به گزارش اکوایران، در ادبیات اقتصادی چند تعریف مشخص برای کسری بودجه وجود دارد اما رایجترین آن، در نظر گرفتن کسری تراز عملیاتی به مثابه کسری بودجه است. در این تعریف، درآمدهای جاری دولت (مالیات و ...) از هزینههای جاری آن (حقوق کارکنان و ...) کم میشود و به کسری آن، کسری تراز عملیاتی یا کسری بودجه گفته میشود.
توجه به این نوع از کسری بودجه در حالی میتواند به تحلیل دخل و خرج دولت کمک کند که واقعبینانه باشد. در ساختار بودجهریزی ایران، سالهاست که برخی هزینهها در خارج جداول بودجه و در قالب تبصرهها به دولت تکلیف میشود. بنابراین، کسری تراز عملیاتی یک عدد را نشان میدهد در حالی که کسری کل بودجه با احتساب تکالیفی که در تبصرهها نشسته، رقمی به مراتب بزرگتر است. دولت چهاردهم تلاش کرده تا در بودجه سال 1404، تا حدی این بینظمی مالی را کاهش دهد و برخی احکام تبصرهای مثل سهم نیروهای مسلح و منابع هدفمندسازی یارانهها به جداول اضافه شده و به همین دلیل سطح کسری بودجه نسبت به مصوب 1403 جهش قابلتوجهی پیدا کرده است.
برای مثال، طبق گزارشی که مرکز پژوهشهای مجلس منتشر کرده، در لایحه بودجه سال 1403، کسری تراز عملیاتی 305 هزار میلیارد تومان بوده اما زمانی که سایر کسریها از بطن تبصرهها به محاسبات اضافه شده، این کسری تا بالای یک هزار همت افزایش یافته است. به عنوان مثال، کسری دولت از محل هدفمندی یارانهها 271 همت و از محل بدهی به سازمان تامین اجتماعی 150 همت بوده است. مجموع این موارد و سایر کسریها در سال 1403 به یک هزار و 134 همت میرسد.
در سال جاری نیز با تجمیعکردن منابع هدفمندی یارانهها، سهم نیروهای مسلح و برخی موارد دیگر، کسری تراز عملیاتی به یک هزار و 805 همت رسیده است. بنابراین، به نظر میرسد کسری بودجه لایحه 1404 در مقایسه با کسری بودجه واقعی لایحه 1403 در یک مقیاس عددی بوده و هر دو در سطحی بالای یک هزار همت قرار دارند. کسری بودجه لایحه سال آینده در صورتی شاهد یک رشد نجومی میشود که با کسری تراز عملیاتی سال 1403، و نه کسری بودجه کل، مقایسه شود.
