سقف بازار باز فروریخت

به گزارش اکوایران، بازار باز در هفته های زمستانی سال جاری رکوردهای بی سابقه ای را ثبت کرده است. این که در نیمه دوم سال وضعیت نقدینگی بانک ها در شرایط مطلوبی قرار ندارد گزاره مهمی است اما این که چنین اوضاعی به تزریق بی سابقه پول در این بازار منجر شده را بسیاری از تحلیل گران امری خطرناک در اقتصاد ایران می شمردند. چرا که در این بازار نقدینگی بسط داده شده در نظام بانکی رسوب کرده و در ادامه می تواند موجی تورمی را در کشور به همراه داشته باشد. 

در هفته منتهی به 24 بهمن ماه طبق داده های بانک مرکزی نرخ سود در بازار باز جهشی بی سابقه پیدا کرده و در عین حال تزریق پول نیز در مرزی قابل توجه قرار گرفته است.

تزریق صد و بیست هزار میلیاردی در بانک ها

براساس داده های بانک مرکزی در حراج چهل و نهم بازار باز، بانک مرکزی در حدود 120 هزار میلیارد تومان نقدینگی دربانک ها تزریق کرد.

بررسی های آماری نشان می دهد پس از هفته قبل که تزریق پول در مرز 130 همت قرار داشت در این مرحله دومین رکورد بسط پول در این بازار به ثبت رسید.

این در حالی است که نرخ پذیرش اوراق از سوی بانک مرکزی نسبت به قبل پایین تر آمده است.

کاهش هم‌سویی تزریق بانک مرکزی با نیاز بانک‌ها

در بازار باز بانک ها به بانک مرکزی اوراق عرضه کرده و این نهاد نیز متناسب با سیاست های خود با خرید اوراق موافقت می کند. در ادامه بانک ها باید در سررسید هفت روزه اوراق را با احتساب نرخ سود دوباره از بانک مرکزی خریداری کنند. سازو کار شرح داده شده همان عملیات ریپوی بازار باز است که در سال های اخیر با هدف بهبود نقدینگی در بانک ها به صورت هفتگی برگزار می شود.

در آمارهای این هفته مشاهده می شود ارزش اوراق پیشنهادی بانک ها به بانک مرکزی برابر با 146 هزار میلیارد تومان بوده که 82.2 درصد آن از سوی بانک مرکزی پذیرفته شده است.

از ابتدای آذر ماه تاکنون این نرخ غالبا بالای 90 درصد قرار داشته اما در این هفته کاهشی ملموس را ثبت کرده است. وقتی نرخ موافقت بانک مرکزی با سطح نیاز بانک ها پایین تر باشد می‌توان گفت سیاست انبساطی این نهاد با میزان نیاز نقدنیگی بانک ها مطابقت کمتری دارد. یعنی بانک مرکزی تمایل کمتری به تزریق پول دارد و همچنان سطح نیاز نهادهای مالی در مرز بالایی است.

اتفاق مهم دیگر در بازار باز رکوردزنی نرخ سود در این بازار است.

رکوردزنی در نرخ سود بازار باز

دادو ستد بانک ها با بانک مرکزی در بازار باز نرخ سود اهمیت بالایی دارد. این نرخ در هفته اخیر برابر با 22.5 درصد بوده که در بازه برگزاری این معاملات سابقه نداشته است.

به طور کلی نرخ سود در بازار باز دو اثر مهم در اقتصاد کشور دارد. نخست رشد نرخ سود، هزینه استقراض بانک ها در عملیات بازار باز را ارتقا داده و به نوعی مشارکت بانک ها در بازار باز را برایشان هزینه برتر می کند. این یعنی بانک ها با میل کمتری از بانک مرکزی پول قرض می کنند.

دومین پیامد در این باره اثری است که بر نرخ بهره بین بانکی گذاشته می شود. نرخ بهره بین بانکی در بازار بین بانکی کشف می شود. جایی که بانک های دارای مازاد به بانک هایی که کسری نقدینگی دارند با تاریخ سررسید کوتاه مدت تری پول قرض می دهند. نرخ سود موزون میان این بانک ها گویای نرخ بهره بین بانکی در هر هفته است. این نرخ در دامنه 14 تا 22 درصد قرار داشته و از سوی بانک مرکزی تعیین می شود. چند سالی است کوریدور نرخ سود در بازار شبانه ثابت مانده و تغییری نداشته اما اکنون در بازار باز نرخ سود از این سقف هم بالاتر رفته است.

برخی معتقدند رشد نرخ سود در بازار باز در راستای افزایش نرخ بهره بین بانکی در کشور قرار دارد.

این در حالی است که البته در بازار شبانه حجم معاملات در کمترین سطح خود را در بازه یک ماهه داشته وبرابر با 2 هزار و500 میلیارد تومان به ثبت رسیده است.

بررسی اجمالی اتفاقات بانکی در هفته مهم بانکی کشور

داده ها از اوراق پیشنهادی بانک ها نشان می دهد سطح نیاز بانک ها به مراتب بالا رفته است. این سطح اکنون حداقل برابر با 146 همت بوده و در قله تاریخی خود قرار دارد. 

اعتبارات قاعده مندی که بانک مرکزی در بازار شبانه تزریق می کند با این که تاریخ سررسیدش کوتاه مدت تر است اما نرخ سود آن برابر با 22 درصد است. یعنی سقف نرخ سود در بازار بین بانکی.

آن چه به باور برخی کارشناسان موجب شده تا معاملات بالا با نرخ سود 22.5 درصدی در هفته اخیر ثبت شود کسری بالای نقدینگی در بانک ها بوده که این نهادها را به سوی بازار باز و استقراض یک هفته ای از بانک مرکزی سوق داده است.

دسته ای دیگر نیز معتقدند بالاتر بودن نرخ سود در بازار باز می تواند علامتی افزایشی را در کوریدور نرخ بهره بین بانکی به همراه داشته باشد. 

در نهایت مجموعا برخی با رشد نرخ بهره بین بانکی و هزینه برتر کردن استقراض بانک ها در بازار بین بانکی موافق بوده و این رویداد را امری مهم در جهت کنترل نرخ تورم می دانند. با این حال هنوز هم بسیاری سطح تزریق پول را بسیار بالا می دانند و معتقدند همچنان می تواند اثر افزایشی برتورم داشته باشد.