست می‌آید اما بانک مرکزی می‌تواند به‌طور غیر مستقیم یا مستقیما، به این بازار ورود کند و در شکل‌گیری نرخ بهره موثر باشد. 

بانک مرکزی برای محدود کردن نوسانات تورم یک کانال یا دالان سود بین 17 تا 24 درصد تعریف کرده است. به این معنا که اگر یک بانک با نرخ 24 درصد تقاضای وام داشته باشد، بانک مرکزی تمام نیاز بانک متقاضی را پاسخ خواهد داد. در صورتی که یک بانک با نرخ 17 درصد نیز قصد وام دادن داشته باشد ولی هیچ متقاضی وجود نداشته باشد، بانک مرکزی تعهد داده که تمامی منبع عرضه شده را با 17 درصد تقاضا خواهد کرد.

اما با فعالیت غیرمستقیم بانک مرکزی در بازار شبانه(بین بانکی) از طریق بازار باز، در واقعیت یک کف کانال با نرخ 23 درصد تعیین می‌شود. بدین صورت که اگر هر بانکی با نرخ 23 درصد تقاضای بازخرید اوراق بانک مرکزی را داشته باشد، بانک مرکزی موافقت خواهد کرد. 

نرخ سود

تغییر مسیر سیاست پولی بانک مرکزی؟

بانک مرکزی می‌تواند با افزایش میزان بازخرید اوراق سایر بانک‌ها، بخشی از نیاز به نقدینگی بانک‌ها را برطرف کند و همین موضوع به کاهش فشار تقاضا در بازار بین بانکی منجر خواهد شد.

زمانیکه حجم تقاضا در بازار بین بانکی کمتر شود، فشار روی نرخ بهره نیز کاهش می‌یابد. به همین ترتیب از کانال بازار باز،‌ بانک مرکزی می‌تواند بر روی نوسانات نرخ بهره اثرگذار باشد. 

مشاهده می‌شود که تا هفته گذشته، بانک مرکزی تمامی تقاضای نقدینگی بانک‌ها در بازار باز را پاسخ می‌داد. این روند که از نیمه دوم خرداد 1402 آغاز شده بود، در هفته گذشته شکسته شد و تغییر کرد. به همین ترتیب برای اولین بار پس از سه ماه،‌ در هفته گذشته حدود 86 درصد از تقاضای بانک‌ها برای نقدینگی در بازار باز پاسخ داده شد. 

شواهد نشان می‌دهد که این موضوع با افزایش نرخ بهره در هفته منتهی به 22 شهریور 1402 همراه بوده است. 

نرخ بهره بین بانکی که به مدت سه ماه نوسانات محدودی را تجربه کرده بود، در هفته گذشته یکباره از نرخ 23.55 درصد به نرخ 23.62 درصد جهش کرد. این موضوع می‌تواند علامتی از تغییر سیاست پولی بانک مرکزی باشد.  به عبارت دیگر کاهش نرخ اوراق بازخرید شده بانک مرکزی می‌تواند نشان‌دهنده کاهش شدت سیاست پولی انبساطی بانک مرکزی باشد.